بسیاری از مسلمانان کم درآمدتر باید سال‌ها پول پس‌انداز کند و زمانی که به سنین بالاتری رسیدند و آسیب پذیرتر شدند به حج بروند. در آینده تقاضا برای حج ممکن است در سال‌های سردتر افزایش یابد و هزینه‌های مرتبط با آن را افزایش دهد و فقرا و افراد کم درامد را مجبور به سفر به عربستان سعودی در ارزان‌ترین، اما گرم‌ترین ماه‌ها سازد.
فرارو- «محمد بن احمد شمس‌الدین المقدسی» جغرافی‌دان مسلمان قرون وسطایی منطقه حجاز در عربستان سعودی را منطقه‌ای با «گرمای خفه کننده، باد‌های مرگبار و ابر‌هایی از حشرات» توصیف کرده بود. در نتیجه، گرمای آن منطقه واقعا قابل تحمل نیست، اما کماکان محل برگزاری مراسم حج است. این زیارت یکی از واجبات دین اسلام است و هر مسلمانی که استطاعت داشته باشد باید یکبار در طول عمرش به سفر حج برود.
به گزارش فرارو به نقل از اکونومیست، پیش از آن که شیوع کرونا منجر به اعمال محدودیت موقت در مورد تعداد زائران شود، سالانه ۲.۵ میلیون زائر در مراسم حج شرکت می‌کردند. دولت عربستان سعودی هدف‌گذاری کرده تا سال ۲۰۳۰ میلادی ۶ میلیون دلار درآمد از مراسم حج کسب کند. امروزه زیارت حج با کاهش گرما از طریق فناوری و ایجاد زیرساخت‌ها امکان‌پذیر شده است. با این وجود، با تشدید گرمایش جهانی حفظ امنیت حجاج دشوارتر و پر هزینه‌تر خواهد شد.
حتی در فصل زمستان نیز میانگین دمای مکه به ندرت به زیر ۲۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. در میان انبوه جمعیت، دفع گرما برای هر فردی دشوارتر می‌شود. با این وجود، از جولای تا اکتبر زمانی که هوا در گرم‌ترین سطح خود قرار دارد و رطوبت نیز احساس می‌شود این وضعیت به خطرناک‌ترین سطح می‌رسد. ترکیبی از گرما و رطوبت دما باعث می‌شوند ارگانیسم‌های کمتری بتوانند از طریق تعریق با گرمای بیش از حد مقابله کنند، زیرا رطوبت باعث کندتر شدن تبخیر می‌شود.
در دمای همراه با گرما و رطوبت به میزان بیش از ۲۹ درجه سانتی گراد تقریبا هر فعالیتی در بیرون از خانه دشوار است. دانشمندان معتقدند در دمای ۳۵ درجه سانتی گراد خنک شدن برای انسان ناممکن است. در چنین سطوحی از دما انتظار می‌رود حتی یک فرد جوان و سالم که آب و سایه در اختیار دارد نیز در حدود شش ساعت در فضای آزاد جان‌اش را از دست دهد. آستانه مرگ برای افراد مسن یا کسانی که شرایط جسمانی ضعیف دارند بسیار کم‌تر از آن میزان است. این در حالیست که یک زائر به طور میانگین حدود ۲۰ تا ۳۰ ساعت را در محیط باز سپری می‌کند.
تقریباً از هر ۱۰۰۰ زائر مکه یک نفر جان خود را از دست می‌دهد که بسیاری از دلایل مرگ و میر حین زمان برگزاری حج دچار شدن به حملات قلبی و مشکلات تنفسی هستند. دمای گرم و مرطوب ثبت شده در طول مراسم حج در سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی ۲۷ درجه سانتی گراد بود. در آن سال صد‌ها و احتمالا هزاران زائر جان باختند. پزشکان علت بسیاری از موارد مرگ و میر را ناشی از گرمازدگی گزارش کردند.
با این وجود، شبه جزیره عربستان به طور قابل توجهی سریع‌تر از میانگین سایر نقاط جهان گرم می‌شود. حتی اگر همه کشور‌ها به تعهدات فعلی خود برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای عمل کنند در پیش بینی‌های صورت گرفته الگو‌های آب و هوایی کلان، مشخص شده که دمای گرم و مرطوب آن منطقه می‌تواند از ۲۹ درجه سانتی گراد در ۱۵ درصد از روز‌های حج در فاصله سال‌های ۲۰۴۵ تا ۲۰۵۳ و به میزان ۱۹ درصد در فاصله سال‌های ۲۰۷۹ و ۲۰۸۶ افزایش یابد و ممکن است افزایش دمای بدتری نیز در راه باشد.
در حال حاضر تلاش‌های جدی برای محافظت از زائران در برابر گرما صورت گرفته است. چادر‌های خواب دارای تهویه مطبوع هستند. بخش‌های قابل توجهی از زیارت در تونل‌های وسیع تحت کنترل آب و هوا انجام می‌شود. مسیر‌های پیاده‌روی و اماکن در نظر گرفته شده برای اقامه نماز مملو از پنکه‌هایی هستند که وظیفه‌شان خارج ساختن بخار آب است.
دست کم ۴ هزار تخت بیمارستانی و ۲۵ هزار پزشک در طول زمان برگزاری مراسم حج در دسترس هستند و مراکز درمانی بیش‌تری در مجموعه مسجد الحرام در مکه ساخته می‌شوند. زائران ثروتمندتر می‌توانند با قطار‌های مجهز به تهویه مطبوع سفر کنند قطار‌هایی که تنها هفت روز در سال تردد می‌کنند. کسانی که پول کمتری دارند سوار اتوبوس‌های شلوغ شده یا مجبور به پیاده روی هستند.
تدارکات حج مدرن گیج‌کننده است. در طول پنج روز رسمی حج، میلیون‌ها زائر مناسک متعددی را در پنج مکان به وسعت ۱۷۰ کیلومتر مربع انجام می‌دهند. زائران پیش از آغاز مراسم حج برای انجام طواف به مسجد الحرام در مکه می‌روند و هفت بار دور خانه کعبه می‌چرخند.
سپس هفت بار بین دو تپه صفا و مروه راه رفته و یا می‌دوند. مناسکی که در مجموع ۵ کیلومتر را پوشش می‌دهد و اکنون به طور کامل در داخل تونل‌های وسیع مجهز به تهویه مطبوع انجام می‌شوند.
در دو روز ابتدایی حج در روز نخست آن زائران به سوی اردوی منا در فاصله ۸ کیلومتری حرکت می‌کنند. زائران اکثرا سوار اتوبوس می‌شوند و برخی با قطار به آنجا می‌روند. سایرین از طریق تونل‌های کنترل آب و هوا عبور می‌کنند. ۱۰۰ هزار چادر مشترک منا اکنون دارای تهویه مطبوع هستند، اما زائران ثروتمندتر از فضایی جادارتر و خنک‌تر برخوردار هستند.
در سحرگاه روز دوم زائران به سوی کوه عرفات حرکت می‌کنند و حدود ۲ کیلومتر پیاده روی می‌کنند تا به اتوبوس یا قطار دسترسی پیدا کنند. برخی ۱۲ کیلومتر را پیاده روی می‌کنند و باور دارند این تلاش و پیمودن مسیر بیش‌تر با پای پیاده تلاشی مقدس‌تر است. اگرچه جاده بدون پوشش است، اما آسفالتی بر روی سطح آن قرار دارد که به طور خاص پوشش داده شده تا از جذب گرما جلوگیری کند.
آن روز سپس با دعا و نیایش در دشت عرفات یا صحرای عرفه سپری می‌شود که بیش‌تر اوقات آن زائران زیر سایه در چادر‌ها به سر می‌برند. گران‌ترین چادر‌ها از بهترین سیستم‌های خنک کننده برخوردار هستند. بسیاری از زائران قله کوه را طی می‌کنند. هنگام غروب آفتاب، زائران به مزدلفه (مشعر الحرام) محلی از صحرا در نزدیکی منا (میان عرفات و منا) می‌روند. برخلاف سفر به عرفات تمام زائران این مسیر ۹ کیلومتری را برای تقلید از پیامبر اسلام به صورت پیاده می‌پیمایند. با این وجود، در آنجا اتوبوس برای سوار کردن افراد مسن یا ناتوان از نظر جسمی در دسترس است.
شب مزدلفه در فضای باز سپری می‌شود و استفاده از چادر در آنجا ممنوع است. درجه حرارت بالای دما در شب می‌تواند به طور خاص خطرناک باشد، زیرا بدن مواجه شده با گرما استراحت معمول و مورد نیاز خود را دریافت نمی‌کند. صبح روز سوم زائران پیش از پیاده روی ۴ کیلومتری به سوی «جمرات» (مجتمع الحصی) یا محل اجتماع سنگریزه‌ها در نزدیکی منا سنگ‌ها را از زمین در اطراف مزدلفه جمع می‌کنند.
در جمرات زائران سنگریزه‌هایی را به سوی ستون‌هایی که نماد شیطان هستند از روی زمین یا از روی پل عابر مشرف پرتاب می‌کنند. در زمان اوج انجام مناسک حدود ۳۰۰ هزار زائر از روی پل اصلی در هر ساعت عبور می‌کنند. ستون و فضای اطراف آن در زیر یک سایبان بزرگ با تهویه مطبوع محصور شده، اما فشار زائران در آن زمان هنوز می‌تواند باعث افزایش دمای محیط شود.
زائران از آنجا برای طواف و انجام مناسکی دیگر در کعبه به مکه باز می‌گردند. آنان در منا می‌خوابند. حجاج در روز‌های چهارم و پنجم به جمرات باز می‌گردند تا بار دیگر شیطان را سنگسار کنند. موی زائران کوتاه می‌شود و از طرف آنان در کشتارگاه‌های دورافتاده گوسفند قربانی می‌شوند.
در روز ششم و پایانی حج زائران یک بار دیگر اردوی منا را به مقصد مکه ترک می‌کنند و طواف آخر را انجام می‌دهند. حج در اینجا به پایان می‌رسد و بسیاری از زائران به مدینه دومین شهر مقدس اسلام سفر می‌کنند. مسجد اصلی آنجا در حال حاضر توسط شبکه‌ای عظیم از سایبان‌های مکانیکی پوشیده شده است.
بسیاری از مسلمانان کم درآمدتر باید سال‌ها پول پس‌انداز کند و زمانی که به سنین بالاتری رسیدند و آسیب پذیرتر شدند به حج بروند. در آینده تقاضا برای حج ممکن است در سال‌های سردتر افزایش یابد و هزینه‌های مرتبط با آن را افزایش دهد و فقرا و افراد کم درامد را مجبور به سفر به عربستان سعودی در ارزان‌ترین، اما گرم‌ترین ماه‌ها سازد (بر اساس تقویم قمری تاریخ حج هر سال حدود ۱۱ روز به جلو تغییر می‌کند). یک راه حل در سال‌های بسیار گرم می‌تواند محدودیت سنی باشد همانطور که در طول شیوع کرونا این مقررات اعمال شد.
حج برای قرون متمادی ادامه داشته است. این مناسک مذهبی از بین نخواهد رفت. یک زائر در سال ۱۸۰۷ میلادی در مورد بردباری زائران این روحیه را با واژگانی، چون «گذشتن از میان هزاران خطر» و «فراتر از هر توصیفی» بیان کرده بود.
