مکانیسم قیمت‌گذاری بلیت هواپیما به عناصر بسیار پیچیده‌ای بستگی دارد.
قیمت‌گذاری دستوری بلیت هواپیما سال‌های طولانی است که در جهان منسوخ شده است و تقریبا از ابتدای دهه هشتاد میلادی روند آزادسازی قیمت بلیت هواپیما در جهان آغاز شده است. با این حال در معدود کشور‌های جهان و از جمله ایران همچنان قیمت بلیت هواپیما به صورت قیمت‌گذاری دستوری دولت تعیین می‌شود.
به گزارش دنیای اقتصاد، مکانیسم قیمت‌گذاری بلیت به عناصر بسیار پیچیده‌ای بستگی دارد:
۱- ظرفیت صندلی در دسترس عموم مسافران، زیرا هر چه تعداد پرواز‌ها بیشتر باشد، قیمت بلیت برای همه مقرون‌به‌صرفه‌تر است و بالعکس.
در اینجا نقش نظارتی مقام قانون‌گذاری با تصویب این مقررات برای خطوط هوایی قبل از اینکه اجازه نمایش در سیستم‌های فروش را بدهد و از اجرای مستمر آنها اطمینان حاصل کند، مطرح می‌شود. فقدان نظارت باعث می‌شود خطوط هوایی زودتر به گران‌ترین رده‌ها بروند و از نیاز مردم برای سفر استفاده کنند، به‌ویژه در فصولی که تقاضا بسیار زیاد است.
۲- یکی از عناصری که می‌توان برای تعیین قیمت نیز استفاده کرد، درصد بار مسافر در هواپیما برای یک بخش خاص است. این مقام باید نسبت بار را در مقایسه با تعداد صندلی‌های موجود نظارت کند تا در نرخ‌های معقول و مطابق با رویه‌های بین‌المللی باشد. اگر این نرخ‌ها به سطوح بالا افزایش یابد، شرکت‌های هواپیمایی باید ظرفیت صندلی‌ها را افزایش دهند یا در صورتی که به دلایل عملیاتی یا دلایل دیگر قادر به ارائه پرواز نیستند، برخی از بسته‌های با قیمت بالا را در سیستم فروش لغو کنند تا اطمینان حاصل شود که نیاز مردم به حمل‌ونقل هوایی مورد سوءاستفاده قرار نمی‌گیرد.
منتقدان می‌گویند که صنعت هواپیمایی تجاری در سال‌های ابتدایی پس از برداشته شدن این محدودیت‌ها شاهد رقابت شدید بود و شرکت‌های هواپیمایی پول زیادی را از دست دادند و آنها را مجبور به ادغام با یکدیگر و تسلط بیشتر کرد.
آنها می‌افزایند که این امر صنعت را از حالت تنظیم شده به شکل غیرقانونی تبدیل کرده است و تنها در ایالات متحده، اکنون چهار شرکت ۶۸ درصد از بازار هوانوردی داخلی را در اختیار دارند، اما این امر خللی در تقاضا برای سفر‌های هوایی ایجاد نکرده است.
تعداد مسافران خطوط هوایی در سرتاسر جهان به رشد خود ادامه داده است، به ویژه در ۱۰سال گذشته، زمانی که تعداد افرادی که ترجیح می‌دهند با هواپیما سفر کنند به ۱.۸ میلیارد نفر رسیده است.
رابرت مان، مشاور هوانوردی و مدیر سابق صنعت، می‌گوید: امروزه، قیمت‌های بلیت هواپیما بر اساس توانایی‌های مشتری و بازار تعیین می‌شود. خطوط هوایی برای مشتریان خود پروفایل‌هایی ایجاد می‌کنند تا به آنها کمک کند قیمت‌ها را تنظیم کنند و این اغلب به معنای طبقه‌بندی مسافران به دو گروه است: مسافران تفریحی و تجاری؛ البته نحوه قیمت‌گذاری در هر گروه بسیار متفاوت است.
- مسافران گروه اول معمولا از ماه‌ها قبل تاریخ سفر خود را رزرو می‌کنند، بنابراین خطوط هوایی تمایل دارند در ابتدا قیمت‌های نسبتا بالایی را برای صندلی‌ها تعیین کنند، سپس هزینه را بعدا با توجه به پاسخ بازار تنظیم کنند.
- برای گروه دوم که بر روی مسافران تجاری متمرکز است، شرکت‌های هواپیمایی با قیمت‌های پایین شروع می‌کنند تا حداقل ظرفیت پرواز را پر کنند، سپس هزینه به‌شدت افزایش می‌یابد، زیرا مسافران این گروه تمایل دارند بلیت خود را در آخرین لحظه رزرو کنند. آنچه بسیاری از مردم در مورد قیمت بلیت نادیده می‌گیرند، هزینه‌های ترکیبی است که شامل مالیات و سوخت می‌شود، به گفته مان، فناوری به برخی از خطوط هوایی این امکان را داده است تا برای رقابت با ارائه‌دهندگان ارزان قیمت، یک کرایه اقتصادی اولیه با امکانات محدود ایجاد کنند.
