فرارو- دلار دوباره بالا رفت. این ارز خارجی پس از 48 روز توقف در قیمت هزار و سیصد تومان، دیروز وارد مرحله هزار چهارصد تومانی شد.
نوسان بازار ارز و سکه ماه‌هاست که دغدغه بسیاری از کارشناسان اقتصادی شده است. پیش از این عرضه ارز مسافرتی محدود شد و بانک مرکزی وعده داد که ارز به صورت نامحدود به بخش تولید و واردات عرضه خواهد شد. با این حال نمودار نرخ ارز هنوز بالا و پایین می‌رود. اما اقتصاد ایران با این نوسان در بازار ارز چه پیامی به ما می‌دهد.
یک کارشناس مسائل اقتصادی معتقد است که نوسان در بازار ارز محصول اجرای ناقص طرح هدفمندی است. دکتر بهنام ملکی در گفتگو با خبرنگار فرارو معتقد است که برای حمایت از بخش تولید در شرایط کنونی باید دو نرخ برای ارز تعیین کرد. یک نرخ برای بخش تولید و دیگری نرخ بازار آزاد که بازار باید قیمت آن را تعیین کند.
دکتر بهنام ملکی در خصوص تحلیل بازار ملتهب ارز، گفت: «من فکر می‌کنم که ارز کالای کم‌یابی است و نه تنها این دولت بلکه هیچ دولتی حق ندارد آن را به باد دهد. ولی متاسفانه ما در گذشته شاهد آن بوده‌ایم که ارز زیادی در کشور هدر رفته است بدون آنکه مابه ازا آن توسعه‌ای صورت گرفته باشد.»
ملکی ادامه داد: «عمده‌ترین مشکل در شرایط حاضر نبود الگوی بومی است. الگوی اسلامی ایرانی برای اقتصاد و همین طور برای نرخ ارز استخراج نشده و اگر شده باشد مورد اجماع نیست و اگر باشد در قانون و مقررات و اجرایی نشده است.»
وی افزود: «بالاخره باید یک نرخ ارزی برای مواد اولیه کارخانجات و صنایع اعمال شود که آنها بتوانند با شتاب بیشتری به فعالیت‌هایشان ادامه دهند و یک نرخ هم باید در بازار آزاد وجود داشته باشد که نباید خیلی بخواهیم قیمت آن پایین باشد. بسیاری به خاطر سفر تفریحی به برخی کشور‌های همسایه ارز دریافت می‌کنند و البته بحث سفرهای زیارتی یا درمانی و تحصیلی جداست. این مساله به نفع اقتصاد نیست که ارز کشور به سفرهای تفریحی تعلق گیرد.»
این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: «بسیار مناسب است که کاری شود که دو نرخی وجود نداشته باشد اما با توجه به اینکه ارز کالای محدودی است، باید یک نرخ آزاد و یک نرخ تخصیصی وجود داشته باشد که با قیمت مناسب‌تری به تولید‌کنندگان عرضه شود.»
ملکی با بیان اینکه متاسفانه لایحه بودجه در ایران ضعیف و بر اساس نفت ارائه می‌شود، گفت: «نمایندگان هم باید تلاش کنند که جلوی نفتی شدن بودجه را بگیرند، اما عملا این اتفاق نمی‌افتد بلکه این وضعیت تشدید هم می‌شود.»
این استاد اقتصاد در پاسخ به این پرسش که چرا با اینکه عرضه ارز به مسافران پایین آورده شد، وعده ارز نامحدود به تولید‌کنندگان داده و تلاش‌های دیگری از سوی بانک مرکزی انجام شد تا بازار ارز سامان یابد، چرا التهاب در بازار ارز از بین نرفت، گفت: «باید قانون هدفمندی یارانه به صورت کامل اجرا می‌گردید.»
وی ادامه داد: «طبیعی است که در این فضا باید اضلاع دیگر این طرح هم اجرا شود و بدون اجرای کامل این طرح و حمایت از بخش تولید اقتصاد سامان نمی‌یابد. باید سایر متغیر‌های اقتصادی هم اصلاح شود. الان که هزینه تولید بالا رفته است نمی‌توان گفت که نرخ ارز ثابت بماند، زیرا در این صورت افزایش بیشتر واردات صورت می‌گیرد.»
این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه من به طور کلی مدافع افزایش بیش از اندازه نرخ ارز به صورت کلی نیستم، گفت: «اما من معتقدم که باید از بخش تولید در مقابل واردات حمایت کرد. این همه میوه در کشور تولید می‌شود و مازاد هم هست و خیلی از فصل‌ها به خاطر اینکه قیمت پایین است میوه‌ها جمع آوری نمی‌شوند، در حالیکه در همین زمان شاهدیم که واردات میوه صورت می‌گیرد.»
وی افزود: «الان واردات میوه ممنوع اعلام شده است، اما دیده می‌شود که میوه به بهانه ترانزیت وارد می‌شود اما در داخل کشور بارگیری می‌شود. این به آن خاطر است که قاچاق بسیار سود‌آور است. وقتی که تولید داخل هزینه‌اش بالاست و با پول نفت ریال تقویت می‌شود، این یعنی علامت می‌دهیم که از خارج کالا وارد شود و حتی علامت داده می‌شود که داخل کشور گردش نروید و برای گردش به خارج از کشور بروید.»
این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: «حتما باید یک سری اصلاحاتی در نرخ ارز صورت بگیرد. ما نمی‌توانیم بگوییم که نرخ ارز هیچ تغییری نکند و سایر متغیر‌ها تغییر نماید. ما باید یک آشتی بین تولید‌کننده و مصرف‌کننده ایجاد کنیم، مثلا چینی‌ها این کار را کرده‌اند و در مناطق آزاد ارز را دو نرخی کرده بودند. یک نرخ برای صادراتشان و یک نرخ برای وارداتشان که برای واردت ارز گران‌تری تخصیص می‌دادند و برای صادرات ارز می گرفتند که به صرفه باشد.»
وی ادامه داد: «نرخ ارز که بالا می‌رود به نفع صادرات خواهد بود، البته من مخالف صادرات نفتی و سنتی هستم و معتقدم که که باید به آن مالیات هم بسته شود. ما باید به سمت صادرات مدرن برویم و به جای اینکه جایزه صادراتی بدهیم که فسادآور هم هست، نرخ ارز را اصلاح کرده و جلوی فسادش را بگیریم.»
ملکی با بیان اینکه من نظرم این است که در شرایط موجود اگردولت بخواهد قیمت ارز را پایین نگه دارد، تقاضای پر شتابی برای ارز وجود خواهد داشت، گفت: «در این صورت تمام منابع ارزی کشور نابود خواهد شد. با توجه به اینکه دولت باید دست به تخصیص منابع بزند و برنامه اعمال کند، برنامه مناسب می‌تواند این باشد که ما این ناچارا یک نوع دو نرخی شدن ارز را بپذیریم و از طرف دیگر اطلاعات کسی که ارز دولتی می‌گیرند روی سایت قرار داده شود و اگر خارج از ضوابط بود با او برخورد شود.»
وی ادامه داد: «نکته دیگر آن است که اکنون که فصل بودجه است دولت بودجه‌ای که ارائه دهد که وابستگی کم‌تری به ارز و نفت داشته باشد و مجلس هم خود را آماده کند که با روند بودجه‌های نفتی که تا کنون داشته‌ایم، مقابله کند. رسانه‌های جمعی هم فشار بیاورند و مردم هم پای هزینه‌هایش بایستند که مقداری بودجه ما منضبط شود.»
ملکی در پایان گفت: «این مقدار پول وقتی در بودجه وارد می‌شود، همه گونه مفاسد، تغییرات و افزایش‌های بی‌رویه قیمتی و مشکلات ارزی پیش می‌آید. این پول نفت به زیان کشور و به زیان توان داخلی کشور تمام می‌شود، هر چند در ظاهر به نفع اقتصاد کشور باشد و تعدادی پروژه‌های صوری و به ظاهر عمرانی اجرا شود.»
نمی دانم دولتی که قیمت کالاهای ضروری مثل سوخت را چند برابر می کند چرا عوارض خروج از کشور را سالهاست که پایین نگه داشته است و به این وسیله ترکیه و امارات امتیاز می دهد.
نرخ ارز كه بالا برود قيمت مايحتاج عمومي مردم بالا ميرود و فقر تشديد ميشود !
با اين استدلالها ميخواهيد سر مردم كلاه بگذاريد كه خوشحال باشيد نرخ ارز بالا ميرود!