رانندگان باید نسبت به حفظ کرامت انسانی رانندگان و سایرین نیز اهتمام داشته باشند و این حفظ حرمت و کرامت شامل رعایت حق تقدم، اجازه دادن به دیگران برای عبور و مرور، و پرهیز از رفتار‌های تهاجمی مانند بوق زدن بی‌مورد یا اعمال ناشایست در حین رانندگی نسبت به افراد است.
دکتر محمد قدرتی شاتوری؛ حقوق شهروندی ازجمله مسائلی است که امروزه مورد توجه قرار گرفته است و شامل مجموعه مقررات و قوانینی است که در ابعاد حقوق مدنی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و قضایی برای افراد در نظر گرفته شده است. ازجمله این حقوق، حق حیات، حق امنیت و حف کرامت است که همه افراد جوامع فارغ از نژاد، جنسیت، دین، زبان و.. ازاین حقوق برخوردارند و اگر آنها را جزء حقوق ذاتی و فطری انسان‌ها به شمار آوریم بیراه نگفته‌ایم.
حضرت رسول اکرم (ص) می‌فرمایند: «انّ اللّه حرّم علی المسلم دمه و ماله و عرضه و ان یظنّ به سوء الظّن: خداوند تجاوز به خون، مال و آبروی مسلمانان را حرام نموده و هرگز اجازه نداده است که کسی به یک فرد مسلمان بدگمان شود.»
باتوجه‌به فحوای روایت، دین اسلام چهار امنیت را برای مسلمانان به ایجاد کرده است:
۱. امنیت جانی ۲. امنیت مالی ۳. امنیت حیثیتی و عرضی ۴. امنیت شخصیت انسان در فکر و ذهن دیگران.
حق امنیت مالی و جانی، مصون بودن افراد و مال آنها از هرگونه جرح، ضرب و توقیف و خسارت می‌باشد که امام خمینی نیز در ماده هفتم فرمان هشت ماده‌ای جهت تامین امنیت افراد، هرگونه رفتار خارج از قاعده دولت را ممنوع اعلام کرده‌اند. (ر. ک:خمینی، صحیفه امام، ج۱۷، ص۱۴۱)
در نظر گرفتن و توجه به حق امنیت جان و مال نسبت به خود و افراد جامعه موجب رانندگی ایمن و در امان بودن رانندگان از هرگونه مخاطره در طول مسیر خواهدبود.
ازجمله حقوق دیگر حق امنیت جانی و در نظر گرفتن حیات افراد است که مصونیت جان انسان‌ها از هرگونه آسیب‌ها و تهدیدات جانی است. خداوند در آیه ۳۳ اسراء به احترام خون انسان‌ها و حرمت شدید قتل نفس اشاره نموده است: (وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِ). در این آیه بیان شده است که هر انسانى حقّ حیات دارد، حتّى غیر مسلمانى که با مسلمانان سر جنگ نداشته باشد، جهت همزیستی مسالمت آمیز مصونیّت جانى و مالى دارد.
رانندگان باید بدانند که هرگونه عملی که در رانندگیشان منجر به ایجاد خطر برای خود ودیگران شود، مسئولند؛ چراکه حفظ جانِ خود و دیگران، واجب و در معرض هلاکت قرار دادن آن، همچنین تعرض به جان انسان‌ها، حرام است. (ر. ک:هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذاهب اهل بیت، ج ۳، ص ۳۱۶)
رانندگان باید نسبت به حفظ کرامت انسانی رانندگان و سایرین نیز اهتمام داشته باشند و این حفظ حرمت و کرامت شامل رعایت حق تقدم، اجازه دادن به دیگران برای عبور و مرور، و پرهیز از رفتار‌های تهاجمی مانند بوق زدن بی‌مورد یا اعمال ناشایست در حین رانندگی نسبت به افراد است.
از دیدگاه امام خمینی، تخلّف از مقررات در هر صورت جائز نیست، و چنانچه تخلّف به نحوى باشد که نوعا در معرض وقوع تصادف باشد و موجب به وجود آمدن آن شود خسارت‌هاى ناشى از تصادف را در این صورت متخلّف ضامن است. (خمینی، استفتائات، ج۳، ص ۵۴۵)
ازدیدگاه امام خمینی، قوانین دولت اسلامى، لازم المراعات است چه تخلفات کوچک چه بزرگ باشند و اگر افراد در حین رانندگی خطرناک جریمه شوند، واجب است جرایم را بپردازد. (خمینی، استفتائات، ج۱۰، ص ۵۶۴)
مدرس دانشگاه، پژوهشگر فقه وحقوق و اندیشه امام خمینی
