ایران- عربستان؛ هر چقدر این دو کشور در سیاستهای منطقه ایفای نقش میکنند و مخالفان و موافقانی دارند، در عرصه ورزش هم تقریبا قدرت بین این دو در غرب آسیا تقسیم شده است و هر تصمیمی که طرف مقابل میگیرد روی نظر کشور دیگر تأثیر مستقیم میگذارد. البته در حوزه ورزش در سالهای اخیر، بیش از آنکه تصمیمات مسئولان ورزش ایران به ضرر عربستانیها تمام شود، حالت عکس رخ داده است.
برای پیبردن به ریشه اختلافات ورزشی این دو کشور باید به زمانی برگشت که عدهای در تهران از دیوار سفارت عربستان بالا رفتند و روابط دیپلماتیک دو کشور را شکرآب کردند. بعد از آن تا به حال، قریب به پنج سال میشود که هیچ ورزشکار حرفهای عربستان برای حضور در تورنمنتهای ورزشی به ایران نیامده است. البته ورزشکاران ایرانی هم متقابلا تا همین چند وقت پیش به عربستان نمیرفتند، ولی بالاخره با تصمیم و رأی کنفدراسیون فوتبال آسیا، این تابو از سمت ایران شکسته شد و تیمهای ایرانی برای شرکت در تورنمنتهای ورزشی راهی عربستان شدند. مشخصا دو باشگاه مطرح فوتبال ایران یعنی استقلال و فولاد برای برگزاری رقابتهای گروهی لیگ قهرمانان آسیا که با میزبانی متمرکز عربستانیها برگزار شد، راهی این کشور شدند تا بعد از مدتها بالاخره یک طرف کوتاه بیاید؛ هرچند این کوتاهآمدن هم به نظر میرسید با اجبار صورتگرفته از سوی AFC است.
با سفر دو باشگاه فوتبال ایران به عربستان احتمال میرفت همه چیز بدون سروصدا، بین دو کشور وصل و جور شود. مسئولان عربستانی با شاخه گل در فرودگاه به استقبال ایرانیها رفتند و در طول برگزاری این رقابتها هم مسئولان دو باشگاه استقلال و فولاد از رفتار و میزبانی خوب عربستانیها صحبت کردند. دیگر به نظر میرسید کدورتهای بهوجودآمده رفع و رجوع شده که به ناگاه شایعهای مطرح شد که گویی عربستان قرار است زیر میز توافق صوری بزند!
ماجرا از این قرار است که دو تیم ایرانی استقلال و تراکتور در مرحله حذفی لیگ قهرمانان آسیا به رقبای عربستانی خوردهاند. تراکتور باید به عربستان برود و با النصر روبهرو شود، ولی نکته مهم درباره استقلال است که باید در تهران از الهلال پذیرایی کند. با وجود این، اما خبرنگاران عربستانی میگویند تنشهای سیاسی بین دو کشور برطرف نشده و همچنان بازی نمایندگان ایران و عربستان طبق روال پنج سال اخیر باید در زمین بیطرف برگزار شود! این ادعا در حالی مطرح شده که استقلال و فولاد با تیمهای عربستانی در خاک این کشور بازی کردند. عربستانیها، اما میگویند مرحله انتخابی استثنا بوده وگرنه چیزی تغییر نکرده است. مسئولان ورزش ایران هم بدون اینکه توافقی با AFC برای برداشتن قانون بازی در زمین ثالث بین تیمهای ایرانی و عربستانی داشته باشند، نمایندگان ایران را به عربستان فرستاده و حالا خودشان هم دقیقا نمیدانند چه چیزی در انتظارشان است.
میزبانی استقلال از عربستان تنها مشکل فوتبال ایران در این روزها نیست؛ با صعود تیمهای ملی ایران و عربستان به مرحله نهایی انتخابی جام جهانی و احتمال همگروهشدن این دو در این مرحله از رقابتها، این نگرانی وجود دارد که نکند در عرصه ملی هم عربستانیها به AFC نفوذ کنند و سرنوشت این بازی حساس را به کشور ثالث برده یا کاری کنند تا بازیها بهصورت متمرکز برگزار شود. به همین دلیل، مسئولان ایران بیش از پیش به تکاپو افتادهاند تا با طرحهای پیشنهادی، رفتهرفته کدورتهای بهوجودآمده در زمینه ورزش را از بین ببرند به این امید که این رفتوآمدهای ورزشی، مقدمهای برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک دو کشور باشد.
همین چند روز پیش بود که رضا صالحیامیری، رئیس کمیته ملی المپیک ایران، بهوضوح از طرح بازی دوستانه با تیم ملی عربستان خبر داد و آن را همردیف اقدامی دیپلماتیک توصیف کرد. او با بیان اینکه هماکنون با هماهنگی مقامات ارشد کشور بهدنبال دیپلماسی فعالیت ورزشی با کشورهای حوزه خلیج فارس ازجمله عربستان هستیم تا بتوانیم بستری برای دیپلماسی سیاسی و بازسازی روابط فراهم کنیم، گفت: در حقیقت دیپلماسی ورزشی یکی از ابزارهایی است که میتواند در کاهش تنش، افزایش فرصت، زیست مسالمتآمیز و تقویت روابط ملتها اثرگذار باشد. رئیس کمیته ملی المپیک با اشاره به اینکه دیپلماسی سیاسی بهراحتی شکل میگیرد، گفت: امروز توافق ما با عربستان سعودی برای برگزاری یک مسابقه دوستانه در ریاض و تهران باعث کاهش عصبیت سیاسی بین دو ملت خواهد شد.
نامه به فدراسیون فوتبال عربستان
حالا در چنین فضایی خبر میرسد فدراسیون فوتبال ایران هم نامهای به فدراسیون فوتبال عربستان نوشته و از آمادگی ایران برای میزبانی از تیمهای عربستانی خبر داده است. اینکه چنین نامهای میتواند دردی از این مسئله دوا کند یا نه هنوز مشخص نیست، ولی موضوعی که روشن است این است که مسئولان فدراسیون فوتبال ایران در تلاش هستند بهانهجوییهای عربستانیها را پایان دهند. البته مشخص نیست وقتی چنین قانون سختگیرانهای از سوی AFC گذاشته شده چرا نامه به فدراسیون فوتبال عربستان فرستاده شده، ولی همین که حداقل این نامه شبیه به تیری در تاریکی هم باشد بد نیست. نکته عجیبی که در این بین بسیار میتواند کمکحال فوتبال ایران باشد، ولی تبدیل به نقطهضعفی در این مسیر شده، حضور پست نایبرئیسی در کنفدراسیون فوتبال آسیاست؛ پستی که در اختیار مهدی تاج، رئیس سابق فدراسیون فوتبال ایران است، ولی او هرگز نتوانسته از آن در جهت کوچکترین اقدامی به نفع فوتبال ایران استفاده کند.
حالا با توجه به صحبتهای رضا صالحیامیری مبنی بر تلاش برای برگزاری دیداری دوستانه با عربستان و البته نامه ارسالی از فدراسیون فوتبال ایران به عربستان، به نظر میرسد گشایشهایی در این مسیر قرار است رخ دهد. موضوعی که در این میان همچنان در اولویت قرار میگیرد، مسئله زمان است؛ مسئولان ورزش ایران باید به این نکته دقت کنند که اگر قرار است در زمینه ورزشی با تیمهای عربستانی به توافق مشترکی برسند و همه چیز را به روال سابق برگردانند، باید عجله کنند؛ عجلهای که نفع اولش را تیم ملی میبرد و بعد باشگاههای ایرانی ذینفع میشوند.