"برجام" روی میز

فرارو- محمدجواد ظریف و جان كری وزیران خارجه ایران و آمریكا پس از دیدار روز سه شنبه كه هر دو از آن ابراز رضایت كردند، بار دیگر روز جمعه در نیویورك با یكدیگر در باره برجام و اتخاذ تدابیر لازم در تسریع روند اجرای آن دیدار و گفت وگو می كنند.
 
ظریف و كری پس از دیدار حدود سه ساعته روز سه شنبه گذشته گفتند كه محور اصلی این گفت ‌و‌گو‌ها نحوه اجرای درست برجام بوده است به صورتی كه طرفین به منافعی مورد نظر دست یابند.
 
محمدجواد ظریف روز دوشنبه گذشته برای شركت در نشست توسعه پایدار و امضای تعهدات كنوانسیون تغییرات آب و هوا به نیویورك سفر كرده است و دیدار با كری و گفت وگو در زمینه برجام نیز در حاشیه این اجلاس در دستور كار قرار گرفت.
 
پس از گذشت سه ماه از اجرای برجام اینك برخی كارشناسان معتقدند كه روند اجرای توافق با ابهامات و پیچیدگی هایی رو به رو است كه از جمله آن می توان به مسأله رابطه بانك ها و مؤسسات مالی كشورهای اروپایی با تهران نام برد و لذا برای حل آن هنوز باید بین طرفین اصلی یعنی آمریكا، ایران و اتحادیه اروپا گفت و گو و رایزنی شود.
 
در طول سال های گذشته آمریكایی ها یك مجموعه مقررات و موانعی برای مؤسسات مالی و بانك ها در زمینه روابط با تهران وضع كردند كه عبور از آن، مجازات های شدید و جریمه هایی سنگینی را در پی داشت اما اكنون با توافق هسته ای باید این مقررات لغو و نگرانی های بانك های خارجی (اروپایی و آسیایی) رفع شود و به گفته ایران همه مؤسساتی كه از این مقررات در گذشته خسارت دیده اند، اطمینان حاصل كنند كه در آینده خسارت نخواهند دید.
 
بانك‌های خارجی خواهان این هستند كه واشنگتن نوع مبادلات قانونی با ایران را مشخص سازد و لذا اجرای توافق هسته ای، آمریكا را ملزم می سازد به مؤسسات مالی اروپایی اجازه دهد برای تعامل با ایران، اطمینان و آرامش خاطر داشته باشند؛ به عبارت دیگر واشنكتن برای دیگر بانك ها مزاحمت ایجاد نكند و ایران روی این مسأله به عنوان یكی از اصول توافق اصرار دارد.
 
اصرار ایران بر رفع مزاحمت و موانع آمریكا برای بانك ها و مؤسسات مالی دیگر كشورها از سوی برخی، تمایل و خواسته تهران برای دسترسی به بانك ها و مؤسسات مالی آمریكا به عبارتی رابطه اقتصادی با واشنگتن تعبیر شده است كه از سوی رئیس دستگاه دپیلماسی كشورمان به صراحت به این گمانه ها پاسخ داده شد.
 
ظریف، برخی گمانه ها مبنی بر این كه ایران در زمان حاضر خواستار دستیابی به نظام مالی آمریكا به عنوان بخشی از توافق هسته ای است، رد كرد و گفت: ما دنبال این نبوده‌ایم كه با آمریكا ارتباط اقتصادی داشته باشیم؛ ضمن آن كه ما منعی هم برای ارتباط سالم اقتصادی با آمریكا نداریم اما آمریكایی ها مشكلاتی در مصوبات كنگره شان دارند. این سخن صریح ظریف است كه به این گمانه ها داده شد.
 
خواسته ایران كه آمریكا آن را حق می داند، این است كه برجام بر اساس توافقات اجرا شود و كاخ سفید موظف است كه تعهدات خود را در زمینه همكاری بانكی اجرا كند. آمریكایی گفته اند كه تسهیل مقررات تحریم ایران كه در مسائلی غیرمرتبط با برنامه اتمی ایران وضع شده، مد نظر قرار داده اند تا شاید امكان انجام معاملات دلاری میان ایران و بانك های غیرآمریكایی ممكن شود.
 
با این حال اعضای كنگره بشدت با اعطای هرگونه امتیازی در این زمینه به ایران مخالفت كرده اند.
همچنین وزارت خزانه داری آمریكا مدعی است كه كاخ سفید به شرایط مندرج در برجام عمل كرده است و در این راستا گام برداشته؛ تهران می گوید كه این گام ها كافی نیست.
 
در همین راستا 'ولی الله سیف' رئیس بانك مركزی ایران هم در سفر هفته گذشته خود به واشنگتن كه برای شركت در نشست صندوق بین المللی پول انجام شده بود، از دولت آمریكا خواست برای تشویق بانك‌های بین‌المللی برای معامله با ایران و همین‌طور تسهیل دسترسی ایران به موسسات مالی آمریكا، بیشتر تلاش كند.
 
كری و ظریف در دیدار قبلی (روز سه شنبه) توافق كردند كه به كار در این زمینه ادامه دهند و در دیدار روز جمعه بار دیگر بررسی كنند ؛ بهترین راه اعمال تدابیر لازم چیست تا اطمینان بر روند اجرای برجام حاصل شود.
 
اینك پرسش این است كه آیا آمریكا می تواند تعهدات خود را به شكلی ایفا كند كه جمهوری اسلامی در عمل از برجام بهره مند شود و موانع رابطه بانك ها و موسسات مالی و دسترسی بانك ها ایران به نظام مالی بین المللی رفع شوند؛ پاسخ این پرسش باید در گفت وگوهای وزیران خارجه ایران و آمریكا روشن شود.
 
باربارا سلاوین كارشناس ارشد اندیشكده آمریكایی آتلانتیك معتقد است كه این موضوع و همچنین دسترسی ایران به نظام مالی آمریكا و یا دست كم ایجاد تسهیلاتی برای استفاده ایران از دوربرگردان ها هم اكنون میان مسئولان دو كشورمورد بحث و بررسی قرار دارد و این موضوعی است كه خواه و ناخواه در نهایت راه حلی برای آن پیدا خواهد شد.
 
جان كربی سخنگوی وزارت خارجه پنجشنبه در نشست روزانه اش با خبرنگاران درخصوص این دیدار، گفت: من كاملاً انتظار دارم كه آنها به مذاكره در باره فرایند كاهش تحریم ها و حد و اندازه ای كه بانك های خارجی و داخلی و همچنین مؤسسات داخلی و خارجی در حال ارزیابی گزینه هایشان طبق برجام هستند، ادامه دهند.
 
جمهوری اسلامی ایران رفع این مشكل را جزء تعهدات امریكا می داند و رئیس دستگاه دیپلماسی كشورمان نیز تأكید كرد كه مقام های آمریكایی باید در تضمین دهی به كشورهای دیگر درخصوص امكان تجارت در ایران بدون پذیرش خطر مجازات از سوی آمریكا، «بسیار فعالانه تر» عمل كنند.