مركز پژوهش‌هاي مجلس درباره «لايحه اصلاح قانون عضويت دولت جمهوري اسلامي ايران در برخي از سازمان‌ها و مجامع بين‌المللي» اظهارنظر كارشناسي ارايه كرد.
متن اين اظهارنظر كارشناسي به شرح ذيل است:
مقدمه
لايحه اصلاح قانون عضويت دولت جمهوري اسلامي ايران در برخي از سازمان‌ها و مجامع بين‌المللي از دو منظر قابل بررسي است. نخست از بعد تعامل با كشورهاي عضو و حضور در مجامع و سازمان‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي و ديگر از نقطه‌نظر تأمين منافع ملي. لايحه پيشنهادي مربوط به تصميمات اتحاديه بين‌المللي راه‌آهن‌هاست كه راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران نيز در آن عضويت دارد در تصميم اخير، اتحاديه بين‌المللي راه‌آهن‌ها، در رابطه با حملونقل ريلي، عبارت عضويت در «قرارداد كلي استفاده از واگن‌ها» را جايگزين عضويت در «اتحاديه واگن‌هاي باري» كرده و خواستار طي مراحل قانوني آن در كشورهاي عضو اتحاديه شده است.
1. تعامل با كشورها: گسترش روابط و همكاري با كشورهاي منطقه در زمينه‌هاي مختلف از جمله حملونقل ايجاب مي‌كند تا كشور ما نيز با تشكيل سازمان‌ها و مجامع بين‌المللي در آن مشاركت داشته باشد. عضويت كشور ما در اتحاديه بين‌المللي راه‌آهن‌ها جهت تسهيل همكاري منطقه‌اي و تعامل با كشورها جهت استفاده از مزيت‌هاي ناشي از عضويت در اين اتحاديه در رابطه با فعاليت راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران بوده است.
2. تصميمات در اتحاديه‌هاي بين‌المللي: اتحاديه‌هاي بين‌المللي پس از رسيدن به يك پيشنهاد مشترك و تصويب آن توسط نمايندگان كشورهاي عضو در اتحاديه، تصويب آن پيشنهاد در مجالس قانونگذاري كشورهاي عضو را در دستور قرار مي‌دهند. لايحه اصلاح قانون عضويت دولت جمهوري اسلامي ايران در برخي از سازمان‌ها و مجامع بين‌المللي كه در رديف 52 آن نام سازمان بين‌المللي به «قرارداد كلي استفاده از واگن‌ها» تغيير پيدا مي‌كند نيز از همين روال تبعيت مي‌كند و براين اساس اين لايحه جهت تصويب به مجلس شوراي اسلامي ارائه گرديده است.
3. تصميم جديد: در تصميم قبلي اتحاديه بين‌المللي راه‌آهن‌ها، عضويت در اتحاديه واگن‌هاي باري، مطرح بود كه اين امر تنها به جابه‌جايي كالا بين كشورهاي عضو منحصر مي‌شد. اما گسترش حملونقل و نقش جابه‌جايي مسافر از طريق راه‌آهن‌ها، و مشكلات قابل پيش‌بيني در حملونقل مسافر موجب شده تا اتحاديه مذكور در تصميم جديد خود، عبارت «اتحاديه واگن‌هاي باري» را با عبارت «قرارداد كلي استفاده از واگن‌ها» كه جامع‌تر است و شامل واگن‌هاي باري و مسافري مي‌گردد، جايگزين كند.
4. تأمين منافع ملي: از‌آنجا كه حمل مسافر علاوه‌بر حمل بار از جمله فعاليت‌هاي راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران در سطح منطقه‌اي و بين‌المللي است. بنابراين جايگزيني عبارت عضويت در «قرارداد كلي استفاده از واگن‌ها» به‌جاي عبارت عضويت در «اتحاديه واگن‌هاي باري» از جامعيت برخوردار و براي كشورهاي عضو اتحاديه بين‌المللي راه‌آهن‌ها مزيتي به‌مراتب بيشتر نسبت به مصوبه قبلي خواهد داشت كه راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران نيز از اين جايگزيني مي‌تواند منتفع گردد.
5. حذف تبصره «6» ـ درخصوص ارائه اساسنامه براي مركز امور حقوق بين‌المللي باتوجه به اينكه ماهيت اين مركز و شرح وظايف آن در اصل اين قانون جايگاه نداشته و نامعلوم است بهتر است اين تبصره حذف گردد و دولت به‌نحو مستقلي براي آن، لايحه به مجلس شوراي اسلامي ارائه كند.
