معاون وزیر خارجه و رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی این وزارتخانه گفت: آنچه در مذاکرات با آمریکا انجام می‌دهیم، مبتنی بر اصول و معیار‌هایی است که براساس آن اصول و معیارها، قدم به قدم مذاکره کردیم و پس از این نیز براساس آن مذاکره خواهیم کرد.
«سعید خطیب‌زاده» معاون وزیر و رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه شامگاه سه‌شنبه ۲ اردیبهشت در گفت‌وگویی تلویزیونی با موضوع این پرسش که «آیا میتوان به تعهدات آمریکا در مذاکرات اعتماد کرد» و در پاسخ به این سوال که این مذاکرات چه وجه تمایزی با مذاکرات پیشین دارد و چه میزان به آن خوشبین یا بدبین هستید، گفت: اصلا موضوع اعتماد نیست؛ ما در هیچ گفت‌و‌گو و مذاکره‌ای در عرصه بین‌الملل با اعتماد وارد نمی‌شویم. ما براساس حقوق حقه خود و براساس معیار‌هایی که در آنها راستی آزمایی و امکان سنجی‌هایی وجود دارد دست به اقدام می‌زنیم.
به گزارش ایرنا، وی ادامه داد: هیچ مذاکره کننده‌ای که کمی به فضای بین الملل آگاه باشد، اساس هیچ مذاکره‌ای را بر اساس اعتماد نمی‌چیند. البته آنچه یک مذاکره را بسیار خطرناک می‌کند، این است که مبتنی بر بی اعتمادی‌های قبلی باشد یا اینکه صرفا بخواهد براساس یک سری ساده اندیشی‌ها پیش برود. متاسفانه آنچه ما از سوی ایالات متحده در ۴۰ ساله گذشته دیدیم، مدام بر این بی‌اعتمادی‌ها افزوده است.
وی ادامه داد: ما تقریبا نمیتوانیم بگوییم که در برهه‌ای و زمانه مشخصی از طرف آمریکایی، کار‌های اعتمادساز دیدیم؛ لذا درس اولی که هر مذاکره کننده‌ای فرامی‌گیرد این افزوده شدن بر بی اعتمادی براساس مذاکرات پیشین با ایالات متحده است؛ بنابراین با دقت بیشتری هم مذاکره کردیم و هم ادامه خواهیم داد. آنچه در مذاکرات انجام می‌دهیم مبتنی بر اصول و معیار‌هایی است که براساس آن اصول و معیارها، قدم به قدم مذاکره کردیم و پس از این نیز براساس آن مذاکره خواهیم کرد.
معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که آیا این مذاکرات یک «جنگ دیپلماتیک» است، گفت: شاید جنگ یک تعبیر جذاب برای رسانه باشد، اما واقعیت قضیه این است که مذاکره و گفت‌و‌گو یک عمل دیپلماتیک است و ذات دیپلماسی براساس گفت‌و‌گو است. به خاطر داشته باشیم که گفت‌و‌گو به معنای دستیابی به تفاهم نیست. ما گفت‌و‌گو میکنیم تا مواضع خودمان را مشخص کنیم. گفت‌و‌گو میکنیم تا حقوق حقه خودمان را برای طرف مقابل مشخص کنیم. گفت‌و‌گو میکنیم تا مفاهمه بیشتری نسبت به یک موضوع پیدا شود. گفت‌و‌گو میکنیم تا بدون حواشی ببینیم که آیا می‌توانیم در خصوص یک موضوعی به تفاهم برسیم یا خیر؛ لذا مسیر ما لزوما به معنای دستیابی به نتیجه نیست، اما ما معطوف به آن هدف و معطوف به آن سرانجام یک مسیری را طی میکنیم که در دیپلماسی به عنوان مذاکره از آن یاد می‌شود.
خطیب‌زاده همچین در پاسخ به این سوال که علی‌رغم ادبیات تهدیدآمیز ترامپ، ورود او به عنوان درخواست کننده این گفت‌و‌گو و گمانه‌زنی‌هایی که در خصوص نتایج این گفت‌و‌گو شنیده می‌شود خیلی امیدوار کننده است و در نرخ ارز موثر می‌افتد، پیش‌بینی شما چیست، گفت: اساسا برای هرگونه قضاوتی در خصوص مسیری که طی می‌شود، چه خوشبینی و چه بدبینی هم زود و هم مخالف ذات مذاکره است.
وی افزود: آنچه در مذاکرات انجام می‌شود، به واقع بخش کوچکی از فعالیت‌های ماست که صورت می‌گیرد. ما تنها مسیر مذاکره و رفع تحریم‌ها را طی نمی‌کنیم و ما در کنار آن خنثی سازی تحریم‌ها را بصورت جدی پیگیری میکنیم. طی روز‌های آینده رویداد اکسپو در ایران برگزار می‌شود و بیش ١٣٠٠- ١۴٠٠ شرکت کننده وارد ایران می‌شوند. اگر این رویکرد دیپلماسی اقتصادی ایران را نشان نمی‌دهد، پس چه چیزی را نشان میدهد. همچنین طی چند هفته آینده ما یک سکویی را برای گفت‌و‌گو به نام «مجمع گفت‌وگوی تهران» داریم که ترکیبی از مقامات رسمی و تصمیم سازان بین‌المللی، روسای اندیشکده‌ها است که چندصدنفر از آنها وارد تهران خواهند شد و این مجمع را برگزار خواهیم کرد. کسی که به طور جدی اقدامات دستگاه دیپلماسی و اقدامات جمهوری اسلامی را نگاه کند، به روشنی میبیند که بخش محدودی از توان وزارت امور خارجه معطوف به گفت‌وگوهاست. البته این گفت‌و‌گو‌ها کلیدی هستند، مذاکرات جدی است، ما با جدیت کامل وارد این مذاکرات شدیم برای اینکه به یک هدف که تامین کننده منافع عالی مردم باشد، دست پیدا کنیم و هیچ چیز جز منافع مردم جلوی چشمان ما نخواهد بود. وقتی ما در مورد منافع مردم صحبت میکنیم، منافع عالی نسل‌های پیش رو نیز مقابل چشمان ما است. تمامی اصولی که برای توسعه و پیشرفت این کشور نیاز است، جلوی چشمان ما است.
رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه گفت: دستگاه سیاست خارجی، دستگاه ماموریت محور است؛ ماموریتی به آن محول می‌شود و این ماموریت را مثل افرادی که مهندسین پروژه هستند، روندی برای حرکت از نقطه A به نقطه B یک برنامه ریزی و یک محوریتی می‌خواهد. آنچه که دستگاه دیپلماسی انجام میدهد، دقیقا رساندن ماموریت از نقطه A به نقطه B است. تصمیمی در کشور و در سطوح عالی اتخاذ و به دستگاه دیپلماسی واگذار می‌شود و وزارت خارجه به عنوان فرزندان ملت آن را پیگیری می‌کند. آنچه که امروز انجام می‌شود نیز از همین دست است. طبیعی است که این گفت‌و‌گو‌ها به جهت تاثیر تحریم‌های ظالمانه بر زندگی مردم، بر آنها تاثیر می‌گذارد و نمی‌شود هم به صورت مصنوعی آنها را کنترل کرد که ضد طبیعت جامعه است. من میتونم به عنوان فرزند کوچک ملت و عضوی از جامعه دیپلماسی کشور، عرض کنم که نباید هیچ چیزی را گره بزنیم به مسیری که ممکن است به اهداف پیش‌بینی شده برسد یا نرسد. ما مسیر را طی میکنیم و باید آن را با دقت و با ظرافت و با رعایت تمام خطوط قرمزی که که برای دستگاه دیپلماسی تعیین شده و تمام آنچه بلد هستیم، پیش ببریم.
خطیب‌زاده در بخش دیگری از این برنامه گفت: در گفت‌وگوی حرفهای ما مشخصا، یک سری مولفه، یک سری اهداف و رویه داریم و قدم به قدم آنها را جلو می‌بریم، البته گفت‌وگوی موفق بر یک بی‌اعتمادی درونی استوار است و شما همواره باید حرفهای طرف مقابل را راستی آزمایی کنید. زمانی که اقای بایدن انتخاب شد، من سخنگوی وزارت امور خارجه بودم و خبرنگاری از من پرسید نظر شما چیست، جمله‌ای که آن روز گفتم همچنان معتبر است که مبنای ما حرف نیست و اگر قرار بود بر مبنای حرف اقدام کنیم، طور دیگری عمل می‌کردیم و منتظر می‌مانیم تا ببینیم دولت جدید ایالات متحده در عمل چه می‌کند؛ بنابراین هر قول و سخنی نیاز به نوعی از راستی آزمایی دارد و این بدیهی است.
وی افزود: رفع تحریم‌ها قطعا برای کشور بسیار مهم است. در گذشته نیز زمانی که شاهد برداشته شدن برخی از تحریم‌ها بودیم، آمار و ارقام به ما می‌گوید که چه زنجیر‌هایی از پای اقتصاد این کشور باز شد؛ لذا رفع تحریم قطعا هدف ماست، تصمیمی گرفته شده و ما براساس آن تصمیم میرویم تا در چهارچوب خطوطی که برای دستگاه دیپلماسی تعیین شده و منافع مردم میرویم که آن را تامین کنیم. با این حال اگر به مقطع رفع تحریم‌ها برسیم، این قرار نیست اقتصاد شما را درست کند. اساسا توافق برای درست کردن اقتصاد نیست و این در پشت میز اقتصاددان‌ها اتفاق می‌افتد. یکی از درس‌هایی که ما از دور قبل داریم این است که جامعه اقتصادی ما آمادگی درست عمل کردن در برخی از حوزه‌ها نداشت.
معاون وزیر امور خارجه گفت: باید بدانیم هیچ معجزه‌ای فردای روز توافق اتفاق نمی‌افتد، کمااینکه آواری هم به معنای آن بر سر مردم وجود ندارد. من به عنوان یک معلم عرض می‌کنم که دیگر تقریباً هیچ کشوری را نمی‌شود، تماماً تحریم کرد به دلایل متعدد که یکی از آنها استفاده بسیار زیاد ایالات متحده از ابزار تحریم است.
خطیب زاده در بخش دیگری این این نشست تلویزیونی، با تاکید بر اینکه از جناحی کردن این موضوع باید اجتناب کنیم، گفت: هم در دولت آقای دکتر روحانی و هم در دولت مرحوم آقای رئیسی این مذاکرات صورت گرفت و هم در دولت آقای دکتر پزشکیان که با درایت و آرامش همه انرژی خود را معطوف حل مشکلات اقتصادی می‌کنند. آنها تحریم می‌کنند، برای اینکه دوقطبی بسازند، تحریم می‌کنند برای اینکه عزیزان ما در مقابل هم قرار بگیرند، تحریم می‌کنند برای اینکه مردم علیه حاکمیت بدبین شوند، تحریم می‌کنند تا برنامه‌های خودشان را جلو ببرند. باطل سحر این موضوع وفاق است، باطل سحر این امر نشستن و گفت‌و‌گو و پیش بردن کار بدون هیجان است. همان طور که ان‌شاءالله با همین دست فرمان به جلو میرویم.
