گسل تورمی بین دهک‌ها

شکاف دهکی تورم نقطه‌ای در شهریورماه به ۵/ ۱۳ درصد رسیده که رکورد بیشترین فاصله بین دو دهک هزینه‌ای بوده است. گزارش مرکز آمار کشور نشان می‌دهد در شهریورماه تورم نقطه‌ای دهک کم‌درآمد ۱/ ۳۱ درصد و تورم نقطه‌ای دهک پردرآمد ۶/۴۴ درصد بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد سه ماه متوالی است که فاصله تورمی بین دارا و ندار بیشتر می‌شود. در نوسانات ارزی، دهک پردرآمد که بیش از ۸۰ درصد سبد خانوار آن را کالا‌های غیرخوراکی و وابسته به ارز تشکیل می‌دهد، تورم بیشتری را به نسبت دهک‌های کم درآمد تجربه می‌کنند.

دنیای‌اقتصاد در ادامه نوشت: آمار‌ها نشان می‌دهد فاصله شکاف تورمی نقطه‌به‌نقطه بین دو دهک اول و دهم کشور در شهریور ماه سال‌جاری، به بیشترین مقدار خود رسیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد شکاف تورم دهکی در شهریورماه به ۵/ ۱۳‌درصد رسیده که به نسبت مردادماه افزایش ۴/ ۳ واحد درصدی داشته است.

علاوه براین بررسی‌ها نشان می‌دهد که دهک دهم فشار تورمی بیشتری را در ماه‌های اخیر تجربه کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در شرایطی که نوسان قیمت ارز بیشتر می‌شود، دهک‌های بالاتر جامعه که سهم بیشتر سبد مصرفی آن‌ها را کالا‌های غیرخوراکی و خدمات تشکیل می‌دهد، افزایش قیمت بیشتری را حس می‌کنند.

تورم ماهانه در دهک‌های اقتصادی

مرکز آمار کشور آمار شاخص مصرف‌کننده شهریورماه را به تفکیک دهک‌های هزینه‌ای منتشر کرد. بر اساس آمار منتشر شده، در شهریور ماه شاخص قیمت مصرف‌کننده به عدد ۳/ ۲۴۴ واحد رسیده که به نسبت ماه قبل رشد ۶/ ۳‌ درصدی را ثبت کرده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که تورم ماهانه دهک اول در شهریور ماه به رقم ۸/ ۲‌درصد رسیده که به نسبت مرداد ماه کاهش ۶دهم درصدی داشته است. این درحالی است که تورم ماهانه دهک دهم در شهریورماه ۳/ ۵درصد بوده که به نسبت مرداد ماه با افزایش ۸‌دهم درصدی همراه بوده است.

مقایسه تورم دهکی در دو ماه مرداد و شهریور نشان می‌دهد که از دهک اول تا دهک هشتم تورم ماهانه کاهش داشته است. اما در دو دهک نهم و دهم میانگین قیمت‌های سبدخانوار‌ها با افزایش مواجه بوده است. نکته قابل‌توجه این است که کاهش تورم در دهک اول بیشتر از سایر دهک‌ها بوده است.

نگاهی به روند تورم دهکی ماهانه از ابتدای سال‌جاری نشان می‌دهد که در برخی ماه‌ها مانند خردادماه و تیرماه تورم ماهانه دهک اول و دهک دهم یکسان بوده است. به‌عبارت دیگر شکاف تورمی در دو ماه متوالی صفر بوده است، اما در دو ماه بعد از آن یعنی مرداد و شهریور ماه شکاف تورمی روند صعودی گرفته است. محاسبات نشان می‌دهد که شکاف دهکی در تورم ماهانه مرداد ماه ۱/ ۱‌درصد و در شهریورماه ۵/ ۲درصد بوده است.

بیشترین شکاف دهکی تورم نقطه‌ای

براساس آمار منتشر‌شده توسط مرکز آمار کشور، در شهریور ماه سال‌جاری بیشترین شکاف تورمی بین دو دهک اول و دهم اتفاق افتاده است. آمار‌ها نشان می‌دهد تورم نقطه‌ای شهریورماه در دهک اول ۱/ ۳۱درصد و در دهک دهم ۶/ ۴۴‌درصد بوده است، بنابراین شکاف دهکی تورم نقطه‌ای در شهریور سال‌جاری به ۵/ ۱۳درصد رسیده است. این درحالی است که شکاف دهکی تورم نقطه‌ای در مرداد ماه ۱/ ۱۰‌درصد بوده است. به این ترتیب در شهریور ماه به نسبت مرداد ماه فاصله دارا و ندار ۴/ ۳ درصد بیشتر شده است.

نگاهی به روند شکاف دهکی تورم نقطه‌ای از ابتدای سال نشان می‌دهد که در فروردین ماه این فاصله حدود ۲/ ۷‌درصد بوده است، اما در اردیبهشت ماه با رشد حدود ۸‌دهم واحد درصدی به حدود ۸ درصد رسید. اما در خردادماه این شکاف به حدود ۶/ ۷ درصد کاهش و سپس در تیرماه مجددا به ۸درصد رسید و روند صعودی خود را در دو ماه مرداد و شهریور نیز ادامه داد.

تورم ۴۹ درصدی در گروه غیرخوراکی‌های دهک دهم

مرکز آمار کشور سبد مصرفی خانوار‌ها را به دو گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات و کالا‌های غیرخوراکی و خدمات تقسیم کرده است. براساس این تقسیم‌بندی تورم نقطه‌ای گروه خوراکی‌ها در شهریورماه ۵/ ۳۱‌درصد و تورم گروه غیرخوراکی‌ها ۹/ ۳۵‌درصد بوده است. از سوی دیگر، می‌توان مشاهده کرد که در شهریورماه تورم گروه خوراکی‌ها در دهک اول ۳۵‌درصد بوده که به نسبت مرداد ماه افزایش ۹/ ۳ واحد درصدی داشته است.

در دهک دهم نیز تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها در شهریورماه ۹/ ۲۷‌درصد بوده که به نسبت مرداد ماه رشد ۲/ ۵واحد درصدی را ثبت کرده است؛ بنابراین اگرچه تورم گروه خوراکی‌ها در دهک دهم به نسبت دهک اول کمتر بوده است، اما در مدت یک ماه رشد قیمت‌های بیشتری را تجربه کرده است.

از سوی دیگر، تورم در گروه غیرخوراکی‌ها در دهک اول ۴/ ۲۷‌درصد و در دهک دهم ۴۹‌درصد بوده است. این نشان می‌دهد که دهک دهم در گروه غیرخوراکی‌ها و خدمات، تورم بیشتری را تجربه می‌کند. مقایسه تورم دهکی گروه غیرخوراکی‌ها در مردادماه و شهریورماه نیز حاکی از این است که در دهک اول تورم نقطه‌ای غیرخوراکی‌ها رشد ۷/ ۰‌واحد درصدی داشته است، درحالی‌که در دهک دهم این رشد حدود ۲/ ۷ واحد درصد بوده است.

بررسی جزئیات سبد مصرفی خانوار‌ها نشان می‌دهد که در شهریورماه دهک اول گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها تورم ۳۸/ ۱ درصدی را ثبت کرده است. گروه غیرخوراکی‌ها نیز در این دهک تورم ماهانه ۴/ ۱‌درصدی داشته است. در گروه خوراکی‌ها بیشترین افزایش قیمت در گروه لبنیات و تخم‌مرغ و در گروه غیرخوراکی‌ها بیشترین افزایش قیمت در گروه مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها بوده است.

اما در دهک دهم، تورم ماهانه گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها حدود ۶/ ۰ درصد و در گروه غیرخوراکی‌ها ۷/ ۴ درصد بوده است. در گروه خوراکی‌ها بیشترین افزایش برای گروه لبنیات و تخم‌مرغ و در گروه غیرخوراکی‌ها بیشترین افزایش ماهانه به گروه حمل‌ونقل تعلق داشته است.

اثر نوسان قیمت ارز بر تورم دهک دهم

بررسی‌ها نشان می‌دهد در شرایطی که نوسانات ارز افزایش پیدا می‌کند، دهک دهم که بیشتر سبد خانوار آن‌ها را گروه غیرخوراکی و خدمات تشکیل می‌دهد بیشتر از این افزایش قیمت‌ها تاثیر می‌گیرند. بر اساس گزارش مرکز آمار کشور، در دهک اول، ضریب اهمیت خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات ۳/ ۴۳‌درصد و ضریب اهمیت کالا‌های غیرخوراکی و خدمات ۷/ ۵۶‌درصد است. این درحالی است که در دهک دهم، ضریب اهمیت خوراکی‌ها ۲/ ۱۷‌درصد و ضریب اهمیت کالا‌های غیرخوراکی و خدمات ۸/ ۸۲ درصد است.

به‌عبارت دیگر دهک دهم که دهک متمول جامعه محسوب می‌شود، بیشتر سبد خانوار خود را به کالا‌های غیرخوراکی تخصیص می‌دهد. کالا‌های غیرخوراکی تقریبا شامل کالا‌های بادوام می‌شود که قیمت آن از قیمت دلار تاثیر می‌گیرد؛ بنابراین در دوره‌هایی که قیمت دلار نوسان بیشتری داشته است، تورم دهک دهم رشد بیشتری به نسبت دهک اول را ثبت کرده و در نتیجه شکاف تورمی بیشتر شده است.