مجلس و دولت موضوع قطع یارانه ثروتمندان را در دستور کار قرار داده‌اند و اخیراً نمایندگان مجلس بر مصوبه خود در لایحه بودجه ۱۴۰۴ درباره حذف یارانه نقدی خانوار‌های پردرآمد اصرار کردند و این مصوبه به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شد. حذف یارانه نقدی ثروتمندان با اینکه از پشتوانه قانونی برخوردار است، با چالش‌هایی زیادی روبه‌رو شده. تشخیص دقیق افراد حاضر در دهک‌های درآمدی فقط یکی از همین چالش‌هاست.
پس از آنکه نمایندگان مجلس، قطع یارانه سه دهک بالای جامعه را در دستور کار قرار دادند، روز گذشته نیز وزیر اقتصاد اعلام کرد: «دولت مخالفت چندانی با این موضوع ندارد.» لذا باتوجه به تاکید مجلس و موافقت تلویحی دولت با آن، احتمال دارد حذف یارانه نقدی ثروتمندان به نتیجه برسد.
به گزارش اعتماد، در حال حاضر حدود ۵۱ میلیون نفر در دهک‌های چهارم تا نهم به صورت ماهانه یارانه دریافت می‌کنند. در سال‌هایی هم که از افراد خواسته شد به صورت داوطلبانه از دریافت یارانه انصراف دهند ۹۰ درصد مردم اعلام کردند که می‌خواهند یارانه همچنان به آنها اختصاص یابد.
بر این اساس، مجلس و دولت موضوع قطع یارانه ثروتمندان را در دستور کار قرار داده‌اند و اخیرا نمایندگان مجلس بر مصوبه خود در لایحه بودجه ۱۴۰۴ درباره حذف یارانه نقدی خانوار‌های پردرآمد اصرار کردند و این مصوبه به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شد.
موضوع دریافت یارانه توسط دهک‌های بالای جامعه بعضا مورد نقد کارشناسان و مردم قرار دارد. در شرایطی که بسیاری از افراد ثروتمند از یارانه انرژی و سوخت استفاده می‌کنند و با برخورداری از خودرو‌های لوکس از این ناحیه نفع می‌برند، یارانه نقدی نیز به آنها اختصاص می‌یابد. این در حالی است که یارانه ۴۰۰ هزار تومانی دهک‌های یک تا سه فقط ۱۰۰ هزار تومان بیشتر از دهک‌های ۴ تا ۹ است.
از سوی دیگر افراد تحت پوشش نهاد‌های حمایتی شامل بهزیستی و کمیته امداد ۹۹۳ هزار تومان مستمری دریافت می‌کنند. در حالی که طبیعتا باید از طریق قطع یارانه افراد ثروتمند، مستمری اقشار پایین افزایش یابد.
در لایحه بودجه سال آینده، مجلس مصوب کرده تا یارانه سه دهک آخر را حذف و مقدار آن به دهک‌های یک و دو و سه اضافه کند. از سوی دیگر افرایش ارز ترجیحی از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به ۳۸ هزار و ۵۰۰ تومان و مابه‌التفاوت درآمدی این فاصله ارزی به دهک‌های یک تا شش اختصاص یابد.
علیرضا نوین، عضو کمیسیون عمران مجلس در این باره گفته باید بی‌عدالتی در موضوع یارانه‌ها را از بین ببریم. در موضوع بنزین ۱۲۰ هزار میلیارد تومان و حدود ۱۵۰ هزار میلیارد تومان نیز یارانه انرژی می‌دهیم. سود بیشتر این یارانه‌ها را اقشار پردرآمد می‌برند. کسانی که در دهک‌های ۹ و ۱۰ قرار دارند، ۱۷ برابر دهک‌های دیگر از یارانه‌ها سود می‌برند. باید درآمد و حقوق اقشار مختلف مردم را متناسب با تورم بالا ببریم و نسبت به آزادسازی بازار اقدام کنیم.
حذف یارانه نقدی ثروتمندان با اینکه از پشتوانه قانونی برخوردار است، با چالش‌هایی زیادی روبه‌رو شده. تشخیص دقیق افراد حاضر در دهک‌های درآمدی فقط یکی از همین چالش‌هاست و به همین خاطر سازمان هدفمندی یارانه‌ها از لزوم تعیین تکلیف درآمد خانوار ایرانی صحبت می‌کند.
مشخص نیست چه تعداد ایرانی قرار است دیگر یارانه ۳۰۰ هزار تومانی نگیرند. اما فعلا ۷۸ میلیون و تقریبا ۷۰۰ هزار ایرانی حاضر در دهک اول تا نهم، از یارانه نقدی برخوردار می‌شوند. اگر به‌طور متوسط در هر دهک درآمدی هشت و نیم میلیون ایرانی حضور داشته باشند، آن وقت چیزی قریب ۲۵ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر با احتساب افراد حاضر در دهک دهم، از فهرست یارانه‌بگیران کنار گذاشته می‌شوند.
مبلغ یارانه ثروتمندان ماهانه به رقمی نزدیک هفت تا هشت هزار میلیارد تومان می‌رسد. از روز خداحافظی با یارانه ۴۵ هزار تومانی، افراد حاضر در دهک‌های اول و دوم و سوم ماهانه ۴۰۰ هزار تومان یارانه دریافت می‌کردند، اما این رقم برای دهک‌های چهار تا ۹ برابر ۳۰۰ هزار تومان تعیین شد.
یارانه ۳۰۰ هزار تومانی دهک‌های هشت و ۹ و ۱۰، با فرض حضور ۲۵ میلیون و ۵۰۰ هزار ایرانی، ارزشی معادل هفت هزار و ۶۵۰ میلیارد تومان در ماه دارد. هر چند که دهک دهمی‌ها اصلا یارانه‌ای دریافت نمی‌کنند.
رحیم زارع، درباره افزایش یارانه به میزان ۱۰۰ هزار تومان و دادن کالابرگ برای کالا‌های اساسی گفت: در بودجه امسال یک حکمی دادیم که سرپرستان خانوار می‌توانند به جای یارانه نقدی درخواست کالابرگ بدهند، یعنی به جای پول درخواست کالابرگ بدهند که کالا را تهیه کنند.
سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه سال ۱۴۰۴ خاطرنشان کرد: حکمی که داده شده حُسنی که دارد، این است که نقدینگی در جامعه را به سمت تولید می‌برد و هدفمند می‌شود و روی نرخ تورم تاثیرگذار است. هر چه نقدینگی بیشتر شود این کالابرگ می‌تواند اثر کاهشی داشته باشد و با توجه به اینکه قانون حمایت از تولید داخل را داریم، با این کار تولیدمان تقویت می‌شود.
وی با اشاره به اینکه ارز ترجیحی از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تا ۳۷ هزار تومان شد، بیان کرد: دولت می‌گوید متناسب با نرخ تورم در بودجه می‌خواهم ۳۰ درصد قیمت ارز ترجیحی را بالا ببرم، حال ما در مجلس می‌گوییم موافقیم، اما این سوال ماست که دولت با مابه‌التفاوت قرار است چه کار کند؟ ما در مجلس می‌گوییم این مابه‌التفاوت را برای دهک‌های اول، دوم و سوم در اولویت قرار دهد.
وی افزود: یک حکم هم آوردیم که دهک‌های پردرآمد را در بودجه حذف کنند و یارانه‌شان را برای دهک‌های یک تا سه بیاورند و اینها اولویت باشند، اما حالا تا ۵ هم شد، باشد. پس ما یک حکم آوردیم که یارانه پردرآمد‌ها حذف شود. یک حکم دیگر هم دادیم که مابه‌التفاوت بالا رفتن قیمت ارز ترجیحی به دهک‌های یک تا سه داده شود که با توجه به وضعیت محدودیت‌ها و تحریم‌هایی که بر دولت و نظام تحمیل شده است، جبران کوچکی باشد.
زارع در پاسخ به اینکه زیرساخت‌ها برای دادن کالابرگ الکترونیکی فراهم است؟ چراکه دولت قبل در ابتدا عنوان کرد زیرساخت‌های لازم را ندارد، گفت: در دولت قبل به یاد دارم بانک مرکزی گفت ما ظرف ۲ الی ۳ ماه آینده زیرساخت‌ها را فراهم می‌کنیم الان هم ما گفتیم با تقاضای سرپرست خانوار و کسانی که یارانه‌بگیر هستند، کالابرگ ارایه شود.
وی خاطرنشان کرد: این سیاست ۲ خروجی دارد؛ یکی اینکه نقدینگی در جامعه مدیریت می‌شود، یکی اینکه به یک نوعی تولید جان می‌گیرد. ما از تولید داخل زمانی که حمایت کنیم، می‌توانیم نقدینگی را به سمت تولید مجددا بیاوریم. این‌گونه نیاز نیست دولت سیاست انقباضی را پیش بگیرد که نرخ تورم را پایین بیاورد.
سخنگوی کمیسیون تلفیق سال ۱۴۰۴ تاکید کرد: همین که نقدینگی را جمع کنیم تا پول پر قدرت در جامعه ریخته نشود، سیاست انقباضی را اتوماتیک اجرا می‌کنیم. بعد هم این نقدینگی را بدهیم به تولید‌کننده، با این تفاوت که هم تولید و اشتغال حفظ می‌شود. هم اشغال جدید ایجاد می‌شود. هم انگیزه را در تولیدکنندگان داخلی که در شرایط تورم رکودی هستند، می‌توانیم بالا ببریم و کمک کنیم.
وی در پاسخ به اینکه دولت‌ها ساده‌ترین راه که دادن وجه نقدی است را انجام می‌دهند، کدام راه را باید برگزید، گفت: دولت یکی از شعارهایش حمایت از تولید بوده است، ما اگر جای دولت بودیم به تولید کمک می‌کردیم. شاید فرآیندش کمی مشکل باشد ولی اثربخشی دارد. توجه کنید دولت یک کار‌هایی انجام می‌دهد که فرآیند است و برخی کار‌ها اثربخش است که نتیجه حاصل می‌شود شاید این فرآیند سخت باشد؛ اما فردا مردم فرآیند را نگاه نمی‌کنند، بلکه اثربخشی را می‌بینند.
