زنگ خطر کم آبی در کهگیلویه و بویراحمد پر آب

طی چند ماه گذشته مسئولان و کارشناسان در ایران بر تشدید کمبود آب در ایران تاکید کرده‌اند.

به گزارش ایسنا، منطقه کهگیلویه و بویراحمد با آغاز فصل تابستان و وجود گرمای زیاد و کاهش سطح آبهای زیر زمینی برخی از شهرهای و روستاهای استان کهگیلویه و بویراحمد در طول شبانه روز با مشکل کمبود شدید آب روبرو هستند.

مدیریت صحیح و منطقی مصرف آب در زمینه‌های مختلف از جمله خانگی، کشاورزی و صنعت و توجه دست اندرکاران امر برای توزیع مناسب این موهبت الهی در نقاط مختلف استان می تواند در جهت رفع این مشکل موثر واقع شود.

آب از شاخص‌های اصلی توسعه و استفاده از منابع آب می تواند کمک قابل توجهی به توسعه‌ و پیشرفت این استان ‌کند که می طلبد این مهم در اولویت برنامه کاری مسئولان و متولیان امر قرار گیرد.

تولید سالانه بیش از 11میلیارد مترمکعب آب و برخورداری از حدود 10 درصد آب شیرین کشور در کهگیلویه و بویراحمد، سالهاست که توجه مسئولان استانی و ملی را در این بخش به خود جلب کرده است اما متأسفانه آنطور که باید و شاید زیرساخت‌های لازم فراهم نشده است و نیازمند توجه بیش از پیش مسئولان استانی و کشوری در این خصوص است.

این استان از بزرگترین استان‌های کشور به لحاظ برخورداری از منابع آب است اما متأسفانه هم اکنون پنج شهر آن و تعدادی از روستاها و بخشی از عشایر آن با کمبود آب شرب مواجه هستند شاید این مشکلات و مشکلات بخش کشاورزی و صنعت در خصوص نبود آب مورد نیاز را با کمی تدبیر، مدیریت و برنامه ریزی و ایجاد زیرساخت‌های لازم و اصلاح الگوی مصرف بتوان برطرف کرد.

به دلیل ارتفاعات فراوانی که در استان کهگیلویه و بویراحمد وجود دارند، میزان دریافت نزولات جوی نسبتاً زیاد است که بیشتر به صورت برف بوده و در نهایت سبب تغذیه رودهای این استان می‌شود. آب‌های سطحی این استان پس گذشتن از نقاط مختلف و پیوستن به یکدیگر، به سمت خلیج فارس روان می‌شوند. رودخانه های استان کهگیلویه و بویراحمد شامل مارون، خرسان، زهره، بشاور (بازرنگ)، نازمکان، ماربر، یاسوج، دره آجم، گردآوه، آب شور، تغار، قلات و خیرآباد است.

در استان کهگیلویه و بویراحمد تعداد 160 چشمه از جمله چشمه میشی، چشمه قلات، هفت چشمه، چشمه خارکلون، چشمه آب گرمو و چشمه بابا احمد وجود دارند.

متوسط بارندگی در این استان 600 تا 800 میلی‌ متر بوده و بارش‌ها از آبان ماه آغاز و تا آخر اردیبهشت ماه به تناوب ادامه پیدا می‌کند. ریزش بارش‌ها در نقاط سردسیری بیشتر به صورت برف و در مناطق گرمسیری بیشتر به صورت باران است.

از 1676 روستای استان کهگیلویه و بویراحمد تعداد 1400 روستا دارای تاسیسات آبرسانی هستند، 80 روستای این استان مشکل منبع تامین آب دارند و از طریق تانکر آبرسانی سیار می‌شوند.

موسوی یکی از اهالی روستای تلخسرو به خبرنگار ایسنا گفت: با وجود اینکه جزء پر بارش ترین استانهای کشور هستیم و رودخانه‌های "بشار" و "مهریان" روستاهای از کنار شهر یاسوج عبور می‌کنند اما مردم در این شهر با بی آبی یا کم آبی دست و پنجه نرم می کنند.

وی ادامه داد: بهره‌مندی از آب شرب سالم و مستمر نیازمند برنامه ریزی و مدیریت مسئولان است.

احمد یکی اهالی قسمت هواشناسی منطقه دولت آباد شهر یاسوج به خبرنگار ایسنا گفت: متأسفانه با قطعی مکرر آب مواجهیم و در برخی موارد حتی یک روز هم آب نداریم که از مسئولان تقاضا دارم چاره‌ای اساسی بیندیشند که این مشکل حل شود.

یک خانم خانه دار از شهرک جهاد یاسوج نیز بیان می کند: قطعی آب در این منطقه زیاد است و فشار آب نیز کم است بعضی اوقات از ساعت 14 تا 24 و در برخی مواقع از ساعت 18 تا سه بامداد آب این منطقه قطع است.

وی ادامه داد: آیا سزاوار است که در استانی که منبع آب است کمبود آب وجود داشته باشد مسئولان راهکار اساسی و مدونی برای آن ارائه دهند و در مرکز پیگیری کنند تا این مشکل رفع شود.

همچنین مجید علی پور، مدیرکل امور عشایر کهگیلویه و بویراحمد نیز در این خصوص به خبرنگار ایسنا گفت: آب شرب مورد نیاز عشایر در منطقه کلک گچساران به صورت سیار تامین می شود و در بقیه مناطق استان با توجه به 14 دستگاه تانکر آب رسانی، نیز آب رسانی به صورت سیار انجام می شود.

وی اظهار کرد: بیشترین مشکلات آبرسانی که عشایر با آن مواجه اند در حال حاضر در منطقه عشایری کوه سیاه شهرستان کهگیلویه که حدود 400 خانوار مستقر است و آب رسانی این خانوارها توسط دو دستگاه تانکر آبرسان به صورت سیار صورت می گیرد اما متاسفانه هزینه های آبرسانی آنها سنگین و حدود 120میلون تومان در سه ماه است.

علی پور اظهارکرد: در شهرستان بویراحمد عملیات آبرسانی به بخشی از مناطق ذیلایی شامل جلاله ذیلایی که یک تانکر سیار به این منطقه آبرسانی می کند و بخشی از منطقه سر گچینه در حوزه شهرستان بویراحمد انجام می گیرد. عملیات واگذاری تانکر تاشو به میزان 1500 تانکر در استان انجام شده تانکرهای 1000لیتری از نوع هکوتک بین عشایر توزیع کردیم اما متاسفانه با این شرایط این تعداد دستگاه تانکر آبرسانی برای آبرسانی کم است که به تعداد بیشتری نیاز است.

مدیرکل امور عشایر کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: برای تامین آب شرب ما نیاز به اعتبارات برای انتقال سیستم های مرکزی آب داریم و این نحوه آبرسانی مطلوب نیست چون در دراز مدت هزینه های مستمر زیادی را به دولت تحمیل می کند. جهت تامین آب شرب بهداشتی ما باید سیستم های متمرکز خریداری کنیم.

پژمان نیک اقبالی، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد نیز به خبرنگار ایسنا گفت: استان کهگیلویه و بویراحمد یکی از استانهای پر بارش کشور است و شاید در بعضی سالها از بعضی از استانهای شمالی هم پر بارش تر بوده و سالانه میانگین بارش در این استان حدود 800 تا850میلی متر است اما متاسفانه به دلیل بارش های کمی که در طی سال های گذشته صورت گرفته میانگین کاهش پیدا کرده و به حدود 600 میلی متر رسید که ما نسبت به میانگین بلند مدت 150میلی متر کاهش داشته‌ایم.

وی افزود: استان کهگیلویه و بویراحمد در زمینه روان آب‌ها نیز جز استانهای اول کشور است و حدود 10درصد روان آب کشور را در این استان داریم که این روان آبها عمدتا از این استان بدون استفاده خارج می شوند در سالهای گذشته در استان و در منتهی الیه استان سدهایی ایجاد شده که قسمتی از این آبها را نگهداری می کند اما عمدتا استفاده خیلی زیادی برای این استان ندارند در بعضی سدها مانند سد "مارون" ما حتی تخصیص یک قطره آب را نداریم یعنی حق استفاده از آب پشت سد مارون را نداریم و هیچ استفاده ای برای ما ندارد به جز تلفات انسانی که هر ساله شاهد آن هستیم و باید با این مشکلات دسته پنجه نرم کنیم.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد اظهارکرد: در خصوص سد "چم شیر" گچساران که هم اکنون در حال احداث است این سد که دو منظوره است 110 هکتار از اراضی کشاورزی را در دو استان خوزستان و بوشهر تامین می کند که از این مقدار 70 هزار هکتار در استان بوشهر، 40 هزار هکتار در استان خوزستان اما بسیار بسیار ناچیز و شاید در حدود صفر و یا هنوز مطالعه نشده در استان ما است و حدود 175 مگابایت تولید برق دارد.

نیک اقبالی خاطرنشان کرد: سد "کوثر" بهترین آب شرب را داراست و این سد با هدف تأمین آب شرب شهرها و استانهای جنوبی ایجاد شده که استانهای خوزستان، بوشهر، قسمتی از استان هرمزگان حتی قسمتی از استان کرمان را در دید بلند مدت باید تامین آب کند.

وی ادامه داد: تا کنون از این سد آن چیزی که باید به استان ما تخصیص داده شود متاسفانه به خوبی داده نشده است. در سد "چم شیر" هم هنوز تخصیص نهایی این سد برای استان منظور نشده و متاسفانه فعلا مجموع تخصیص آب در سد "چم شیر" و سد "کوثر" را با هم تلفیق کردند و هنوز نتیجه نهایی را به استان ندادند یعنی استان حق استفاده کامل از آب پشت این سدها را ندارد.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: همانطور که می دانید پنج شهر استان در تنش آبی به سر می‌برند بدین مفهوم که میزان تولید و مصرف آب با هم برابر شدند و این یعنی عدم مدیریت در منابع که می تواند مشکلاتی را ایجاد کند. به همین خاطر جلساتی متعددی نیز در استان برگزار و تشکیل شده و زنگ خطر کم آبی برای استان کهگیلویه و بویراحمد به صدا درآمده است.

نیک اقبالی بیان کرد: در شهر یاسوج، دهدشت، مادوان، لنده و لیکک و تا اندازه ای چیتاب مشکلات آب وجود دارد و رفع این مشکل این در کوتاه مدت در شهر یاسوج با حفر چاه و از منابع زیر زمینی امکان پذیر است.

وی گفت: شاید مردم دو شهر یاسوج و مادوان این تصور را داشته باشند که با وجود رودخانه‌های پر آب مثل "بشار" و رودخانه "مهریان" در اطراف شهر یاسوج چرا باید این دو شهر بی آب باشد که البته توقع به جای است اما همشهریان عزیز باید بدانند که استفاده مستقیم از آب رودخانه به دلیل مسائل بهداشتی امکان پذیر نیست بلکه باید حتما ایستگاه های برای تصفیه آب داشته باشیم که متاسفانه آن هم خود زیر ساخت قوی می خواهد که در این استان وجود ندارد.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد یادآور شد: مسئولان برای آینده دراز مدت این استان بخصوص در شهرستان بویراحمد و بویژه برای شهر مادوان و یاسوج پیش بینی تأمین آب از سد "تنگ سرخ" را کردند که در این سد علاوه بر تامین آب شرب یاسوج برای 30 تا 50 سال آینده، آب مورد نیاز کشاورزی و آب مورد نیاز صنعت شهرستان بویراحمد نیز پیش بینی شده است که در طول مسیر بعد از انتفال تصفیه خانه ای را در نزدیکی پادگان تیپ 48فتح استان و بالاتر پیش بینی شده که باید حتما آب سد "تنگ سرخ" در آن تصفیه و بعد در شهر توزیع شود اما تا آن زمان با توجه به اعتبارات محدود که در کشور وجود دارد زمان زیادی را باید صرف کنیم تا آن زمان ما تنها می توانیم در دو خوزه فعالیت داشته باشیم یکی اینکه فرهنگ استفاده از آب را به همشهریان عزیز گوش زد کنیم. مصرف سرانه آب کشور از سرانه جهان بالاتر است و متاسفانه مصرف سرانه آب در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز بالاترین از سرانه مصرف در کشور است و پرت و هدر روی آب در این استان نیز بالاست که طبق آخرین گزارشات حدود 40 درصد است اگر ما در همین دو مقوله بتوانیم فرهنگ سازی کنیم شاید بتوان تا چند سال آینده با همین امکانات محدود خدمت رسانی کنیم.

نیک اقبالی گفت: از سویی دیگر خطوط فرسوده انتقال در شهرها، هزینه سنگین تصفیه و انتقال آب، منابع محدود آب و فاضلاب شهری و امور آب نیز دلیل بر علت هست که مشکلاتی در استان کهگیلویه و بویراحمد داشته باشیم که تا موقع رفع مشکلات به صورت بلند مدت قرار است با توجه به نیاز چاه های جدیدی را در شهر یاسوج حفر و به مدار اضافه کنیم تا بتوانیم با کمترین مشکلات این سال ها را پشت سر بگذاریم.

وی ادامه داد: آینده خوبی را برای وضعیت آب استان پیش بینی می کنم و با توجه به اینکه استان پتانسیل آب بالا و ذخیره آب خوبی را دارد در آینده برگ برنده دست استان های است که این منابع رو دارد که اگر بتوانیم مدیریت درستی را بر منابع آب داشته باشیم و بتوانیم حق استان را در حوزه آب بگیریم در آینده استان کهگیلویه و بویراحمد علاوه بر اینکه نفت را به کشور ارائه می دهد شاید آب را به قسمت زیادی از کشور ارائه دهد.

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: بنا به اظهارات مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری بصورت میانگین هدر روی آب در شهرهای این استان حدود 40درصد است که این مسأله نیز ناشی از فرسودگی و پوسیده بودن شبکه ها و استفاده نابجا از آب است بعنوان مثلا یک نفر برای مغازه ماهی فروشی خود یک انشعاب یک اینچی آب را مصرف می کند و یکی دیگر از دلایل هدر روی آب و مهمترین عامل آن انشعاب های غیر مجاز است که در توزیع نامناسب آب دخالت دارد.

همچنین علی لطفی، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کهگیلویه و بویراحمد در باره وضعیت آب و کم آبی در استان به خبرنگار ایسنا گفت: با توجه به وضعیت بارندگی استان و همچنین منابع زیرزمینی انتظار می رود که این استان نباید با تنش آبی در شهرها و یا روستاها مواجه باشد اما یک سری پارامترها وجود دارد از جمله وجود پراکندگی جمعیت یعنی فاصله مراکز جمعیتی نسبت به منابع آب در بعضی مناطق، زیر ساخت‌های متناسب با نیازهای آب شرب مناطق شهری و روستایی از قبل اجرا نشده که هم اکنون در دستور کار آب و فاضلاب شهری، آب و فاضلاب روستایی و آب منطقه با طرح های دراز مدت تامین آب شرب می باشد که ان شاالله در آینده با همچنین مشکلاتی مواجه نباشیم.

وی افزود: مصرف مردم در رابطه با آب شرب درست و معقول نیست. سرانه مصرف آب در شهر یاسوج در شبانه روز بالای 300 لیتر برای هر نفر است این در حالی است که مصرف استاندارد 175لیتر در شبانه روز به ازای هر نفر است و مردم باید هماهنگی لازم را در زمینه مصرف درست آب داشته باشند که ان شاالله فصل تابستان را همکاران ما در آب و فاضلاب شهری و روستایی بتوانند بدون مشکل سپری کند. بارندگی استان حدوداً 10 درصد کمتر از متوسط درازمدت بود.

لطفی اظهارکرد: برنامه‌های مطالعاتی تامین آب شرب، کشاورزی و صنعتی و سایر بخش‌ها در دستور کار آب و فاضلاب شهری و روستایی و آب منطقه است که بالغ بر 12ساخت گاه سد مخزنی توسط آب منطقه ای در حال پیگیری است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: سه طرح بزرگ آب رسانی به شهر یاسوج از طریق سد "تنگ سرخ"، آبرسانی به شهر لیکک از طریق سد "کوثر"، آبرسانی به شهر های دهدشت، چرام، سوق و لنده در قالب یک مجتمع آب رسانی مطالعات آن انجام شده است.

لطفی تصریح کرد: هدف اصلی سد "شاه قاسم" تأمین آب کشاورزی منطقه است که هم اکنون در حال استفاده است. سد "کوثر" یک سد چند منظوره است که آب شرب، کشاورزی و صنعت بخشی از منطقه را تأمین می کند که تاکنون زیر بخش های آن در حال انجام است، شبکه آبیاری زهکشی تقریبا 6000 هکتاری در منطقه لیشتر بخش عمده آن در دست بهره برداری می باشد، بهره برداری آزمایشی آبرسانی به شهر گچساران در حال انجام است و عملیات اجرایی آبرسانی به شهر لیکک شروع شده و حدود 20 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

وی افزود: آبرسانی به چهار شهر دهدشت، لنده، چرام و سوق مطالعات آن به اتمام رسیده که امسال از محل خرید تضمینی آب این پرو‍ژه وارد فاز اجرایی شود و ان شاءالله امسال یا سال آینده این طرح نیز به مرحله اجرا در خواهد آمد که حدود 16میلیون مترمکعب در سال انتقال آب داریم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: با توجه به فصل تابستان و پیک مصرف در تمام بخشهای صنعت، کشاورزی و آب شرب از همشریان عزیز خواهش می کنیم که صرفه جوی در مصرف آب را در دستور کار خود داشته باشند.

لطفی ادامه داد: متاسفانه اکثر اراضی کشاورزی این استان به صورت آبیاری غرق آبی انجام می شود که راندمان آبیاری کمتر از35درصد است یعنی اگر در این استان درصد100 آبیاری کنیم 35درصد مصرف آب درست انجام می شود و 65درصد هدر می رود و انشالله ما و سازمان جهاد کشاورزی و مردم استفاده از روش های نوین آبیاری از جمله آبیاری قطره ای و بارانی را در دستور خود قرار دهیم که برای این کار تسهیلات بانکی و مشارکت مردمی سازمان جهادکشاورزی و آب منطقه ای می توانند طرح های تحت فشار را با مشارکت مردم در دستور کار داشته باشند.

وی اضافه کرد: در طول سنوات گذشته به صورت تصاعدی ظرف بیست سال گذشته از منابع آبی که میلیون ها سال در آبخوان های زیرزمینی استان ذخیره شده در حال برداشت هستیم که برداشت ما با تغذیه آب زیر زمینی متناسب نیست به همین دلیل اکثر دشت‌های استان با افت آب زیر زمینی مواجه هستند یا در آستانه افت آب قرار دارند که به همین دلیل مجوزهای جدید در دشت‌های آبرفتی نداریم و باید با نصب کنتورهای هوشمند و همچنین سایر روش های سازه ای و غیر سازه ای کاری کنیم که آبخوان‌های استان بیشتر از این آسیب نبینند.

فیض الله پاسره، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد در خصوص وضعیت آب روستایی استان گفت :به دلیل مشکلاتی خشکسالی که در سالهای اخیر وجود داشته آب‌های سطحی این استان کاهش داشته است که مشکلاتی برای روستاییان ایجاد شده و خود مردم بدلیل انشعاب‌های غیرمجاز و استفاده از آب شرب برای کشاورزی و باغداری نیز تاثیر گذارند.

وی افزود: استان ما داری روان آب‌های زیادی است که باید این روان آبها را مهار کرد و در استان استفاده کرد و سرریز آن را در استانهای دیگر نیز استفاده کنند اما متاسفانه بدون هیچ استفاده‌ای از استان خارج می شود.

پاسره اظهارکرد: دلیل دیگر کمبود آب در استان این است که چون استانداردهای مصرف آب رعایت نمی‌شوند الگوی مصرف صحیح 113 لیتر در روز است که وزارت نیرو توصیه می‌کند اما در واقعیت بالای 200 لیتر به ازای هر نفر در استان مصرف می شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: در روستاهای استان مشکلات آبی آنچنانی نداریم تنها چند روستا وجود دارد که منابع آبی در نزدیکی آنها نیست که با استفاده از آبرسانی با تانکر سیار مشکل آنها را برطرف می کنیم.

پاسره بیان کرد: در زمینه کم آب در استان اول از خودمان سازمان‌های اجرای و نظارتی می‌خواهم که وظایف نظارتی و اجرایی خود را بهتر انجام بدیم و دوم همکاری مردم الگوی مصرف آب را رعایت کنند.

علی لدنی نژاد، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری کهگیلویه و بویراحمد گفت: منبع تأمین آب در شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد چاه عمیق است. که در سالهای اخیر به دلیل خشکسالی‌ها آب‌های زیر زمینی کاهش یافته و مشکلاتی را برای استان بوجود آورده است و در برخی مواقع در استان مردم با کمبود آب مواجه می شوند.

وی شهرهای یاسوج، مادوان، دهدشت، بهمئی و سوق با تنش آبی مواجه شدند که با کارهای موقتی و کوتاه مدت فعلا مشکل شهر یاسوج برطرف شده اما بصورت دراز مدت باید الگوی مصرف ما استاندارد باشد، برای شهرهای استان از طریق سدهای احداث شده در استان تأمین آب شود.