ترامپ احتمالاً به سرعت وارد عمل خواهد شد، اما سؤال اصلی این است که آیا سیاستهای او توان دوام خواهند داشت؟ دوره دوم ریاستجمهوری او با اخراجهای گستردهای که بلافاصله پس از مراسم تحلیف آغاز میشوند، همراه خواهد بود. هنگامی که تب و تاب اولیه فروکش کند و چهره قدرت دیگر جذابیت گذشته را نداشته باشد، این بر عهده ترامپ خواهد بود که نبردهای دشوارتری را برای جلب حمایت مردم آغاز کند تا میراثی ماندگار از خود برجای بگذارد.
فرارو- مراسم تحلیف ترامپ به دلیل سرمای بیسابقه، داخل ساختمان برگزار شد و انتخاب معاونی جدید از سوی وی، نشاندهنده تغییرات در دیدگاههای ریاستجمهوری او است. حاضران بینالمللی متعدد و واکنش عمومی آرامتر از گذشته، از فضای متفاوت این دوره حکایت دارد. با این حال، چالشهای سیاستگذاری همچنان باقی است. ترامپ در اوج قدرت، تلاش بیشتری برای هماهنگی با کنگره میکند، اما موفقیتهای بلندمدت او نیازمند جلب حمایت عمومی و پایدارسازی تغییرات است.
به گزارش فرارو به نقل از نشریه اکونومیست، بارزترین تفاوت میان اولین و دومین مراسم تحلیف دونالد ترامپ را میتوان در مکان برگزاری آن یافت. هشت سال پیش، ترامپ در یک روز نسبتا آرام در ماه ژانویه، در مقابل ساختمان کنگره آمریکا سوگند یاد کرد؛ اما امسال سرمای شدید که برای نخستین بار در چهار دهه گذشته به چنین شدتی رسید، سبب شد مراسم به داخل ساختمان منتقل شود. بررسی جزئیات این مراسم مختصر و منظم، شکافهای عمیقی را میان دو دوره ریاستجمهوری ترامپ، یکی در سال ۲۰۱۷ و دیگری در ۲۰۲۵، آشکار میسازد.
در این دوره، معاون رئیسجمهور پیش از ترامپ سوگند یاد میکند. در دوره قبل که «مایک پنس»، همراه ترامپ به عنوان معاون انتخاب شده بود، نمادی از اصول سنتی جمهوریخواهی به سبک دوران ریگان به شمار میرفت. پنس با بیش از یک دهه تجربه در مجلس نمایندگان و چهار سال فرمانداری ایالت ایندیانا، به خوبی با ساختارهای قدرت در واشنگتن آشنا بود و با گروههای کلیدی حزب جمهوریخواه، از جمله حامیان بازار آزاد، محافظهکاران اجتماعی و هواداران سیاست خارجی تهاجمی ارتباط نزدیکی داشت. انتخاب او از سوی ترامپ پیامی برای اطمینانبخشی به حزبش پس از پیروزی در یک انتخابات غیرمنتظره بهشمار میرفت.
اما اینبار، انتخاب ترامپ پیامی متفاوت و جسورانهتر دارد. «جِیدی ونس»، معاون جدید رئیسجمهور، با ۴۰ سال سن، از لحاظ تجربه، به میزان نیمی از تجربیات ترامپ را در عرصه سیاسی آمریکا به همراه دارد. او در مدت کوتاه حضورش در سنا، بسیاری از اصول پایهای جمهوریخواهی در حوزه سیاست خارجی و اقتصاد را به چالش کشیده است. این انتخاب نشان میدهد که ترامپ اکنون به قدری به تواناییهای خود اطمینان دارد که دیگر نیازی به یک راهنما نمیبیند؛ او به دنبال یک حامی سرسخت و وفادار است؛ چیزی که به نظر او، پنس پس از انتخابات ۲۰۲۰ نتوانست باشد.
فهرست مهمانان این مراسم، هرچند بهدلیل سرمای هوا محدود شده است، اما تضادهای جالبی را در دومین دوره ریاستجمهوری ترامپ نمایان میسازد. با اینکه او در این دوره کمتر احساس محدودیت میکند، به نظر میرسد که هم ایالات متحده و هم جهان در قبال بازگشت او به قدرت، رویکردی آرامتر و سنجیدهتر اتخاذ کردهاند.
در سال ۲۰۱۶، ترامپ بهنوعی پدیدهای نادر در عرصه بینالمللی محسوب میشد. برخی، همچون نخستوزیر ژاپن، بلافاصله خود را با این واقعیت جدید تطبیق داده و به دیدار او در نیویورک شتافتند. اما اکنون، ترامپ در صحنه جهانی طرفداران بیشتری پیدا کرده است. «خاویر میلی»، رئیسجمهور آرژانتین قصد دارد در مراسم شرکت کند و «جورجیا ملونی»، نخستوزیر ایتالیا نیز از مهمانان خواهد بود. حزب کمونیست چین معاون رئیسجمهور این کشور را اعزام کرده و وزیر خارجه هند نیز حضور خواهد داشت. ترامپ که طی هفتههای اخیر بهطور غیررسمی درگیر سیاست خارجی بوده و مشاورانش نقشی کلیدی در آتشبس غزه ایفا کردهاند، نشان داده که بازگشتش به قدرت با برنامهریزی دقیق همراه است. به همین دلیل، حضور گسترده این فهرست بینالمللی در مراسم تحلیف او چندان شگفتانگیز به نظر نمیرسد.
واکنش عمومی مردم آمریکا نیز در این دوره کاملاً متفاوت از سال ۲۰۱۷ بوده است. در حالی که در ژانویه همان سال، نگرانی و اضطراب زیادی میان مردم حاکم بود، این بار خیابانهای واشنگتن مملو از گردشگران و جشنهایی است که در سراسر شهر برپا شدهاند. حتی برگزارکنندگان اعتراضات ضد ترامپ که پیشبینی حضور ۵۰ هزار نفر را داشتند، تنها موفق به جذب ۵ هزار نفر شدند. به طرز شگفتانگیزی، «اسنوپ داگ»، رپر معروف آمریکایی که پیشتر از منتقدان سرسخت ترامپ بود، در مراسمی به نام «کریپتو بال» به اجرای موسیقی پرداخت؛ رویدادی که در همان روزی برگزار شد که رئیسجمهور منتخب ارز دیجیتال جدید خود به نام «$TRUMP» را راهاندازی کرد. سرمای شدید نیز به نظر میرسد در کاهش شور منتقدان نقش داشته است. با وجود آرامش نسبی خیابانها، سالن روتوندا، محل ادای سوگند ترامپ، مملو از نخبگان سیاسی و اقتصادی آمریکا خواهد بود.
ترامپ پیش از آنکه تصمیمهای احتمالی غیر محبوبی اتخاذ کند و یا مناقشههای داخلی میان هوادارانش برپا شود، در حال حاضر در اوج قدرت خود قرار دارد. افرادی همچون «مارک زاکربرگ»، «جف بزوس» و «ایلان ماسک» که پیشتر از منتقدان صریح او بودند، اکنون لحنی دوستانهتر اتخاذ کرده و در مراسم تحلیف او شرکت خواهند کرد. حتی بیل گیتس نیز اخیراً از عملکرد ترامپ ابراز «تأثیرپذیری» کرده است. در جریان کمپین انتخاباتی، تخمین زده میشد که کامالا هریس حمایت ۸۳ میلیاردر را در مقابل ۵۲ میلیاردر ترامپ داشته باشد. با این حال، پس از پیروزی ترامپ، بسیاری از مدیران برجسته دنیای تجارت آشکارتر از او حمایت کردهاند. ترامپ با اشارهای کنایهآمیز گفته بود: «همه میخواهند با من دوست شوند.» او البته میداند که این حمایتها بیشتر از روی منافع شخصی است؛ چرا که برنامههای دولت او شامل وضع مقررات جدید و لغو برخی از مقررات قبلی و بهطور کلی، تغییراتی خواهد بود که میتوانند بهشکل مستقیم بر سود شرکتها تأثیر بگذارند.
در میان حاضران مراسم، «مایک جانسون» رئیس مجلس نمایندگان و جان تون، رهبر اکثریت سنا نیز دیده میشوند. اگرچه ترامپ همچنان نسبت به دستگاه بوروکراسی عمیق و حتی برخی از مشاوران پیشین خود خشمگین است، با این حال او میداند که مدیریت روابط با کنگره برای اجرای برنامههایش به همان اندازه تلاش وی برای مقابله با بوروکراسی ریشهدار واشنگتن امری حیاتی است.
در این راستا، ترامپ در این دوره تلاش بیشتری از خود نشان داده است. او به طور شخصی برای تضمین ادامه ریاست جانسون بر مجلس نمایندگان مداخله کرد و چندین جلسه خصوصی با اعضای کنگره در «مار-ئه-لاگو» ترتیب داد تا درباره راهبردهای کلیدی بحث کند. اگرچه ترامپ همچنان به اتخاذ تصمیمات غیرمنتظره مشهور است، اما هماهنگیها در این دوره بهتر از گذشته انجام شده است. برای مثال، ممکن است برخی اقدامات اجرایی به تعویق بیفتند تا صرفهجوییهای مالیاتی موردنظر او به تصویب کنگره برسند و تأثیرات مالی کاهش مالیاتها جبران شود. این امر احتمالاً شامل بازنگری در دستور اجرایی جنجالی جو بایدن در مورد وامهای دانشجویی نیز خواهد شد. با این حال، آغاز دوره دوم ترامپ قطعاً آرام نخواهد بود. پیشبینی میشود او در همان روزهای اول، دستورات اجرایی مهمی را در زمینه مهاجرت و تجارت صادر کند.
با این حال، رئیسجمهور بایدن نیز در اولین روز کاری خود مجموعهای از فرمانهای اجرایی را امضا کرد. این اقدامات، که شامل لغو ممنوعیت سفر برای کشورهای عمدتاً مسلمان، تمدید مهلت قانونی اخراج مستاجران تحت تأثیر کووید-۱۹ و راهاندازی طرحی گسترده برای عدالت نژادی بود، تصویری زنده از سال ۲۰۲۰ را در ذهن تداعی میکند. این اقدامات نشان میدهد که تغییرات عمیق و ماندگار نیازمند تأیید و حمایت کنگره هستند و نمیتوانند تنها با فرمانهای ریاستجمهوری به ثمر برسند.
در حالی که حزب جمهوریخواه ظاهراً همچنان به اصول جنبش «عظمت را دوباره به آمریکا بازگردانیم» پایبند است و در موضوعاتی مانند کاهش مالیات، کنترل مهاجرت و تقویت تولید انرژی اتفاق نظر دارد، بسیاری از ارزشهای اساسی این حزب از قبل از دوران ترامپ دست نخورده باقی ماندهاند. به عنوان مثال، ترامپ ممکن است در تعامل با کنگره دریابد که برخی از سیاستهای پیشنهادیاش در عمل چندان تحولآفرین نیستند. «یووال لوین»، پژوهشگر ارشد «مؤسسه امریکن اینترپرایز» و از اعضای سابق دولت بوش در این باره میگوید: «موضوع جالب در مورد جمهوریخواهان کنونی در کنگره این است که اگر آنها را با همتایان دوران اوباما مقایسه کنید، تفاوت زیادی نخواهید یافت. آنها به اندازهای که تصور میکنید دستخوش تغییر نشدهاند؛ حتی با وجود این که ترامپ در بسیاری از دیدگاههایش از خط مشی قبلی جمهوریخواهان فاصله گرفته است.»
سنای آمریکا نیز همچنان به ایفای نقش سنتی خود در کاهش سرعت اجرای سیاستهای بلندپروازانه رئیسجمهور ادامه خواهد داد. احتمال دارد که تنها «مارکو روبیو»، گزینه پیشنهادی ترامپ برای وزارت خارجه در روز اول دولت او تأیید شود. نامزد پیشنهادی ترامپ برای وزارت دادگستری، پیشتر نتوانست به این سمت برسد. سایر نامزدها نیز بسته به نحوه عملکردشان در جلسات استماع ممکن است سرنوشتی مشابه پیدا کنند.
ترامپ احتمالاً به سرعت وارد عمل خواهد شد، اما سؤال اصلی این است که آیا سیاستهای او توان دوام خواهند داشت؟ دوره دوم ریاستجمهوری او با اخراجهای گستردهای که بلافاصله پس از مراسم تحلیف آغاز میشوند، همراه خواهد بود. هنگامی که تب و تاب اولیه فروکش کند و چهره قدرت دیگر جذابیت گذشته را نداشته باشد، این بر عهده ترامپ خواهد بود که نبردهای دشوارتری را برای جلب حمایت مردم آغاز کند تا میراثی ماندگار از خود برجای بگذارد.