تصاویر؛ «مادی‌ها» میراث آب‌رسانی هوشمند ایرانیان از زاینده‌رود

نگرش ایرانیان نسبت به آب همواره همچون عنصری مقدس بوده است و ایرانیان هرجا آبی یافته‌اند، قدر آن را به‌درستی شناخته‌اند و درصدد استفاده بهینه و هدر ندادن آن بوده‌اند و در این راه دست به ابتکارات فراوانی زده‌اند که بسیاری از آنها در معماری ایرانی دیده می‌شود.

مادی‌ها به‌صورت کانال‌های وسیع در بالادست از رودخانه جدا می‌شدند، با شیب یک در هزار پس از طی چند ده کیلومتر به زمین‌های آبخور می‌رسیدند و در این قسمت با جوی‌های کوچک روی سطح زمین جاری می‌شدند.

 مادی‌ها در نهایت در مسیر خود روستا‌های متعددی را تغذیه و آبیاری می‌کردند و در پایین‌دست هرزاب آنها به چشمه‌ها یا مادی‌های دیگری سرازیر می‎‌شده است.

 در «طومار شیخ‌بهایی» تعداد نهر‌ها یا مادی‌هایی که از زاینده‌رود جدا می‌شود، ۷۸ عدد ذکر شده است که تعدادی از سمت چپ تعدادی و تعدادی از سمت راست آن منشعب می‌شود، این تقسیم‌بندی بر اساس ۳۳ سهم اصلی انجام می‌شود و هر سهم به‌نوبه خود تقسیمات فرعی دیگری هم داشته است، از این تعداد مادی، اکنون ۱۰ مادی در بافت کنونی شهر اصفهان جاری است.

واژه «مادی» در لهجه اصفهانی به نهر‌های فراخ و گشاده‌ای اطلاق می‌شود که برای آب‌رسانی از رودخانه زاینده‌رود به اطراف این شهرستان منشعب شده است و جز در این شهر در هیچ جای دیگری وجود ندارد که خود نشانه‌ای از قدمت تاریخی این واژه و از سوی دیگر نشانه روشنی از علایق و کوشش مردم در عمران و آبادی سرزمین خود است.