دولت صریحا پاسخ دهد چرا وعده کنترل تورم انجام نشد؟

روزنامه هم‌میهن در سرمقاله امروز خود نوشت: اگر به سیاق آیات انذاردهنده قرآن که از «القارعه» سخن گفته بخواهیم سخن بگوییم باید گفت؛ «تورم؟ و تو چه می‏دانی که تورم چیست؟ تورم عامل اضمحلال اخلاق و جامعه است.» اگر یک دولت پیدا شود که فقط وعده کنترل تورم را بدهد و در این راه موفق شود، آنگاه خواهید دید که کل ساختار تصمیم‏گیری و مدیریت کشور تغییر خواهد کرد و مردم هم از آن حمایت کرده و با دنیای جدیدی مواجه خواهیم شد.

نتیجه نحوه مدیریت کنونی امور در ایران، رشد تورم است. تورم چیست؟ خیلی روشن تورم مالیات غیرقانونی و اعلام‌نشده‏ای است که دولت‏ها از جیب مردم به‌ویژه فقیرترین‏ها برمی‏دارند. مالیاتی که به‌شدت ناعادلانه و ظالمانه است. برای اینکه متناسب با درآمد نیست، بلکه معکوس است. به این معنا که بخش اصلی آن از جیب طبقات کم‏درآمد برداشته می‏شود و موجب افزایش شکاف طبقاتی می‏گردد. در جریان انتخابات ۱۴۰۰ مهمترین وعده آقای رئیسی به مردم که برای همه ملموس بود، کنترل تورم بود، به این معنی که در مرحله اول نصف شدن تورم و سپس تک‌رقمی شدن آن وعده داده شده بود.

طبیعی است که بخش وعده نیم‌شدن تورم باید در سال اول محقق می‏شد و تک‌رقمی شدن هم در ادامه می‏آمد. اگر با محافظه‏کارانه‌‏ترین محاسبات ارزیابی کنیم، تورم در آخر دوره روحانی حداقل ۴۰ درصد بود و باید امسال و در پایان مرداد ۲۰ درصد می‏شد، ولی نه‌تن‌ها کم نشده که بیشتر هم شده و ۴۴درصد شده است. این یعنی حکومت حدود ۴۴ درصد درآمد مردم را به شیوه تورم مالیاتی گرفته تا به زخم مخارج خود بزند. ولی این فقط ظاهر ماجرا است. در لایه‌‏های زیرین مسئله بدتر است. مطابق یک قاعده کلی مردم فرودست بخش بیشتری از درآمد خود را صرف موارد خوراکی می‏کنند.

پایین‏‌ترین دهک اقتصادی کشور حدود ۴۳ درصد درآمد خود را صرف غذا می‏کند، درحالی‌که دهک ثروتمند فقط ۱۷درآمد خود را صرف غذا می‏کند. فرض کنید که قیمت مواد غذایی دو برابر شود. در این صورت به هزینه‏‌های خوراکی‏‌های ثروتمندان ۱۷ درصد اضافه می‏شود، ولی این نسبت برای طبقه فقیر ۴۳ درصد است، یعنی عملا آنان را نابود می‏کند. این هم آن اتفاقی است که طبق گزارش رسمی مرکز آمار در ایران رخ داده.

تورم مواد غذایی نه ۴۴ درصد که تا ۶۵ درصد برای طبقات پایین اضافه شده است. در نتیجه نرخ ملی تورم را برای فقرا خیلی بیشتر کرده. درحالی‌که تورم کلی برای ثروتمندان ۴۲درصد است، برای فقرا ۵۰ درصد و بیشتر است، به‌عبارت دیگر میزان مالیات دریافتی پنهان و غیرقانونی از فقرا به نسبت بیش از مالیات دریافتی از ثروتمندان است.

با این ملاحظات آقای رئیسی و دولت باید باید صریح پاسخ دهند که چرا این وعده انجام نشد؟ سهل است که مسیر معکوس هم طی شده است. شاید بگویند علت حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی است. این درست نیست. چون دریافت آن مابه‏‌التفاوت باید کسری بودجه دولت را کاهش داده باشد که به نسبت موجب کاهش تورم خواهد شد. ولی چنین نشده است. در هر صورت هیچ توجیهی جز ناتوانی یا ناآشنایی با اقتصاد و فقدان برنامه و اراده برای حل مشکلات از جمله تورم پذیرفتنی نیست.

مردم به تورم ۱۵درصدی تا حدی عادت کرده بودند. البته این عادت هم با عوارض و هزینه‏‌های سنگین اخلاقی و اجتماعی همراه بود. ولی هزینه تورم ۴۵درصدی به‌ویژه در طولانی‌مدت چندین برابر تورم ۱۵ درصدی است.

در این زمینه لازم است دولت علت شکست و عدم موفقیت خود در زمینه کنترل تورم را شرح دهد و مهمتر اینکه وعده روشنی برای ماه‌ها و سال آینده دهد. سکوت پذیرفتنی نیست.