توافق هسته ای

وزیر امور خارجه آمریکا مدعی شد: ایالات متحده هنوز اقدامی از ایران مبنی بر آماده بودن و تمایل برای انجام اقدامات لازم به منظور بازگشت به تعهدات برجامی مشاهده نکرده است.

در همین راستا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همزمان با پایان دوره سه ماهه توافق موقت اعلام کرد که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، در راستای تمدید نظارت آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران بعد از ظهر روز یک‌شنبه کنفرانس خبری برگزار می‌کند.

سه کشور اروپایی در بیانیه‌ای ضمن اشاره به حصول «پیشرفت ملموس» در مذاکرات وین بیان کردند که تضمینی برای رسیدن به موفقیت وجود ندارد.

مجلسی با اشاره به اینکه آقای عراقچی و تیم مذاکره کننده به نمایندگی از کلیت نظام مشغول مذاکره هستند، تصریح کرد: هرگونه چانه‌زنی و امتیازی که در مقابل درخواست‌های آمریکا داده می‌شود با اجازه بالاترین مقامات کشور انجام شده و دولت در این زمینه اختیاری از خود ندارد که بخواهد به تشخیص خود هر کاری را انجام دهد، بنابراین این گزاره که مذاکرات هسته‌ای به ابتکار دولت کلید زده شده به هیچ عنوان درست نیست، از سوی دیگر طرف‌های برجامی شامل آمریکا، اروپا، چین و روسیه نیز می‌دانند که طرف حساب آن‌ها کلیت نظام است نه دولت، زیرا آن‌ها اگر این استنباط را داشتند که دولت در این زمینه اختیاری از خود دارد، نمی‌آمدند با دولتی که تنها سه ماه به پایان کار خود مانده حاضر باشند مذاکره کنند، بنابراین تغییر دولت نیز نمی‌تواند خللی در روند مذاکرات و ایفای تعهدات ایران به وجود بیاورد.

دانشمند دبیرکل خانه اقتصاد ایران تصریح کرد: در مواقعی افرادی که دلار را در قیمت‌های بالا به طمع کسب سود هنگفت خریداری کرده‌اند، از ترس اینکه با ضرر و زیان هنگفتی روبرو شوند، تحت تاثیر اخبار اقدام به فروش دارایی خود می‌کنند، در این زمان نیز خریداری وجود ندارد، زیرا که آن‌ها نیز به دنبال ارزان‌تر شدن دلار هستند، این موضوع سبب می‌شود که قیمت در طول یکی دو روز کاهش قابل توجهی را تجربه کنند، در همین راستا طی ده روز اخیر تحت تاثیر اخبار شاهد ایجاد صف‌های فروش دلار روبروی صرافی‌ها هستیم، این موضوع نیز هیجان فروش را در بازار افزایش داده و فشار بر قیمت را نیز مضاعف می‌کند.

علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به اینکه همچنان مذاکرات وین رو به جلو حرکت می‌کند، اظهار داشت:، اما در این باره دو طرف اختلافات قابل توجهی با یکدیگر دارند، در حالی که آقای عراقچی اعلام کرده بر سر تحریم‌های عمومی توافق صورت گرفته، اما آمریکا تحریم‌های خصوصی و یا خاص را به احتمال زیاد رفع نخواهد کرد، زیرا که آن‌ها در حوزه‌های مختلفی هستند و همه آن‌ها را نمی‌توان در یک دسته قرار دا، د مذاکرات بر سر آن‌ها ممکن است طولانی شود و این موضوع خود می‌تواند روند کار را کند، تحریم‌های ثانویه که آمریکا آن‌ها را علیه ایران به کار گرفته بسیار پیچیده و سخت هستند و بسیار بعید به نظر می‌رسد که بایدن حاضر شود آن‌ها را به راحتی کنار بگذارد، به عنوان مثال بر اساس همین تحریم‌ها است که آمریکا به کره جنوبی اعلام کرده نباید از ایران نفت بخرند یا اینکه طلب بلوکه شده ایران را به تهران برگرداند.

برجام از ابتدا یک توافق نیم‌بند بود؛ توافقی بود که تمرکز آن صرفا بر برنامه هسته‌ای ایران و تحریم‌های ثانویه مربوط به آن قرار داشت. تیم مذاکره‌کننده ما به بهترین نحو ممکن (با تأکید بر کلمه ممکن) از پس کار و اجرای مأموریت مشخصی که بر عهده داشت برآمد، اما این تیم مجاز به ورود به دیگر تحریم‌ها و مشکلات ما با آمریکا نبود.

جلسات اخیر کمیسیون مشترک برجام در راستای احیای توافق هسته‌ای از طریق لغو تحریم های اعمال شده آمریکا بر ایران و بازگشت دوجانبه آمریکا و ایران به پایبندی به توافق هسته ای برگزار شدند.

بیگدلی می گوید: در گام اول احتمالاً آمریکا تحریم‌های فروش نفت و انتقالات پولی و بانکی را رفع خواهد کرد تا ایران بتواند پول حاصل از فروش نفت خود را به داخل بیاورد، از سوی دیگر نیز ایران غنی‌سازی ۶۰ درصدی و ۲۰ درصدی خود را متوقف کرده و تنها غنی‌سازی ۵ درصدی را به مانند گذشته، از سر خواهد گرفت.

مجلسی با اشاره به اینکه دور سوم مذاکرات وین به کمیسیون برجام در حال برگزاری است، یادآور شد: همچنان می‌توان به دیپلماسی امیدوار بود، هرچند که مذاکرات بسیار فشرده و طولانی ممکن است شود، اما هنوز روزنه‌های امیدوار کننده‌ای وجود دارد که برجام احیا شده و تحریم‌های وابسته به این توافق بین المللی در قبال بازگشت ایران به تعهدات برجامی لغو شود، به نوع به بیان عامیانه دو طرف در این زمینه تاخت خواهند زد و زمینه بازگشت همزمان ایران و آمریکا به تعهدات برجامی مهیا خواهد شد.

در این رابطه آمریکا خود را متعهد به امنیت اسرائیل می‌دانند و در این زمینه هیچ شک و شبهه‌ای وجود ندارد، با توجه به چنین موضوعی ما باید یک نقشه راه مناسب و منطقی برای ادامه مذاکرات داشته باشیم تا بتوانیم منافع ملی خود را حفظ کنیم، بنابراین لازم است با توجه به این نقشه راه، عاقلانه و هوشمندانه به ادامه مذاکرات بپردازیم تا بتوانیم، منافع ملی خود را تامین کنیم.

مجلسی اظهار داشت: به نظر می‌رسد که بر سر موضوع برجام تفاهمات بالاخره انجام شود و دو طرف به تعهدات برجامی خود بازگردند، اما بر این زمینه به مذاکرات فشرده‌تری با یک چارچوب کاری مشخص نیاز است و ممکن است به مانند سال ۲۰۱۵ که توافق هسته‌ای امضا شد، مدت زمان بیشتری برای مذاکرات نیاز باشد.

ذات برجام مثل اکثر توافق‌های دیگر در صحنه بین‌المللی به گونه‌ای بوده است که همه ترجیحات و غایت آمال هیچ‌کدام از دو طرف در آن تأمین نشده است. مشخصا به دلیل تناقضی که در این ترجیحات وجود داشته است. در‌واقع، تناقض و تقابل بین توقعات و خواسته‌های دو طرف از هم تا حدی بود که رسیدن به توافق در نهایت برای بسیاری باورنکردنی می‌نمود.

جن ساکی در پاسخ به این سوال که آیا پیش از انطباق کامل ایران به تعهدات، تحریم‌ها لغو خواهند شد، گفت: همانگونه که روز گذشته گفتم، انتظار داریم که بخش عمده‌ای از گفتگو این باشد که چگونه ایران می‌تواند به انطباق برسد و آنچه از ایالات متحده خواسته می‌شود.

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه ایران دقایقی پیش گفت: ایالات متحده اگر می‌خواهد توافقنامه هسته‌ای برجام را نجات دهد، باید همه تحریم‌ها را لغو کند.

ابوالفتح با اشاره به اینکه علیرغم اخبار خوش بینانه‌ای که طی دو روز اخیر در مورد نشست وین منتشر شده آمریکا موضع خود را تغییر نداده است، اظهار داشت:از زمانی که دولت بایدن ر روی کار آمد، موضع رسمی آمریکا تغییری نکرده، به طوریکه آن‌ها می‌خواهند اول ایران به تعهدات برجامی خود بازگردد و بعد آمریکا تحریم‌های مربوط به برجام را رفع کند، صحبت‌های اخیر رابرت مالی نیز که به عنوان مسئول تیم آمریکایی در مذاکرات وین حضور پیدا خواهد کرد، در همین راستا بیان شده است.

گروسی در مصاحبه با این نشریه گفته برای مشخص کردن مکان اورانیوم اعلام‌نشده ایران به «گفتگو‌های مفصل و فنی» نیاز است و این مسئله به آینده برجام، «کاملاً مرتبط» است.

علی بیگدلی کارشناس مسائل آمریکا با اشاره به نیاز هر دو کشور به مذاکره با یکدیگر، اظهار داشت: از یک سو دولت جدید آمریکا به رهبری بایدن قرار دارد که بعد از یک دولت جمهوریخواه روی کار آمده و می‌خواهد میراثی را که اوباما بنیان نهاده، شاکله اصلی آن را حفظ کند در این زمینه چیزی که قطعی به نظر می‌رسد چیزی که این است که آن‌ها منتظرند ایران به تعهدات برجامی خود بازگردد، تا آمریکا نیز قدمی در جهت رفع تحریم‌ها بردارد.

مطهرنیا گفت: ایران و آمریکا به صورت مشروط تمایل خود را به انجام مذاکره اعلام می‌کنند که این امر موضوع را پیچیده کرده است، در چنین وضعیتی مذاکره به یک عنوان ابزار خالی از ماهیت خود شده و به عنوان یک هدف از سوی دو طرف تلقی می‌شود، در این راستا دولت بایدن می‌خواهد مذاکره کند، اما می‌خواهد شروط چندگانه خود را محقق سازد، در این رابطه نامه ۱۴۰ سناتور دموکرات و جمهوری خواه مبنی بر گنجاندن مسائل موشکی و منطقه‌ای در مذاکرات پیش‌رو خود نشان می‌دهد که موضع آمریکا در قبال برجام یک مسئله فرا حزبی به شمار می‌رود.

گروسی گفت: ایران حتی اگر بتواند درخصوص منشأ ذرات اورانیوم شفاف‌سازی کند.