تنها زمانی که غرب درباره امارات نگران شد

فرارو- دیوید هرست؛ از بنیانگذاران و سردبیر «میدل ایست آی» است. او مفسر مسائل منطقه‌ای است. او پیش‌تر در روزنامه «گاردین» فعالیت می‌کرد.

به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی، بر اساس داده‌های گمرک روسیه که توسط بنیاد "روسیه آزاد" مورد ارزیابی قرار گرفته صادرات قطعات الکترونیکی از امارات به روسیه هفت برابر شده و به تقریبا ۲۸۳ میلیون دلار رسیده است. در سال ۲۰۲۲ میلادی این کشور حاشیه خلیج فارس ۱۵ برابر بیش از سال قبل ریزتراشه‌ و ۱۵۸ پهپاد به روسیه صادر کرد. الیگارش‌های روس که از تحریم‌های ایالات متحده فرار می‌کنند به بازار املاک دبی روی آورده‌اند. بیش از ۱۰۰ فروند هواپیما از جمله یک فروند بوئینگ ۷۸۷ دریم لاینر ۲۵۰ میلیون دلاری متعلق به "رومن آبراموویچ" مالک سابق باشگاه چلسی در فرودگاه بین المللی آل مکتوم دبی متوقف شده اند. 

ورود مهاجران ثروتمند روسی بازار محلی را مملو از پول نقد کرده است. بر اساس گزارش کپیتال اکونومیکس ارز ورودی به امارات از ماه مه ۲۰۲۲ میلادی تاکنون ۲۰ درصد رشد داشته است. با این وجود، رونق عظیم تجارت میان دو کشور چشمگیر بوده است. امارات متحده عربی در سال گذشته در رکوردی بی سابقه ۶۰ میلیون بشکه نفت روسیه و ۴ میلیارد دلار طلای آن کشور را خریداری کرد که جهشی خیره کننده از ۶۱ میلیون دلار خریداری شده در سال گذشته بوده است. "الیزابت روزنبرگ" دستیار وزیر خزانه داری آمریکا، امارات متحده عربی را "کشور مورد توجه" خواند که رابطه آن با روسیه در دست بررسی است.

آمریکا و اتحادیه اروپا از ارتباط ابوظبی با روسیه وحشت دارند. چیز‌های زیادی برای نگرانی آنان وجود دارد. این در حالیست که مداخلات امارات علیه منافع کلیدی غرب از پیش صورت گرفته است و به حجم مهاجران و پناهجویان در سواحل لیبی و تونس دامن زده است.

بازی فرافکنی قدرت

سیاست امارات در یمن جداسازی شمال از جنوب آن کشور، کنترل بندر استراتژیک عدن و تصرف کامل جزیره سقطری است. حمایت امارات از شورای انتقالی جنوب یمن به امارات متحده عربی قابلیت کنترل بر بسیاری از بنادر و جزایر یمن را با دسترسی به تنگه استراتژیک باب المندب و شاخ آفریقا داد. این موضوع به طور مستقیم با منافع دو همسایه آن کشور یعنی عربستان سعودی و عمان در تضاد است. ریاض به تازگی از گفتگو‌های صلح با انصارالله با هدف پایان دادن به جنگ خبر داده است. سعودی‌ها حضور خود را در  منطقه حائل بین جدایی طلبان مورد حمایت امارات و عمان حفظ کرده اند. هم عمان و هم عربستان اقدامات امارات را تهدیدی علیه خود قلمداد می‌کنند. رقابت عربستان و امارات بر سر بنادر و نفت است و نه بر سر مردم و رفاه یمن.

براساس گزارش‌هایی که در سال ۲۰۱۸ میلادی که توسط شبکه خبری "الجزیره" منتشر شد ریاض قصد داشت خط لوله انتقال نفت عربستان به بندر نیشتون در مرز‌های عمان را بسازد که می‌توانست تنگه هرمز را دور بزند. این اقدام می‌توانست شبکه حمل و نقل امارات را تضعیف کند. امارات متحده عربی در سودان از تلاش فرمانده جنگ ژنرال "محمد حمدان داگالو" معروف به "حمدی" برای به دست گرفتن قدرت در تاریخ ۱۵ آوریل حمایت کرد. این درگیری با تلاش برای جمع کردن شبه نظامیان نیروی پشتیبانی سریع تحت رهبری حمدی در ارتش عادی آغاز شد. با این وجود، در اولین ساعات درگیری جنگجویان تحت فرمان ژنرال "عبدالفتاح البرهان" رهبر نیرو‌های مسلح سودان در نزدیکی فرودگاه خارطوم برای در دست گرفتن قدرت وارد عمل شدند. کودتای حمدی مانند اکثر کودتا‌های مورد حمایت امارات با شکست مواجه شد. با این وجود، در شکست اخیر جنگی داخلی آغاز شد که منجر به کشته شدن ۴۰۰۰ نفر و آواره شدن ۴.۵ میلیون سودانی شده است.

خلیفه حفتر در لیبی یکی دیگر از جنگ سالاران مورد حمایت اماراتی‌ها در تلاش خود در سال ۲۰۱۹ میلادی برای تصرف طرابلس با شکست مواجه شد. لیبی از آن زمان به این سو از هم فروپاشیده و هر یک از مراکز قدرت تضعیف شده و این وضعیت آشفته به ضرر شهروندان لیبی بوده است. فروریختن اخیر سد در لیبی سیل فاجعه بار را در دِرنا به راه انداخت و انگشت اتهام را به سوی خلیفه حفتر گرفت. با این وجود، متاسفانه ماجراجویی‌های خارجی همواره بر حکمرانی خوب مانند حفظ زیرساخت‌های حیاتی اولویت داشته اند.

حفتر برخلاف میل مصری‌ها از حمدی حمایت کرد این در حالیست که مصری‌ها زمانی از تلاش‌های حفتر برای خارج کردن غرب لیبی از کنترل طرابلس حمایت کرده بودند. گفته می‌شود نیرو‌های مسلح عربی لیبی به رهبری حفتر تجهیزات نظامی را از قلمرو خود به جمهوری آفریقای مرکزی ارسال کرده و این تجهیزات از آنجا از طریق مرز به داخل خاک سودان هدایت می‌شوند. در جمهوری آفریقای مرکزی وضعیت نظامی بی ثبات‌تر از نقاط دیگر است.

در سودان نیرو‌های تحت رهبری حمدی هرگونه دریافت کمک خارجی را رد کرده اند. با این وجود، این انکاری بی معناست. کشف تسلیحات گرمافشاری یا ترموباریک خریداری شده توسط امارات که در دست نیرو‌های واکنش سریع تحت رهبری حمدی بوده نشان می‌دهد ابوظبی قدرت جنگی حمدیرا تثبیت کرده است.

مرکز ثقل اقدامات

آن چه این حد از مداخله و درگیر شدن ابوظبی در تحولات کشور‌های دیگر را به یکدیگر پیوند می‌دهد طلا است. حمدی ثروت شخصی هنگفتی از غارت معادن غیرقانونی طلای سودان و ارسال آن به بازار طلا در ابوظبی به دست آورد جایی که او و "عبدالرحیم داگالو" برادرش پول‌های شان را در بانک‌های اماراتی قرار داده اند. اگر وزارت معادن سودان اعلام کند ۸۰ درصد طلای سودان به صورت غیر قانونی صادر می‌شود بخش اعظم این تجارت از طریق ابوظبی که مرکز اصلی طلای بدون مجوز آفریقا است انجام می‌شود.

وزارت خزانه داری امریکا در این باره تاکنون در قبال امارات کاری انجام نداده و تاریخ ۶ سپتامبر تحریم‌هایی را علیه عبدالرحیم داگالو به دلیل "قتل عام غیرنظامیان، قتل‌های قومیتی و استفاده از خشونت جنسی" اعلام کرد. این بدان خاطر است که امارات متحده عربی به همکاری امنیتی طولانی مدت خود با واشنگتن ادامه می‌دهد.

این که امارات اعلام می‌کند اقدامات اش با هدف مبارزه با گروه‌های اسلام گرای افراطی بوده ادعایی نادرست است. متحدان امارات در افغانستان اعضای شبکه حقانی هستند یعنی موثرترین نیروی جنگی طالبان و اکنون "سراج الدین حقانی" پسر بنیانگذار آن شبکه وزیر داخله دولت طالبان در افغانستان است و کنترل امنیت داخلی و اطلاعاتی افغانستان را برعهده گرفته است. هم چنین، ابوظبی در مقابل پناهگاهی پنج ستاره به "اشرف غنی" رئیس جمهور پیشین شرمنده افغانستان ارائه داده است.

اقدامات اماراتی‌ها همگی برای محدود کردن نفوذ قطر بر جناح میانه‌روتر طالبان صورت می‌گیرد که در مذاکرات طولانی مدت صلح در دوحه شرکت کردند. حقانی‌ها از طریق شرکت‌های اصلی و شبکه‌ای از مهاجران افغان زیرساخت‌های محکمی در امارات دارند. نتیجه این است که پس از شکست مذاکرات قطر و ترکیه بر سر مدیریت فرودگاه کابل کنسرسیوم اماراتی GAAC برنده مناقصه شد.

حتی در ترکیه نیز امارات متحده عربی از کودتای گولنیست‌ها در سال ۲۰۱۶ میلادی علیه "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهور ترکیه حمایت کرد، اما کودتا ناکام ماند و امارات نتوانست از شر اردوغان خلاص شوند.

یک توهم دوقلو

هم یمن و هم سودان شکاف بزرگی در روابط ریاض و ابوظبی ایجاد کردند. نخست وزیر امارات و ولیعهد عربستان سعودی در بخش عمده سال جاری میلادی از گفتگو با یکدیگر خودداری ورزیده اند. آنان در ماه جولای با یکدیگر صحبت کردند البته تماسی که برای درگذشت "سعید بن زاید" برادر ناتنی محمد بن زاید برای اظهار تسلیت و همدردی در این باره صورت گرفت. هر دو نفر هم چنین در حاشیه اجلاس سران گروه جی۲۰ که در اوایل ماه جاری در هند برگزار شد ملاقات کوتاهی با یکدیگر داشتند. با این وجود، صلح بین این دو مرد برقرار نشده است. بلافاصله پس از اجلاس سران گروه جی ۲۰ محمد بن سلمان از کشور رقیب منطقه‌ای امارات یعنی عمان بازدید به عمل آورد و پس از آن پیشرفتی در جنگ یمن اعلام شد که طی آن انصارالله با برگزاری مذاکرات صلح در ریاض موافقت کردند.

"محمد الزلفا" عضو سابق مجلس شورای سعودی با بیان اینکه امارات به دنبال ایفای نقشی بزرگتر از اندازه خود در یمن است گفت: "به نظر می‌رسد امارات در پروژه‌های خود بیش از حد و فراتر از توانایی هایش پیش رفته است".

" خالد آل همیل" تحلیلگر سیاسی سعودی در توئیتر بدون اشاره مستقیم به امارات متحده به آن کشور حمله کرد و نوشت: "دولتی وجود دارد که به دنبال تامین منافع خود به قیمت حق حاکمیت دولت یمن است. این کشور به دنبال ایجاد انبوهی از شبه نظامیان در امتداد سواحل یمن و همچنین در عدن و جا‌های دیگر بوده است و تصور می‌کند که این شبه نظامیان به ابزاری تبدیل می‌شوند که با آن می‌جنگد و کاری می‌کند که عربستان سعودی از منافع اش عقب نشینی کند".

او بعدا با انتشار پستی نوشت که به درخواست دوستان سعودی و اماراتی مجبور به حذف این پست شد. روزنامه "وال استریت ژورنال" در ماه ژوئیه گزارش داد که ولیعهد سعودی سال گذشته در گفتگوی خصوصی با خبرنگاران امارات را تهدید به وضع تحریم کرد. واضح است که این وضعیت نشان دهنده وضعیتی فراتر از یک نزاع ساده بین ثروتمندترین اعضای شورای همکاری خلیج فارس است.

با عقب نشینی آمریکا در خلیج فارس نبرد قدرت بر سر این که کدام کشور در منطقه دست برتر را دارد در حال وقوع است. بن زاید فکر می‌کند که محمد بن سلمان به خاطر نقش بی تردید او در معرفی این شاهزاده ناشناس در آن زمان ۲۹ ساله سعودی به خانواده ترامپ مدیون اوست و بن سلمان فکر می‌کند که دیگر نیازی به بن زاید ندارد.

محمد بن زاید تحت یک توهم دوقلو زندگی می‌کند. او ثروت بسیار زیادی دارد و تاکنون محدودیت اندکی از جانب واشنگتن احساس کرده یا بهتر بگویم هیچ محدودیتی را احساس نکرده است. او در بخش عمده یک دهه گذشته روایت خود درباره جنگ علیه "اسلام سیاسی" را با خرید اندیشکده‌ها در پایتخت ایالات متحده و رفتاری مشابه با لابی اسرائیل به گفتمان‌های عمومی دیکته کرده است.

شاید بتوان فکر کرد که اهالی واشنگتن و پایتخت‌های اروپایی می‌توانند هر دو توهم را کنار یکدیگر قرار دهند تا به ریشه بی ثباتی و جابجایی آوارگان در سراسر سودان، لیبی و تونس پی ببرند. با این وجود، در برخی از مراحل این بازی قرار است به پایانی سخت برسد. اگر محمد بن زاید با همان سرعتی که همه می‌گویند واکنش نشان می‌دهد او باید برگ‌های چای را پیش از آن که خیلی دیر شود بخواند. همان طور که همسایه بزرگترش مدام به او یادآوری می‌کند، خانواده بن زاید واقعا بسیار کوچک است.