از پوپولیسم تا نفت

شرق نوشت: پوپولیسم را که پشت سر بگذارید آثار ویرانگرش را می‌بینید. خود را از فضای انتخابات خارج کنید و به بیست‌ودومین نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی تهران بیایید.

 

پوپولیسم را که پشت سر بگذارید آثار ویرانگرش را می‌بینید. خود را از فضای انتخابات خارج کنید و به بیست‌ودومین نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی تهران بیایید.

 

نمونه‌های ساده‌ای را برایتان انتخاب کرده‌ام. ١- کنج سالن خلیج فارس، کمپانی زیمنس آلمان، غرفه بزرگی گرفته است. شرکتی که اگر کمپرسورهایش نمی‌رسید، فازهای پارس جنوبی افتتاح نمی‌شد. پالایشگاه ستاره خلیج فارس هم تولید مستمر بنزین نداشت.

 

جلوتر که می‌روم، صاحبان غرفه، کارتشان را می‌دهند و با روی گشاده آمادگی‌شان را برای گفت‌وگو اعلام می‌کنند. به آذر ١٣٩٠ می‌رویم، به کنگره جهانی نفت در قطر. غرفه شرکت زیمنس کمی آن‌طرف‌تر از غرفه شرکت ملی نفت ایران قرار داشت.

 

ناظر این صحنه بودم که مدیر آلمانی زیمنس از یکی از کارمندان شرکت ملی نفت خواست تا کارت ویزیتش را که لحظاتی پیش به او داده بود، برگرداند. مدیر زیمنسی به خاطر ترس از تحریم حتی حاضر نبود کارت معرفی‌اش را به ایرانی‌ها بدهد.

 

ما تحقیر را تا این حد هم دیده‌ایم! حالا شرکت زیمنس غرفه‌ای بزرگ از شرکت ملی نفت می‌خرد و در نمایشگاه تهران شرکت می‌کند. ٢- شرکت «ABB» سوئیس که یکی از شرکت‌های مهم تولیدکننده تجهیزات کنترلی و ابزار دقیق برای پالایشگاه‌های صنعت نفت و کارخانه‌های مختلف است...
 
 پس از هفت سال و بعد از پایان تحریم‌ها، برای اولین‌بار به نمایشگاه نفت تهران آمده است. شرکتی که با بیش از ٣٥٠ هزار نفر پرسنل، در ٦٥ کشور دنیا شعبه دارد. این تنها یک نمونه از شرکت‌های بزرگی است که بعد از رفع تحریم‌ها به ایران بازگشته‌اند. خیلی نمی‌گذرد از زمانی که اگر خارجی در نمایشگاه می‌دیدیم عمدتا چینی بودند؛ آن‌ موقع که تحریم بودیم. حالا سفیر هلند برای ملاقات با معاون بین‌الملل وزارت نفت منتظر می‌ایستد تا با هم پاویون غرفه‌های هلندی را افتتاح کنند. اینها را به چشم خود دیده‌ام.

٣- تحریم‌ها هنوز به‌طور کامل دست از سر نمایشگاه نفت ایران برنداشته است. شرکت‌های بزرگ نفتی بین‌المللی که زمانی میانه سالن اصلی مربوط به شرکت‌های خارجی (سالن خلیج فارس) را در اختیار داشتند، امسال هم به نمایشگاه ایران نیامدند. شل، توتال، بی.پی، استات اویل و... هنوز از تحریم‌ها می‌ترسند.

 

برخی از مدیران این شرکت‌ها را اما در نمایشگاه دیدم، آنها ترجیح داده‌اند همچنان دست‌به‌عصا باشند و غرفه‌ای نگیرند. با وجود این، کشورهای هلند، آلمان، فرانسه، اتریش، کره جنوبی، اسپانیا، ژاپن و... شرکت‌هایشان را در پاویون اختصاصی جمع کرده‌اند تا سیگنال تمایل برای همکاری با ایران را مخابره کنند.

٤- مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، در حاشیه بیست‌ودومین نمایشگاه نفت صریح گفت که اگر مذاکرات برای رفع تحریم‌ها آغاز نمی‌شد، صادرات نفت ایران به ٤٥٠ هزار بشکه در روز می‌رسید و بعد هم به کنایه افزود: «هرکس می‌تواند کشور را با فروش ٤٥٠ هزار بشکه نفت اداره کند، به او جایزه نوبل می‌دهیم.»

 

صادراتی که فقط پول کالاهای اساسی و دارو را تأمین می‌کرد. بعد هم به هزینه عدم فروش میعانات گازی در دوره تحریم اشاره کرد که نگهداری آنها ١٢ دلار در هر بشکه برای ایران هزینه داشته است. ١٢ دلار را در ٧٥ میلیون بشکه میعانات روی آب آن روزها ضرب کنید. این هم جزء پول‌هایی است که بدون دلیل از خزانه کشور رفته است. بعد از برجام و قبل از عید ٩٦، همه میعانات گازی روی آب ایران فروش رفت.

٥- شرکت CNPC چین می‌خواهد بازار ایران را برای یکی از خواهرخوانده‌هایش نیز باز کند. به همین دلیل غرفه‌اش را در بهترین جای سالن اصلی خارجی‌ها، با نام CPTDC معرفی کرده است. در کنار غرفه چینی‌ها، شرکت LUKOIL روسیه، غرفه زده است و پشت سر آنها هم «ژاروبزنفت» روسیه نشسته است.

 

شرکت‌هایی که در دو سال گذشته، تفاهم‌نامه‌هایی برای توسعه میادین نفتی ایران امضا کرده‌اند، اما هیچ‌کدام هنوز به قرارداد نرسیده‌اند. کمی آن‌طرف‌تر، شرکت «پراتامینا»ی اندونزی، برای اولین‌بار در نمایشگاه نفت ایران حاضر شده است.

 

شرکتی که برای توسعه میدان آب‌تیمور و منصوری تفاهم‌نامه امضا کرده است. غرفه این شرکت‌ها را که می‌بینم، در کنار جای خالی شر کت‌های بین‌المللی می‌گذارم و تفاهم نامه‌هایی را که در سال گذشته امضا کرده‌اند، در ذهنم مرور می‌کنم.

 

آن‌گاه به یاد سنگ‌هایی می‌افتم که در دو سال گذشته پیش‌ِروی نهایی‌کردن قراردادهای جدید نفتی پرت کردند. قراردادهایی که اگر زودتر نهایی می‌شد، دیرتر به دوره ترامپ برخورد می‌کرد و تا حالا چند صد میلیون دلار وارد کشور شده بود.! جای قصه غم‌انگیز سنگ‌اندازی‌ها اینجا نیست.

٦- شرکت‌های ایرانی E&P تأیید‌صلاحیت‌شده دور شرکت ملی نفت، غرفه زده‌اند. شرکت‌هایی که براساس قراردادهای جدید نفتی باید شریک شرکت‌های خارجی شوند تا دانش و تکنولوژی به داخل کشور منتقل شود. برخی از آنها پروژه‌هایشان تمام شده است و اگر به‌زودي کار نگیرند ناچار به تعدیل نیرو خواهند بود.

 

گفته می‌شود ترامپ، تعلیق تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای را امضا خواهد کرد؛ بنابراین فقط باید انتخابات ایران برگزار شود تا تفاهم‌نامه‌هایی که سال گذشته امضا شده است به قرارداد تبدیل شود. آن‌وقت شرکت‌های ایرانی E&P به سرعت کار خواهند گرفت. «برخی فکر می‌کنند قراردادهای نفتی، یعنی اتکا به خارج، درحالی‌که بیشترین تأکیدمان در این قراردادها، استفاده از ظرفیت‌های داخلی است». این را وزیر نفت در افتتاحیه نمایشگاه گفت.

٧- هنوز آوارهای تحریم ظالمانه ایران از روی صنعت نفت ایران به‌طور کامل برداشته نشده است. تحریم‌های مرتبط با برجام اگر‌چه رفع شده‌اند اما، چراغ سبز برای همکاری کامل با ایران هنوز کاملا روشن نشده است. این برعهده دولتمردان است که تدبیر امور کنند. ما هم باید واقع‌بینانه عمل کنیم. وقتی پوپولیسم را پشت سر گذاشته باشیم.