احیای بخشی از بینایی با کمک پروتئین جلبک

پزشکان توانسته‌اند با استفاده از پروتئین‌های حساس به نور که ژن‌های آن از جلبک استخراج شده بینایی نسبی یک شخص کاملا نابینا را برگردانند.

به گزارش بی‌بی سی، این بیمار مرد با شیوه اپتوژنتیک درمان شد که در آن از پروتئین‌ها برای کنترل سلول‌های پشت چشم استفاده می‌شود.

او چند ماه بعد از معالجه در خیابان مشغول پیاده روی بود که متوجه شد می‌تواند خط کشی‌های محل عبور عابران را تشخیص دهد.

به گزارش نشریه پزشکی نیچر او اکنون قادر به تشخیص و شمارش اشیا روی یک میز است.

این مرد که هویت او فاش نشده در بریتانی فرانسه زندگی می‌کند و در پاریس تحت معالجه قرار گرفت.

او چهل سال پیش به «رتینیت پیگمِنتوزا» که به مرگ سلول‌های حسگر نور در سطح شبکه منجر می‌شود مبتلا شد.

بیش از دو میلیون نفر در جهان به این بیماری مبتلا هستند و هرچند نابینایی کامل در اثر آن نادر است، اما بیمار تحت معالجه برای دو دهه اخیر کاملا نابینا بود.

اپتوژنتیک یک شاخه جدید پزشکی است، با این حال از در رشته علوم اعصاب مورد آزمایش بود.

در این شیوه از نور برای کنترل دقیق فعالیت سلول‌های مغز استفاده می‌شود و محققان از آن برای احیای توانایی یکی از چشمان این بیمار برای تشخیص نور استفاده کردند.

رفتار پروتئین‌های مورد استفاده در این تکنیک در واکنش به نور عوض می‌شود. میکروب‌ها از این پروتئین که در جلبک تولید می‌شود برای حرکت به سوی نور استفاده می‌کنند.

گام اول در فرآیند معالجه ژن درمانی بود. دستور‌های ژنتیکی برای تولید پروتئین رودوپسین از جلبک استخراج و در لایه‌های عمیق و سالم شبکیه در پشت چشم در درون سلول‌ها قرار داده شد.

این سلول‌ها با دریافت فوتون‌های نور سیگنالی الکتریکی به مغز ارسال می‌کنند.

با این حال آن‌ها فقط به نور کهربائی واکنش نشان می‌دهند، بنابراین برای بیمار یک عینک مجهز به یک دوربین طراحی شد که تصویر محیط روبرو را در طیف نوری مناسب به عقب چشم منعکس می‌کرد.

ماه‌ها طول کشید تا مقدار کافی رودوپسین در چشم تولید شود و مغز با تطبیق با شرایط تازه دوباره قادر به تشخیص تصاویر باشد.

درحال حاضر چند روش دیگر برای بازگرداندن بینایی هم آزمایش می‌شود.

یکی از آن‌ها ترمیم نقائص ژنتیکی است که باعث بیماری چشم می‌شود، اما رتینیت پیگمِنتوزا می‌تواند ناشی از جهش‌هایی در بیش از ۷۱ ژن باشد که ژن درمانی را سخت می‌کند.

یک روش دیگر شامل متصل کردن یک دوربین به الکترود‌هایی است که در پشت چشم کاشته شده اند.

اپتوژنتیک همچنین برای درمان بیماری‌هایی مثل پارکینسون یا تسریع روند بهبودی بعد از سکته مغزی مورد آزمایش است.

جیمز بینبریج استاد مطالعات شبکیه در دانشگاه کالج لندن گفت که مطالعه تازه به روی بیمار فرانسوی کیفیت بالایی دارد، اما فقط یک نمونه است.

«این فناوری مهیج تازه ممکن به کسانی که بینایی آن‌ها به شدت آسیب دیده کمک کند.»