خروج بدون توافق بریتانیا از اتحادیه اروپا چگونه خواهد بود؟

فرارو- انگلستان خود را آماده می‌کند تا احتمالا بدون دستیابی به یک توافق، از اتحادیه اروپا خارج شود. این موضوع در صورت تحقق، پیامد‌های خاصی در زمینه مسائل اقتصادی، اجتماعی و امنیتی به بار خواهد آورد.

چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟
ترزا می‌نخست وزیر سابق انگلیس پس از ۲ سال مذاکره با اتحادیه اروپا، به توافقی با این نهاد رسید که بر اساس آن انگلستان می‌توانست از اتحادیه اروپا خارج شود. با این حال، این توافق توسط پارلمان انگلیس مورد موافقت قرار نگرفت. پس از این اتفاق، ترزا می‌جایِ خود را به بوریس جانسون نخست وزیر جدید انگلیس داده است. جانسون که از طرفداران دو آتشه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت) است قول داده که اگر نتواند بروکسل را قانع کند تا بار دیگر گفتگو‌های برگزیت را از سر گیرد، بدون دستیابی به یک توافق در این مورد، بریتانیا را از اتحادیه اروپا خارج سازد.

با نزدیک شدن به ضرب الاجل تعیین شده از سوی بوریس جانسون مبنی بر ترک اتحادیه اروپا تا تاریخ ۳۱ اکتبر، وی به دنبال آن است تا جای ممکن، وقتِ پارلمان بریتانیا جهت بررسی موضوع خروج از اتحادیه اروپا را محدود کند و از گفتگو در این رابطه در پارلمان جلوگیری کند.

چرا خروج بدون توافق بریتانیا از اتحادیه اروپا مهم است؟
اول از همه باید به این نکته اشاره کنیم که برخی اقتصاددانان نسبت به این نکته که اقتصاد بریتانیا تحت تاثیر این اتفاق شدیدا منقبض و کوچک خواهد شد، اظهار نگرانی کرده اند. در نوامبر سال ۲۰۱۸، "بانک انگلستان" پیش بینی کرد که آثار و نتایج "برگزیت سخت" (یا همان خروج بدون توافق بریتانیا از اتحادیه اروپا) را می‌توان با تبعات بحران شدید مالی سال ۲۰۰۸ مقایسه کرد. خروج بدون توافق بریتانیا از اتحادیه اروپا می‌تواند کاهش ۸ درصدی تولید ناخالص داخلی بریتانیا را تسریع بخشد، موجب افزایش ۳.۴ درصدی نرخ بیکاری شود، و نرخ تورم را تا ۳ برابر افزایش دهد. در این راستا، مشکلاتی که برگزیت سخت ایجاد می‌کند را در چند زمینه بررسی می‌کنیم:

تجارت:
برگزیت سخت موجب خروج فوری بریتانیا از بازار مشترک می‌شود. حضور بریتانیا در بازار مشترک به این معناست که کلِ تجارت انگلستان با کشور‌های عضو اتحادیه اروپا، عاری از هرگونه تعرفه و یا مقررات و نظارت‌های تنظیمی است. پس از برگزیت سخت، صادرات بریتانیا به اتحادیه اروپا با تعرفه‌هایی رو به رو خواهد شد که کشور‌های عضو این اتحادیه بر صادرات با کشور‌های مطلوب خود اعمال می‌کنند که میانگین آن چیزی پایین‌تر از ۶ درصد است. با این حال، این میزان تعرفه در برخی کالا‌ها بویژه تولیدات کشاورزی بالاتر از ۶ درصد خواهد بود.

تعرفه‌هایی که بریتانیا در صورت اجرای برگزیت سخت، از سوی اتحادیه اروپا با آن‌ها رو به رو می‌شود

در صورت اجرای برگزیت سخت توسط بریتانیا، نظارت و بازرسی‌های مرزی جدیدی نیز بر صادرات و واردات کالا‌های انگلیسی اعمال خواهد شد. این امر می‌تواند منجر به افزایش قیمت کالاها، بالارفتن حجم کار‌های انجام‌نشده در مناطق مرزی و اخلال در روند تجارت، و همچنین کمبود کالا‌های مهمی نظیر دارو و مواد غذایی شود. همزمان با برجسته شدن چشم انداز برگزیت سخت در انگلستان، برخی شرکت‌ها و شهروندان بریتانیایی اقدام به ذخیره سازی کالا‌ها کرده اند.

تجارت انگلستان با اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۷

سرمایه گذاری:
شماری از شرکت‌های بین المللی، سرمایه گذاری‌های خود را از انگلستان به سمت دیگر کشور‌های عضو اتحادیه اروپا روانه کرده اند. علت اصلی این اتفاق، ترس این شرکت‌ها از به وجود آمدن اختلال در روند زنجیره تامین مواد اولیه بوده است. از سال ۲۰۱۶، میزان سرمایه گذاری در دیگر ۲۷ کشوری عضو اتحادیه اروپا تا ۴۳ درصد افزایش یافته است. این افزایش در میزان سرمایه گذاری در شرایطی اتفاق افتاده که انگلستان با کاهش ۳۰ درصدی در بحث سرمایه گذاری مواجه بوده است. در این زمینه به طور خاص می‌توان به شرکت ایرباس که یکی از غول‌های صنعت هوانوردی جهان است اشاره کرد.

این شرکت اعلام کرده در صورت اجرای برگزیت سخت، بسیاری از منابع مالی و فرصت‌های شغلی خود را در انگلیس حذف خواهد کرد. اقداماتی از این نوع می‌توانند ده‌ها هزار شغل در بریتانیا را در موقعیت خطرناکی قرار دهند. اگر شرکت‌های مالی نیز به دنبال برگزیت سخت تصمیم بگیرند که محل استقرار خود را تغییر دهند، این اقدام موجب خواهد شد تا موقعیت لندن به عنوان رهبر مالی جهان نیز در خطر قرار گیرد. خدمات و سرویس‌های مالی، ۱۱ درصد از درآمد مالیاتی انگلستان را تشکیل می‌دهند. ۴۴ درصد از صادرات شرکت‌های مستقر در انگلیس به کشور‌های عضو اتحادیه اروپا انجام می‌شود.

مهاجرت:
خروج بدون توافق بریتانیا از اتحادیه اروپا، وضعیت ۳.۲ میلیون شهروند اهل کشور‌های اتحادیه اروپا را که به طور قانونی در بریتانیا اقامت دارند، پیچیده خواهد کرد. به طریق مشابه، وضعیت ۱.۳ میلیون شهروند بریتانیایی که در کشور‌های عضو اتحادیه اروپا اقامت دارند نیز پیچیده خواهد شد. سیاستمداران قول داده اند که در صورت عملی شدن برگزیت سخت، در این زمینه مشکلی وجود نخواهد داشت. با این حال، نگرانی‌ها همچنان سرجای خود هستند.

مرز ایرلند:
در صورت عملی شدن برگزیت سخت، مرز میان ایرلند شمالی و جمهوری ایرلند تبدیل به یک موضوع مهم مرزی برای اتحادیه اروپا خواهد شد و متعاقبا، ایستگاه‌های گمرکی در آن مستقر خواهند شد. این امر به یکی از بحث برانگیزترین موضوعاتی تبدیل شده که در چهارچوب برگزیت مطرح می‌شوند. بسیاری از ناظران نگران این هستند که اجرای مقررات سخت گیرانه مرزی می‌تواند "پیمان جمعه نیک" (این پیمان بین طرف‌های درگیر در ایرلند شمالی، یعنی پروتستان‌های طرف دار بریتانیا و کاتولیک‌های جمهوری‌خواه ایرلند با میانجی گری بریتانیا در روز جمعه ۱۰ آوریل ۱۹۹۸ بسته شد) که در سال ۱۹۹۸ به امضا رسید را تضعیف کند و حتی موجب احیای درگیری‌ها میان کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها در ایرلند شمالی شود.

برخی مقامات همچنین در مورد برخی تبعات امنیتی این اقدام نگران هستند. یکی از روسای سابق دستگاه اطلاعاتی بریتانیا با نام "الیزامانینگام-بولر" استدلال می‌کند که در صورت اجرای برگزیت سخت، انگلستان جهت مقابله با مساله تروریسم و همچنین اقدامات تهاجمی روسیه، از توانایی کمتری برخوردار خواهد بود. پلیس انگلستان هشدار داده است که عدم دسترسی به پایگاه داده‌های اطلاعاتی جرایم اتحادیه اروپا، می‌تواند منجر به تضعیف تلاش‌های آن در حوزه مسائل امنیتی شود. برخی حامیان برگزیت بر این باورند که در مورد نگرانی و ترس‌هایی از این نوع، بیش از حد اغراق شده است.

چشم انداز آینده چگونه است؟
بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا قول داده تا بار دیگر مذاکرات با اتحادیه اروپا در مورد برگزیت را بویژه در موضوع مرز ایرلند از سرگیرد. اقدامی که رهبران اروپایی آن را رد کرده اند. اتحادیه اروپا پیش از این یکبار با تمدید ضرب الاجل خود در مورد برگزیت تا تاریخ ۳۱ اکتبر موافقت کرده است با این حال، رهبران اروپایی با انجام مجدد اینچنین اقدامی مخالفت کرده اند. آن‌ها تنها در صورتی با این موضوع موافقند که راه را برای برگزاری دومین رفراندوم در مورد برگزیت هموار کند.

این موضع گیری رهبران اروپایی در شرایطی انجام می‌شود که طرفداران برگزیت نظیر بوریس جانسون، برگزاری رفراندوم دوم در مورد برگزیت را رد کرده و معتقدند: بی توجهی به رای مردم در جریان رفراندوم سال ۲۰۱۶، موجب واکنش منفی رای دهندگان خواهد شد و اعتقاد به دموکراسی را تضعیف خواهد کرد. برای آن ها، توافق نکردن بهتر از توافق بد است. رها شدن از مقررات اتحادیه اروپا به انگلستان اجازه می‌دهد تا با آمریکا و دیگر کشور‌های جهان دست به گفتگو و توافقات تجاری بزند و تبدیل به مدلی موفق نظیر سنگاپور شود. اگرچه قانون گذاران آمریکایی با این موضوع مخالفت کرده اند و گفته اند اگر "پیمان جمعه نیک" تضعیف شود، آن‌ها راه را بر هرگونه توافق تجاری با انگلیس سد خواهند کرد.

نیرو‌های مخالف برگزیت هنوز امیدوارند که قانونی را تصویب کنند و جلوی اجرای برگزیت سخت را بگیرند. با این حال، آخرین قمار بوریس جانسون این است که پارلمان بریتانیا را به مدت تقریبا یک ماه به حالت تعلیق یا تعطیلی درآورد تا از هرگونه گفتگو در رابطه با برگزیت سخت در پارلمان جلوگیری کند. اقدامی که منتقدان بر این باورند تلاشی غیرقابل قبول، با هدف دور زدن قانون گذاران است. این حرکتِ نخست وزیر جانسون به نوبه خود می‌تواند منجر به وقوع اتفاقات جدی تری شود که از آن جمله می‌توان به رای عدم اعتماد پارلمان بریتانیا به بوریس جانسون و لزوم برگزاری انتخابات جدید در انگلیس اشاره کرد.

نویسنده: اندرو چتسکی

منبع: www.cfr.org