راز بزرگ درباره ویروس کرونا

فرارو- از همان ابتدای ظهور ویروس کرونا در ووهان چین، دانشمندان متوجه شدند که با گونه‌ای جدید از کروناویروس‌ها مواجه هستند که بسیار مشابه ویروس‌های عامل SARS و MERS بود. به همین دلیل به طور رسمی نام SARS-CoV-2 برای این ویروس انتخاب شد، اما در اقدامی عجیب سازمان بهداشت جهانی نام Covid-19 را برای آن انتخاب کرد که در واقع اشاره به بیماری ناشی از این ویروس جدید دارد نه خود ویروس. همین امر سبب شد که امروزه تقریباً هیچکس از نام رسمی و علمی کروناویروس جدید یعنی SARS-CoV-2 استفاده نکند. وبسایت QUARTZ طی گزارشی به بررسی این مسئله پرداخته است که چرا سازمان بهداشت جهانی و حتی سازمان‌های دولتی از نام رسمی این ویروس استفاده نمی‌کنند.

کروناویروس جدید در ابتدای ظهور با عنوان «ویروس ووهان» معروف شد و همه از محققان گرفته تا رسانه‌های خبری - از جمله آن‌هایی که در داخل چین بودند-از این عنوان برای نامیدن ویروس جدید استفاده می‌کردند. با گذشت زمان عنوان جدیدی همچون «کروناویروس ووهان»، «کروناویروس چین» و متعاقباً 2019-nCoV برای نامیدن این ویروس رایج شد تا اینکه سرانجام در ۱۱ فوریه ۲۰۲۰، سازمان بهداشت جهانی رسماً نام این بیماری را Covid-19 تعیین کرد.

اما به طور واضح نام Covid-19 به این بیماری اشاره دارد و نه خود ویروس. در واقع دو حرف اول این نام یعنی CO اشاره به کروناویروس، دو حرف بعدی VI اشاره به ویروس و حرف D نیز از اولین حرف واژه «بیماری» در زبان انگلیسی گرفته شده است. عدد 19 نیز اشاره به سالی است که این ویروس در آن ظاهر شده است. ویروس ایجاد کننده این بیماری SARS-CoV-2 است که توسط کمیته بین المللی تاکسونومی ویروس‌ها نامگذاری شده است. قسمت SARS از نام مربوط به پیوند ژنتیکی کروناویروس جدید به ویروسی است که باعث شیوع SARS در سال ۲۰۰۳ شد؛ بنابراین به عنوان مثال آزمایشات پزشکی برای تشخیص SARS-CoV-2 است نه Covid-19، زیرا این ویروس است که باعث عفونت می‌شود و نه بیماری. سازمان بهداشت جهانی نیز این تمایز را به وضوح در وب سایت خود مشخص می‌کند.

اما با وجودی که این ویروس نام کامل خاص خود را دارد، سازمان بهداشت جهانی تقریباً هرگز از آن به عنوان SARS-CoV-2 یاد نمی‌کند. در عوض از نام‌هایی همچون «ویروس مسئول Covid-19» و یا «ویروس Covid-19» استفاده می‌کند. از نظر فنی، این مورد کاملاً اضافی است که از عبارتی که معنای «ویروس بیماری کروناویروس» می‌دهد استفاده شود.

در اینجا به نظر می‌رسد که شاهد بحث گسترده تری در خصوص نامگذاری کروناویروس جدید باشیم، جایی که در ترکیب بحران بهداشت عمومی و رقابت‌های ژئوپولوتیکی، «نام ها» بیشتر از انتقال اطلاعات اهمیت می‌یابند چرا که ترسیم کننده خطوط نبرد هستند. در حالی که کشور‌ها با موج افزایش مبتلایان مواجه هستند و یکی پس از دیگری در حال ورود به وضعیت قرمز هستند، مبارزه شدیدی برای شکل دادن روایت داستان این اپیدمی در جریان است.

در روز‌های اخیر، در حالی که تعداد موارد جدید گزارش شده در چین رو به کاهش است، این کشور به دنبال ساختن داستانی است که به اساس آن برای جهان «فرصت خریداری» کرده است و حتی به دنبال مقصر جلوه دادن آمریکا در انتشار این ویروس است. در طرف مقابل، سیاستمداران آمریکایی از جمله دونالد ترامپ، رئیس جمهور این کشور، اصرار بر استفاده از اصطلاحاتی مانند «ویروس چینی» دارند و حتی یک مقام کاخ سفید در برابر یک روزنامه نگار چینی-آمریکایی، این بیماری را «کونگ آنفولانزا» خواند. در این زمینه، آنچه سازمان بهداشت جهانی به عنوان یک بین المللی و بی طرف، ممکن بود برای نامیدن این ویروس بکار ببرد، ناگهان فشار زیادی را به خود دید.

آنچه سازمان بهداشت جهانی در وب سایت خود می‌نویسد، به طور کلی عاری از عنوان SARS-CoV-2 است، زیرا «استفاده از نام SARS می‌تواند عواقب ناخواسته‌ای در ایجاد ترس غیر ضروری برای برخی از جوامع به ویژه در آسیا به دنبال داشته باشد که در شیوع SARS در سال ۲۰۰۳ بیشترین تأثیر را داشته است». «مایکل رایان»، مدیر اجرایی سازمان بهداشت جهانی، در یک جلسه مطبوعاتی در تاریخ ۱۳ فوریه اظهار داشت که SARS-CoV-2 یک اصطلاح فنی برای ویروس شناسان در آزمایشگاه‌ها است، در حالی که Covid-19 یک اصطلاح برای عموم مردم است. وی گفت: «ما در تلاش هستیم ویروس را با جهان مرتبط کنیم و تجربه‌ای که مردم با این ویروس دارند ... بنابراین فکر نمی‌کنم ناهماهنگی خاصی در این زمینه وجود داشته باشد».

سازمان بهداشت جهانی در توضیحی رسمی به وبسایت کوارتز افزود: «طبق خطوط توافق شده بین سازمان بهداشت جهانی، سازمان جهانی بهداشت حیوانات و سازمان غذا و کشاورزی ... ما باید اسمی را پیدا می‌کردیم که به یک موقعیت جغرافیایی، یک حیوان و فردی یا گروهی از افراد که قابل تلفظ باشد و به بیماری مربوط می‌شود، اشاره نکند». اما این در حالی است که در لیست بیماری‌های همه گیر، چندین بیماری دیگر وجود دارد که صریحاً به یک موقعیت جغرافیایی اشاره می‌کنند: سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS)؛ «تب لسا»، با اشاره به شهری در نیجریه؛ و تب خونریزی کریمه-کنگو.

در ژورنال‌هایی مانند Lancet و مجله پزشکی New England، دانشمندان هم از Covid-19 و هم از SARS-CoV-2 استفاده می‌کنند تا به ترتیب به بیماری و ویروس اشاره کنند. اما هرگز اصطلاح «ویروس Covid-19» که سازمان بهداشت جهانی به کار می‌برد، در نوشته‌های منتشر شده توسط اپیدمیولوژیست‌های برجسته و نویسندگان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و به طور مشخص بین بیماری و ویروس تمایز قائل می‌شوند؛ بنابراین چرا سازمان بهداشت جهانی تمایلی به استفاده از نام رسمی SARS-CoV-2 برای این ویروس ندارد؟

برخی معتقدند که استفاده از SARS-CoV-2، به عنوان یک نام برای کروناویروس جدید، می‌تواند باعث سردرگمی شود. در نوشته‌ای که ماه گذشته در Lancet منتشر شد، شش نویسنده اهل چین (از جمله سه مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های چین) اظهار داشتند که «نامگذاری کروناویروس جدید به SARS-CoV-2 واقعاً گمراه کننده است»، زیرا این امر «دلالت بر این دارد که این ویروس باعث ایجاد SARS یا بیماری مشابه آن می‌شود» و این به ویژه برای کسانی که تخصص فنی در زمینه ویروس شناسی ندارند، رخ خواهد داد. نویسندگان افزودند که نام SARS-CoV-2 ممکن است تأثیرات منفی بر ثبات اجتماعی و توسعه اقتصادی «کشور‌هایی که پیشتر این بیماری همه گیر را تجربه کرده اند، بگذارد». در واقع این نویسندگان معتقدند که نگرانیاحتمالی مردم از وقوع دوباره SARS می‌تواند زیانبار باشد. در عوض آن‌ها پیشنهاد کردند که این ویروس جدید، ویروس انسانی coronavirus 2019 یا HCoV-19 نامگذاری شود.

یک ماه بعد در پاسخ مستقیم به این نامه برخی متخصصان چینی، گروهی از ۱۲ دانشمند مستقر در ایالات متحده، هنگ کنگ و سرزمین اصلی چین اظهار داشتند که SARS-CoV-2 در واقع نامی مناسب برای کروناویروس جدید است. آن‌ها اظهار داشتند که این نام «از نام بیماری SARS نشأت نمی‌گیرد» بلکه به ارتباط آن با ویروس‌های موجود در گونه‌های ویروسی SARS اشاره دارد. این دانشمندان تأکید کردند که: «به عبارت دیگر، ویروس‌های موجود در این گونه جدید، صرف نظر از اینکه باعث ایجاد بیماری‌هایی مانند SARS شوند، می‌توانند SARS نامگذاری شوند». نویسندگان همچنین استدلال می‌کنند که به دور از آسیب رساندن به ثبات اجتماعی، «نگه داشتن اصطلاح SARS در نام ویروس‌های هم خانواده، باعث حفظ سطح هوشیاری عمومی و آمادگی واکنش سریع، در صورت بروز اپیدمی ویروس جدید می‌شود».