سابقه کنار رفتن رقبا از عرصه انتخابات ریاست جمهوری به همان دور اول برمی گردد؛ همان زمانی که جامعه مملو از شور انقلابی بود و صف مدعیان تصاحب کرسی ریاست جمهوری طولانی. در آن فضای انقلابی بیش از آنکه افراد تاثیرگذار باشند، این احزاب و نهادهای سیاسی انقلابی بودند که بر معادلات سیاسی قصد اثرگذاری داشتند. هر حزب و جناح پشت سر یک نفر ایستاده بودند.
ابوالحسن بنی صدر، جلال الدین فارسی، حسن حبیبی، کاظم سامی، احمد مدنی، داریوش فروهر، صادق قطب زاده، صادق طباطبایی، محمد مکری و حسن آیت، 10 نامزدی بودند که هر کدام بنا به پشتوانه احزاب و گروه های ریز و درشت وارد انتخابات شدند.
فضای سیاسی به گونه یی ترسیم شد که پیش از ثبت نام رسمی و به خاطر حمایت های احزاب عمده (حزب جمهوری اسلامی و جامعه روحانیت مبارز) از بنی صدر و جلال الدین فارسی رقابت اصلی بین این دو نفر بالا گرفت اما در ادامه و با انتشار سندی درباره تابعیت جلال الدین فارسی و نظر بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی مبنی بر اینکه «مایل نیستم درباره اولین رئیس جمهور شبهه یی باشد» جلال الدین فارسی از عرصه رقابت ها کناره گرفت. با کناره گیری جلال الدین فارسی ابوالحسن بنی صدر و حسن حبیبی با هم به رقابت پرداختند که در نهایت ابوالحسن بنی صدر از رقیب خود پیش افتاد.
انصراف دوم، 20 سال بعد
از انصراف جلال الدین فارسی تا انصراف موسوی نزدیک به 20 سال می گذرد. بعد از درگذشت بنیانگذار جمهوری اسلامی و انزوای کامل جریان چپ و شخصیت های اصلی آن، گروهی از بزرگان قوم به تکاپو افتادند تا میرحسین موسوی آخرین نخست وزیر ایران را برای شرکت در انتخابات هفتم ریاست جمهوری متقاعد کنند. مذاکرات اولیه با موسوی آغاز شده بود و احزاب و گروه ها در حال سبک و سنگین کردن اوضاع کشور بودند که میرحسین موسوی با انتشار بیانیه یی نامزدی خود را رد کرد و نیامده از عرصه رقابت با نامزد اصلی آن دوران، که علی اکبر ناطق نوری بود، کناره گرفت. با پیروزی خاتمی در خرداد 76 و 80 همه چیز به انتخابات سرنوشت ساز 84 موکول شد. در این دور از انتخابات، باز هم صف طولانی از افراد برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری شکل گرفت.
این بار و با توجه به کثرت نامزدها در بین نیروهای موسوم به اصولگرا احمد توکلی که سابقه دو دور نامزدی انتخابات ریاست جمهوری را در پرونده داشت به نفع همفکرانش کنار رفت تا آنها سریع تر به اجماع دست یابند؛ خواسته یی که با کناره گیری محسن رضایی 48 ساعت پیش از رای گیری حاصل نشد.
محسن رضایی فرمانده سابق سپاه پاسداران که تازه وارد جرگه سیاست ورزان شده بود نیز در همان دوره و به ناگاه با انتشار بیانیه یی از ادامه رقابت ها کناره گرفت.
خاتمی غایب بزرگ دهم
اما این داستان ظاهراً پایانی ندارد. در ادامه داستان انصراف از انتخابات ریاست جمهوری سید محمد خاتمی که در 20 بهمن ماه نامزدی خود را در جمع اعضای مجمع روحانیون مبارز اعلام کرده بود و البته اظهار داشته بود «یا من یا میرحسین، یک نفر نامزد خواهد شد.» با اعلام حضور میرحسین موسوی برای تداوم فعالیت انتخاباتی با تردید های اساسی مواجه شد که در نهایت پس از 72 ساعت دیدار و مذاکره و رایزنی در آخرین ساعات روز سه شنبه بیانیه انصراف خود را منتشر کرد تا همچنان بر دیوار بلند منصرفان از انتخابات اضافه شود. آیا در روزهای باقیمانده باز هم کسی انصراف می دهد؟ پرسشی که پاسخ به آن نیاز به اندکی صبر دارد. نفر بعدی چه کسی خواهد بود؟
