معامله فلزات گرانبهايي همچون طلا و نقره كه درگذشته دور هم نقش پول و هم نقش کالا را در کنار ضعیف شدن نرخ پول ايفا مي‌كرد، در حال حاضر نیز با وجود تغييرات افزايشي و كاهشي همچنان براي سرمايه‌گذاران جذاب است.
در ايران نيز با توجه به اهمیت طلا، هيات پذيرش بورس كالاي ايران در آذر ماه سال 1387 با پذيرش سكه بهار آزادي طرح امام (ره) با «معاملات آتي در بورس» موافقت كرد.
در واقع طرح سال‌هاي گذشته بورس كالا بانيت آشتي سرمايه‌گذاران خبره و حرفه‌اي جهت معامله آتي در بازار، با هدف جلوگيري از خروج ارز و پول از كشور، ايجاد تعادل منطقي و يكسان‌سازي معاملات فلزات گرانبها و همچنين كنترل معاملات موهوم و سفته‌بازي به همراه جلوگيري از رواج سكه‌هاي تقلبي در بازارهاي طلا صورت گرفت.
با وجود اينكه در هر قرارداد آتي 10سكه طلا بر اساس استاندارد بانك مركزي و با موقعيت زماني 2 ماهه دادوستد مي‌شود، ذكر اين نكته هم لازم است كه مشتري تنها با پرداخت 10 الي 15 درصد مبلغ به خريد متعهد می‌شود و در صورتی که تا انتهاي مدت زمان قرارداد مابقي هزينه را جبران كند، می‌تواند به معامله و خريد و فروش روي آورد.
با وجود اينكه بسياري از مسوولان و كارشناسان نسبت به معاملات قراردادهاي آتي سكه در بورس خوشبين هستند، اما آيا با عرضه سكه از سوي بانك مركزي و كنترل قيمتي بازار بدون ايجاد سازوكارهاي رقابتي بورس در اين بازار توفيق چنداني مي‌توان انتظار داشت؟ يا اينكه ايجاد چنين سازوكاري در بازار معاملات طلا به دلالي و سفته‌بازي سودجويان خواهد انجاميد؟
عوامل تاثیر‌گذار بر نوسانات نرخ طلا
در همين زمينه مهدی رفيعي، يكي از كارگزارهاي بورس كالا در گفت‌و‌‌گو با دنياي‌اقتصاد با بيان اينكه معاملات آتي طلا تابع متغيرهاي داخلي و خارجي است، مي‌گويد: از عوامل بيروني كه مي‌تواند در نوسانات طلا تاثير داشته باشد مي‌توان به تغييرات نرخ دلار و ارز، نوسانات قيمت نفت يا دادوستد مصرف‌كننده‌هاي عمده در بازارهاي جهاني اشاره كرد كه هركدام از آنها مي‌تواند با روندي كاهشي يا افزايشي بر قيمت طلا تاثير داشته باشند.
رفيعي در ادامه مي‌افزايد: عمده تاثيرات بازار داخلي نيز بيشتر به روزهاي مهمي همچون ايام عيد، «روز زن» (ولادت حضرت فاطمه(ع)) يا در مواقعي كه حجم تقاضا در جامعه افزايش پيدا كند، برمي‌گردد و در آن زمان است كه قيمت طلا دستخوش تغيير و تحول قرار مي‌گيرد. هرچند كه بايد گفت تصميمات جهاني در بخش‌هاي مختلف اقتصادي و وضعيت اقتصادي كشور مي‌تواند بازار را با نوسانات قيمتي و حجمي روبه‌رو كند.
وي با ذكر اين نكته كه با توجه به اينكه هرگاه بانك مركزي اقدام به عرضه سكه كند، قيمت كاهش مي‌يابد و هرگاه با عدم عرضه همراه باشد، قيمت كاهش مي‌يابد، اضافه مي‌كند: در واقع با اين تصميمات بانك مركزي كه از سوي بانك كارگشايي انجام مي‌گيرد، سعي مي‌شود با كنترل قيمت، تعادلي منطقي بين بازار داخلي و خارجي برقرارشود و با اين كنترل، جلوي افزايش بي‌رويه نرخ گرفته شود تا از حضور سفته‌بازان و دلال‌بازي آنها، بازار دستخوش نوسانات نابهنگام نشود.
اين كارگزار بورس كالا در پاسخ به اين سوال كه آيا با اين تصميمات بانك مركزي نرخ‌گذاري دستوري به بازار تحميل نمي‌شود؟ خاطرنشان كرد: با توجه به حجم بسيار پايين طلا و سكه در بازار و همچنين وضعيت اين فلزات گرانبها كه ورود و خروج آن آسان است، اتخاذ اين تصميمات ضرورتا در پي ارتباط منطقي قيمت داخلي با بازار جهاني است.
اين كارشناس معاملات آتي طلا درباره وضعيت بازار معاملات آتي بورس كالا نيز مي‌گويد: حجم بسيار كمي طي ماه گذشته در سال جديد معاملات آتي طلا صورت گرفته كه انتظار مي‌رود با بازشدن قراردادها در تير و شهريور ماه بازار گسترده ترشود.
رفيعي با بيان اين عبارت كه سرمايه‌گذاران نسبت به آينده پيش‌بيني خاصي نداشته و با احتياط بيشتري نسبت به دادوستد در بازار تصميم‌گيري مي‌كنند، تصريح مي‌كند: از آنجا كه سرمايه‌دار در جايي كه ريسك فروش كمتري هست بازده كمتري مي‌خواهد و از آنجايي كه ريسك بيشتري وجود دارد، بازده بيشتري انتظار دارد، وضعيت بازار در آينده باثبات و سود بيشتري ادامه خواهديافت؛ چراكه با آشنايي بيشتر مردم از بازار و حضور بيشتر شركت‌هاي توليدي و حضور مس در معاملات آتي عمق بيشتري از بازار معاملات آتي طلا پيش‌بيني مي‌شود.
وي در پايان با بيان اينكه در بازار معاملات آتي پيش‌بيني سرمايه‌گذار بسيار مهم است، اظهار اميدواري مي‌كند، اگر سرمايه‌گذاري‌ها با روند كاهشي يا افزايشي قيمت‌ها به تناسب برسد مسلما سرمايه‌دار از بازار سود خواهد برد.
