سازوکار حل اختلاف یکی از مکانیسمهای برجام است که به موجب آن، یکی از طرفهای توافق هستهای مشکلی را به کمیسیون مشترک برجام (متشکل از ایران، روسیه، چین، آلمان، فرانسه و بریتانیا) ارجاع میدهد و سپس اگر مشکل در این کمیسیون حل نشود، به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع خواهد شد
به نقل از دویچه وله، ماس مدعی شد اقدام ایران با آنچه در برجام بر سر آن توافق شده "ناهمخوان" است و افزود: «کار آسانتر نشده است. اقدام ایران (لغو تعهدات خود به برجام) میتواند اولین گام به سوی پایان توافق هستهای باشد که ضرر بزرگی خواهد بود.»
سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸، تنشها میان آمریکا و کره شمالی به حدی بالا گفت که ترامپ حرف از به راه انداختن جنگ علیه کره شمالی زد و حتی گفت: این کشور با آتش و خشم واشنگتن مواجه خواهد شد. با این حال، اندکی بعد ترامپ با رهبر کره شمالی دیدار کرد و وی را مردی خارق العاده توصیف کرد. در شرایط فعلی هم شاهدیم که کره شمالی ضرب الاجلی یکساله برای دولت به اصطلاح مقتدر آمریکا تعیین کرده و گفته دیگر مساله خلع سلاح هستهای کره شمالی در مذاکرات دو جانبه مطرح نخواهد شد. به طور کلی، برگزاری رزمایش سه گانه ایران، روسیه و چین را میتوان نمودی از تغییر معادلات قدرت در غرب آسیا دانست که در عرصه عملی، موضع ایران را تقویت و تحرکات منطقهای آمریکا را تضعیف خواهد کرد.
آمریکاییها از همین ابهامات برای دور کردن و ترساندن شرکتهای اروپایی از دادوستد با ایران استفاده میکنند. آنچه بر این ابهامات میافزاید، سکوت اروپاست. اروپاییها تا حالا فقط چند بیانیه سیاسی درباره راه اندازی اینستکس صادر کرده اند، ولی نحوه عملیاتی شدن آن را به طور دقیق مشخص نکردهاند.
کمی بیش از یک ماه دیگر، موعد برداشتن گام پنجم کاهش تعهدات فرا میرسد. اروپاییها بدون اینکه اقدامی جدی برای تامین منافع اقتصادی ایران انجام دهند، میگویند ایران هرکاری میتواند برای نجات برجام کند، انجام دهد. از سوی دیگر، ایران نیز نمیتواند همزمان هم تحریمها را تحمل کند و هم برجام را ادامه دهد. به خاطر همین شرایط بغرنج، کارشناسان و دیپلماتها درباره احتمال فروپاشی برجام در هفتههای آینده هشدار میدهند. چرا که از دیدگاه آنها، اقدامات بازگشتپذیر ایران در کاهش تعهدات، به تدریج کمتر میشوند.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه با اشاره به این که این [وضع]ارتباطی به اجرای توافق هستهای ایران ندارد، درباره آینده توافق هستهای، ابراز تردید کرد.
بنابراین، میتوان تصور کرد که در ماههای آینده نبرد دیپلماتیک میان ایران و آمریکا در زمینه تحریمهای تسلیحاتی شدت گیرد. مشکل اصلی آمریکاییها این است که با ادامه روند فعلی، شورای امنیت سازمان ملل ممکن است تحریم تسلیحاتی را تمدید نکند. از همین رو آمریکا احتمالا دنبال راهی برای برهم زدن برجام است تا کار به رفع تحریم تسلیحاتی ایران نکشد. پمپئو که قبلا در محافل خصوصی گفته بود هدف کارزار «فشار حداکثری» آمریکا شوراندن مردم ایران است، فرصت را برای لغو تدریجی معافیتهای هستهای و نابودی کامل برجام مهیا میبیند.
اولین گام ایران در کاهش تعهدات، عبور از سقف ۳۰۰ کیلوگرمی ذخایر اورانیوم غنیشده ۳.۶۷ درصد، عدم فروش آب سنگین و مازاد اورانیوم غنیشده بود که در تاریخ هجدهم اردیبهشت اعلام شد. گام دوم روز شانزدهم تیر و با بیانیهای دولت مبنی بر افزایش سطح غنیسازی از ۳.۶۷ درصد اجرا شد.
ادعای تامین مالی در حالی از سوی مقامات عربستانی تکرار میشود که خود عربستان از سوی کشورهای غربی به مدرسه تربیت تروریسم معروف شده است.
سخنان برایان هوک بعد از سخنرانی «حسن روحانی»، رئیسجمهور ایران در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد مطرح شده است. روحانی در این سخنرانی دعوتهای آمریکا به مذاکره را رد کرد.
غرویان گفت: افرادی هستند که سعی میکنند تا به نوعی خود را سخنگوی رهبری معرفی کنند، فارغ از اینکه اظهارات آنها بیشتر باعث تضعیف جایگاه رهبری میشود. معظم له بارها فرمودند، آنچه را که بیان میکنند در ظاهر و باطن یکسان است. این یعنی ایشان نیاز به سخنگو ندارند، بنابراین ادعاهای برخی افراد بی اساس و بی دلیل است.
برخی محافل نزدیک به دولت ترامپ و نیز اسرائیل، آژانس را به سهل انگاری در مسئله نظارت بر برنامه هستهای ایران متهم میکنند. بنابراین، بعید نیست که برای تغییر گزارشهای این نهاد بین المللی، فشار بیاورند. خصوصا که دبیرکل آژانس فوت کرده و هنوز دبیرکل دائمی برای آن انتخاب نشده است. مرگ یوکیا آمانو، دبیرکل پیشین آژانس، در برهه حساسی اتفاق افتاد. ایران فرآیند کاهش تعهدات را آغاز کرده و به تازگی گام دیگری در این مسیر برداشته است. همزمان، آمریکاییها میگویند آژانس قصد دارد به ایران اتهامات جدیدی بزند.
ظریف از اعلام رسمی اجرای گام سوم به موگرینی تا چند ساعت آینده خبر داد.
حسن روحانی رئیس جمهور چهارشنبه شب در پایان نشست سران سه قوه اعلام کرد که ایران گام سوم کاهش تعهدات برجامی را از روز جمعه بر خواهد داشت و در چارچوب آن سازمان انرژی اتمی باید هر آنچه کشور در زمینه تحقیق وتوسعه فناوری هستهای نیاز دارد، اقدام کند.
به نوشته روزنامه «جروزالمپست»، نتانیاهو که پیش از سفر به لندن در فرودگاه در جمع گروهی از خبرنگاران صحبت میکرد، گفت: «اکنون زمان انجام گفتگو با ایران نیست. اکنون زمان تشدید فشار به ایران است.»
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در پیامی توییتری محورهای دیدار آتی وزرای امور خارجه ایران و روسیه را بیان کرد.
ظریف تاکید کرد، بنابراین اگر آنها بخواهند دوباره به اتاق مذاکره برگردند، بلیتی وجود دارد که باید آنها خریداری کنند و آن هم بلیت رعایت توافق نامه است.
ظریف اعلام کرد:
ظریف همچنین در این گفتگو مطرح کرد که چنین اتفاقی در صورتی خواهد افتاد که اقدامات لازم برای حفاظت از اقتصاد ایران در برابر تحریمهای آمریکا انجام بشود.
رئیس جمهور آمریکا اضافه کرد در صورتی که شرایط مناسب باشد با رئیس جمهور ایران دیدار خواهد کرد اما وی با این حال تهدید کرد که در صورتی که ایران به دنبال سلاح هستهای باشد، با قدرتی شدید مواجه خواهد شد
اظهارات و تحرکات مقامات دولت ترامپ و محافل نزدیک به آن، نشان میدهد که آنها ممکن است به رفع بلاتکلیفی از مناسبات ایران و آمریکا تمایلی نداشته نباشند و فقط میخواهند فرسایش اقتصادی ایران ادامه یابد؛ بدون اینکه تنشها از کنترل خارج شود. ظاهرا این بخشی از راهبرد دولت آمریکاست که در برخی مواقع متناقض به نظر میرسد، اما در نهایت هدف واحدی را دنبال میکند و آن فرسوده و گیج کردن ایران است.