اين روزها موضوع ميزان دستمزد سال 1390 كارگران و شاغلاني كه تحت‌پوشش سازمان تامين اجتماعي هستند در كانون توجه محافل سياسي، صنعتي و كارگري قرار دارد.
آگاهي از آمار تاريخي مربوط به دستمزدها در گذشته‌اي نه چندان دور و مقايسه با شرايط حاضر مي‌تواند جذاب باشد. جدول زير طبقه‌بندي خاصي كه در سال 1351 توسط مسوولان براي اندازه‌گيري دستمزد تهيه شده بود را ملاحظه مي‌كنيد. همان طور كه در جدول آمده است مسوولان وقت در طبقه‌بندي شاخص «ميزان تحصيلات»، متغيرهاي «بيسواد» را به عنوان كف دريافت دستمزد هفتگي لحاظ كرده و «تحصيلات» يك سال و بيشتر آموزش عالي را به عنوان سقف مزد در نظر گرفته‌اند. از طرف ديگر تغيير دستمزدها براساس «مدت اشتغال» نيز طبقه‌بندي شده كه در جدول آمده است.كمترين دستمزد هفتگي با 701 ريال به «بيسوادان» و بيشترين مزد هفتگي را شاغلان داراي تحصيلات دانشگاهي با 5379 ريال به خود اختصاص داده‌اند كه 6/6 برابر شاغلان بيسواد بوده است.نكته قابل‌توجه در جدول افزايش كم‌شتاب مزد هفتگي براي شاغلان با «مدت اشتغال» متفاوت است. به طوري كه شاغلان با 15 سال و بيشتر سابقه كار فقط 20 درصد بيشتر از شاغلان با سابقه كار 5 سال و كمتر دريافت كرده‌اند.
مزد كارگران ماهر و استادكاربرنامه سوم عمراني ايران از 1341 تا 1347 موجب شد كه توسعه صنعتي (با معيارهاي آن روزها) در دستور كار قرار گيرد. از 1341 تا 1351 كه دو برنامه سوم و چهارم عمراني اجرا شد، تركيب شاغلان و سطح درآمدها در ميان گروه‌هاي گوناگون از تعادل قبلي خارج شد. نياز به كارگران ماهر، استادكار و متخصص به دليل رشد و توسعه بنگاه‌هاي صنعتي روندي فزاينده را تجربه كرد و تقاضاي فزاينده موجب رشد مزدها نيز شد. جدول حاضر متوسط مزد هفتگي شاغلان برحسب مهارت را نشان مي‌دهد. همان‌طور كه از ارقام جدول برمي‌آيد، كمترين مزد هفتگي به ترتيب به كشاورز، كارگر ساده و كارگر ماهر پرداخت مي‌شده است.در سال 1349 مزد هفتگي يك كارگر ماهر در شهر 831 ريال بوده است كه حدود 80درصد بيشتر از كارگر ساده بوده است. نكته قابل توجه ديگر، رشد شتابان دستمزد كارگران ماهر در فاصله 1349 تا 1351 در مناطق شهري است كه نزديك به 90درصد است. از نكات قابل تامل ديگر فاصله دستمزد «متخصص عالي» به «استادكار» است كه حدود 6 برابر است...
