کشف دارویی که دیابت را معکوس می‌کند

دانشمندان ترکیب دارویی جدیدی را ابداع کرده‌اند که سلول‌های تولید کننده انسولین را بازسازی و تولید انسولین آن‌ها را تا ۷۰۰ درصد افزایش می‌دهد و همچنین به شکل موثر دیابت را در آزمایشات روی موش‌ها معکوس کرده است.

به گزارش ایسنا، افراد مبتلا به بیماری دیابت ممکن است امید جدیدی یافته باشند، چرا که دانشمندان به تازگی یک درمان دارویی جدید را روی موش‌های دیابتی آزمایش کرده‌اند و دریافته‌اند که سلول‌های تولیدکننده انسولین را طی سه ماه ۷۰۰ درصد افزایش می‌دهد و به طور موثر بیماری آن‌ها را معکوس می‌کند.

سلول‌های بتا در لوزالمعده وظیفه مهم تولید انسولین را در پاسخ به سطح قند خون دارند، اما مشخصه دیابت این است که این سلول‌ها یا از بین می‌روند یا نمی‌توانند انسولین کافی تولید کنند. رایج‌ترین درمان آن نیز تزریق منظم انسولین برای کنترل سطح قند خون است.

اما یک راه تحقیقاتی اخیر شامل بازیابی عملکرد این سلول‌های بتا است. در برخی موارد این کار با پیوند سلول‌های بنیادی به سلول‌های بتای جدید آغاز می‌شود که سپس به بیماران دیابتی پیوند زده می‌شود. محققان پشت این نوع کار، آن را به عنوان «درمان عملکردی دیابت» توصیف کرده‌اند.

اکنون دانشمندان موسسه «مونت سینای» و «شهر امید» (City of Hope) پیشرفت جدیدی را نشان داده‌اند.

مطالعات قبلی بیشتر شامل رشد سلول‌های بتای جدید در ظرف آزمایشگاهی و سپس پیوند آن‌ها به موش‌ها یا یک دستگاه کوچک در انسان بود، اما این مطالعه جدید توانسته است سلول‌های تولید کننده انسولین را در بدن در عرض چند ماه رشد دهد.

این درمان شامل ترکیبی از دو دارو بود. یکی، هارمین (harmine) که یک مولکول طبیعی موجود در گیاهان خاص است که برای مهار آنزیمی به نام DYRK۱A که در سلول‌های بتا یافت می‌شود، عمل می‌کند. دومی نیز «آگونیست گیرنده GLP۱»، یک کلاس از دارو‌های دیابت است که شامل Ozempic است که اخیراً به دلیل عوارض جانبی کاهش وزن مورد توجه قرار گرفته است.

محققان این درمان را در مدل‌های موش مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ آزمایش کردند. آن‌ها ابتدا مقدار کمی از سلول‌های بتای انسانی را در موش‌ها کاشتند، سپس آن‌ها را با هارمین و آگونیست‌های گیرنده GLP۱ درمان کردند.

در نتیجه، تعداد سلول‌های بتا طی سه ماه پس از درمان ۷۰۰ درصد افزایش یافت. علائم بیماری به سرعت معکوس شد و حتی یک ماه پس از قطع درمان به همین شکل باقی ماند.

دکتر آدولفو گارسیا اوکانا نویسنده مسئول این مطالعه گفت: این اولین باری است که دانشمندان یک درمان دارویی ابداع کرده‌اند که ثابت شده است تعداد سلول‌های بتای انسان بالغ را داخل بدن افزایش می‌دهد. این تحقیق امیدی را برای استفاده از درمان‌های ترمیمی آینده برای درمان صد‌ها میلیون نفر مبتلا به دیابت به ارمغان می‌آورد.

نتایج این مطالعه جالب هستند، اما البته مطالعه حیوانی به این معنی است که هنوز کار‌های بیشتری باید انجام شود تا بتواند کاربرد بالینی پیدا کند.

تاکنون هارمین به تنهایی در یک آزمایش بالینی فاز ۱ در انسان آزمایش شده است تا ایمنی و تحمل آن آزمایش شود، در حالی که سایر مهارکننده‌های DYRK۱A برای آزمایش روی انسان در سال آینده برنامه‌ریزی شده‌اند.

شاید مهم‌تر از همه این باشد که این تیم به زودی با ترکیب دارو‌های بازسازی کننده سلول‌های بتا با دارو‌های دیگری که سیستم ایمنی را تعدیل می‌کنند، آزمایش انجام خواهد داد.

در حالت ایده‌آل، این کار باید به غلبه بر یک مانع بزرگ کمک کند. اینکه سیستم ایمنی به حمله به سلول‌های بتای جدید در حین تولید ادامه دهد.

این پژوهش در مجله Science Translational Medicine منتشر شده است.