خزان مسکن ملی در پایان پاییز

علیرغم جریمه بانک‌های متخلف در زمینه پرداخت تسهیلات مسکن ملی همچنان جای ۵ بانک در لیست پرداخت تسهیلات به اجرای طرح نهضت ملی مسکن (درمجموع خودمالک و غیرخودمالک) خالی است.

به گزارش اکوایران، تعداد بانک‌های مشارکت کننده در نهضت مسکن ملی در آذر ماه امسال افزایش یافته، اما در میزان تسهیلات پرداخت شده تغییر اساسی ایجاد نشده است. علیرغم جریمه بانک‌های متخلف در زمینه پرداخت تسهیلات مسکن ملی همچنان جای ۵ بانک در لیست پرداخت تسهیلات به اجرای طرح نهضت ملی مسکن (درمجموع خودمالک و غیرخودمالک) خالی است.

آخرین گزارش بانک مرکزی در آذر ماه امسال از عملکرد ضعیف بانک‌ها در پرداخت وام به اجرای قانون جهش تولید مسکن و نهضت ملی مسکن حکایت دارد.

بر اساس قانون بودجه کشور و ماده ۴ قانون جهش تولید مسکن، بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی مکلفند حداقل بیست درصد (۲۰%) از تسهیلات پرداختی نظام بانکی در هر سال را با نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار به بخش مسکن اختصاص دهند، به صورتی که در سال اول اجرای قانون (سال ۱۴۰۰) از حداقل ۳۶۰ همت تسهیلات برای واحد‌های موضوع این قانون کمتر نباشد و برای سال‌های آینده نیز حداقل منابع تسهیلاتی مذکور با افزایش درصد فوق الذکر مطابق با نرخ تورم سالانه افزایش یابد.

رشد ضعیف پرداخت وام مسکن ملی در آذر

آخرین گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد شبکه بانکی کشور تا پایان آذر ماه امسال معادل ۱۴۷.۵ همت را به جهش تولید مسکن اختصاص داده‌اند که نسبت به پایان آبان ماه (که حدود ۱۳۹.۶ همت بوده) معادل ۵.۶ درصد افزایش داشته، این میزان رشد در مقایسه با رشد ماه قبل (۱۱.۵ درصد) تقریبا نصف شده و نشان از عملکرد بسیار ضعیف بانک‌ها در این زمینه دارد. میزان تسهیلات پرداخت شده حتی از میزان هدف‌گذاری شده در سال اول اجرای قانون نیز فاصله زیادی دارد.

بانک‌ها مکلف بودند در یک‌ساله ابتدایی اجرای طرح نهضت ملی مسکن طی بازه شهریور ۱۴۰۰ تا شهریور ۱۴۰۱ معادل ۳۶۰ همت و در دومین سال اجرای این طرح طی بازه زمانی شهریور ۱۴۰۱ تا شهریور ۱۴۰۲ معادل ۴۸۵ همت وام پرداخت کنند.

با این حساب میزان تعهد پرداخت تسهیلات از سوی شبکه بانکی طی دو ساله ابتدایی اجرای طرح نهضت ملی مسکن در مجموع معادل ۸۴۵ همت بوده، اما آمار‌ها نشان می‌دهد با گذشت سه ماه از دو ساله ابتدایی این طرح، بانک‌ها تنها ۱۷.۵ درصد از میزان هدف‌گذاری شده محقق شده است.

بی‌میلی بانک‌ها در پرداخت این نوع تسهیلات تا جایی پیش رفته که رییس هیات عامل صندوق ملی مسکن ماه گذشته از جریمه سنگین بانک‌های متخلف خبر داده، اما آمار‌های آذر ماه نشان می‌دهد این جریمه کارساز نبوده و عملکرد بانک‌ها در پرداخت تسهیلات نه تنها بهبود نیافته بلکه نسبت به ماه قبل ضعیف‌تر هم شده است.

تناقض آماری در بانک مرکزی

بر اساس این گزارش از ۱۴۷.۵ همت تسهیلات پرداخت شده به قانون جهش تولید مسکن تا پایان آذر ماه امسال، حدود ۴۶.۱ همت آن به مشارکت نهضت ملی مسکن (غیرخود مالکی) و ۳۵.۷ همت آن نیز به نهضت ملی مسکن از کانال خود مالکی مربوط است. این ارقام مربوط به بخش شهری بوده است. به این ترتیب در مجموع بانک‌های کشور در بخش مسکن شهری ۸۱.۸ همت پرداخت کرده‌اند که حدود ۲.۷ برابر تسهیلات پرداخت شده در بخش روستایی است. شبکه بانکی تا پایان آذر ماه امسال معادل ۲۹.۶ همت را به مسکن بخش روستایی اختصاص داده است.

پرداخت تسهیلات بابت ودیعه مسکن نیز که بخشی از قانون جهش تولید مسکن محسوب می‌شود در گزارش قبلی بانک مرکزی یعنی تا پایان آبان ماه امسال حدود ۲۱.۶ همت عنوان شده بود، اما در گزارش اخیر این نهاد تا پایان آذر ماه معادل ۲۰ همت تسهیلات یعنی کمتر از قبل برای آن به ثبت رسیده، از آنجایی که داده‌ها تجمعی است علت این کاهش قابل تامل است، به نظر می‌رسد در گزارش پیشین بانک مرکزی دچار بیش برآوردی شده است.

همچنین بر اساس این گزارش تا پایان آذر امسال حدود ۱۶ همت نیز به حوادث غیرمترقبه مربوط به مسکن پرداخت شده است.

غیبت ۵ بانک در اجرای طرح نهضت ملی مسکن

طرح نهضت ملی مسکن مشتمل بر دو بخش است؛ خود مالک و غیر خودمالک.

گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد تا پایان آذر ماه امسال تنها ۷ بانک مسکن، توسعه صادرات ایران، صنعت و معدن، تجارت، ملت، سپه و ملی به طور مستقیم (غیر خود مالک) در طرح نهضت ملی مسکن شرکت کرده‌اند و معادل ۴۶ هزار و ۱۱۰ میلیارد تومان تسهیلات پرداخته‌اند. این در حالی است که ۲۰ بانک دیگر که عمدتا خصوصی هستند هیچگونه مشارکتی را در بخش نهضت ملی مسکن (غیر خود مالک) نداشته‌اند. غیر خودمالک به آن دسته از تسهیلات گفته می‌شود که وام گیرندگان در آن مالک زمین نیستند.

بخش دیگری از طرح نهضت ملی مسکن نیز به شیوه ساخت خود مالکی است یعنی متقاضیان خود دارای زمین هستند و برای ساخت آن تسهیلات دریافت می‌کنند؛ متقاضیان در این زمینه تا پایان آذر ماه امسال از سوی ۱۹ بانک معادل ۳۵ هزار و ۶۹۵ میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند.

مقایسه‌های آماری در ۹ ماهه نخست امسال نشان می‌دهد بیشترین وام در دو بخش خود مالکی و غیرخود مالکی از سوی بانک تخصصی مسکن پرداخت شده است. این در حالی است که در مجموع در طرح نهضت ملی مسکن (خودمالک و غیرخودمالک) همچنان ۵ بانک هیچگونه تسهیلاتی پرداخت نکرده‌اند.

در آذر امسال از تعداد بانک‌هایی که در طرح نهضت ملی مسکن هیچ‌گونه مشارکتی نداشته‌اند ۳ بانک کاسته شده و تعداد آن‌ها به ۵ بانک (گردشگری، پاسارگاد، کشاورزی، خاورمیانه و سرمایه) رسیده است.

این در حالی است که رییس هیات عامل صندوق ملی مسکن اواخر مهر ماه از جریمه ۷۰ همتی بانک‌هایی که تسهیلات مسکن پرداخت نکرده‌اند خبر داد. رقمی که تقریبا معادل مجموع تسهیلاتی است که کل بانک‌ها به طرح نهضت ملی مسکن از ابتدای اجرای این قانون اختصاص داده‌اند.