آیت‌الله قربان‌علی محقق کابلی از مراجع تقلید شیعیان در سن ۹۱ سالگی در قم درگذشت.
به گزارش فرارو، قربان‌علی محقق کابلی در تابستان سال ۱۳۰۷ خورشیدی در استان پروان دیده به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش فرا گرفت و دوره عالی را در کابل ادامه داد.
آیت الله کابلی برای ادامه تحصیل در سال ۱۳۲۲ خورشیدی روانه نجفِ اشرف شد و دوره عالی علمی را نزد استادانی چون سیدعبدالعلی سبزواری، شیخ کاظم تبریزی و امام خمینی فرا گرفت.
وی در سال ۱۳۵۱ خورشیدی پس از بیست سال تحصیل و کسب درجه اجتهاد به افغانستان و کابل بازگشت و به تبلیغ دین پرداخت.
آیت الله کابلی در سال ۱۳۵۷ خورشیدی به شهر قم مهاجرت و به تدریس پرداخت.
او پیشینه جهادی نیز داشته است و پس از پیروزی مجاهدین در سال ۱۳۷۱ دو باره به افغانستان بازگشت و یک سال در کابل ماند و سپس به ایران رفت و با پذیرش مرجعیت، تدریس خارج فقه را در حوزه علمیه قم پی‌گرفت.
آیت‌الله محقق کابلی، در سال ۱۳۰۷ در روستایی واقع در ولایت پروان، قریه ترکمن (منطقه‌ای در شمال غرب کابل) متولد شده است.
او آموزش علمی دینی را در هفت سالگی نزد برادرش آغاز و سواد خواندن و نوشتن یاد گرفته و سپس نزد ملا‌های محل صرف، نحو، منطق و فقه آموخته است.
آیت الله محقق بعد برای ادامه تحصیل به کابل آمده و در سایت رسمی او آمده که در آن زمان در شهر کابل نیز یک نظام آموزشی "قابل قبول" برای طلاب علوم دینی وجود نداشت، علاوه بر آن "خفقان شدید سیاسی، فرهنگی و مذهبی بر افغانستان حاکم بود"، این عوامل مانع ادامه تحصیل ایشان شد و افغانستان را ترک کرد.
محقق کابلی بعد از ترک افغانستان به حوزه علمیه "نجف" در عراق رفت که در آن زمان از شهرت و شکوه فراوان برخوردار بود. او با کاروانی که برای زیارت عازم ایران و عراق بود، همراه شد و بعد از عبور از ایران در سال ۱۳۳۲ وارد حوزه علیمه نجف شد.
"آیت‌الله محقق کابلی" برای ۲۰ سال در نجف به تحصیل و تدریس مشغول بود و در سال ۱۳۵۱ دوباره به کابل برگشت. در سایت رسمی محقق کابلی آمده که او هفت سال را در حوزه‌های علمیه کابل به تدریس، تحقیق و تبلیغ پرداخت، مدرسه علمیه جامعه الاسلام را ایجاد و مسجد امام خمینی را تاسیس کرد که با انجام کودتای کمونیستی در سال ۱۳۵۷ کار آن ناتمام ماند، هرچه که بعدا تکمیل شد.
بعد از استقرار حکومت چپگرا در افغانستان آقای محقق در دی ۱۳۵۷ وقتی آگاه شد که تحت تعقیب حکومت قرار گرفته است مجبور به ترک کابل شد و از آنجا به قندهار سپس از مرز اسپین بوُلدک به پاکستان رفت. او سپس به ایران عزیمت کرد و تا سال ۱۳۷۱ در ایران کشور اقامت گزید.
آیت الله محقق کابلی در سال ۱۳۷۱ بعد از پیروزی مجاهدین در افغانستان، به کابل بازگشت و تا بهار سال ۱۳۷۲ در این شهر باقی ماند. بعد دوباره به ایران رفت و در شهر قم ایران ساکن شد، و تا زمان وفات در همان شهر باقی ماند.
سایت رسمی آیت‌الله محقق نوشته که او "با توجه به تقاضای سراسری و جدی شیعیان افغانستان به ویژه روحانیت، مدرسین و طلاب، " احساس تکلیف و وظیفه‌ای شرعی نموده و در سال ۱۳۷۳ خورشیدی مرجعیت شیعیان افغانستان را پذیرفت.
سایت رسمی آقای محقق کابلی نوشته که او بعد از پذیرش مسؤلیت "عظیم مرجعیت"، مشغول تدرس دورس "خارج فقه" در حوزه علمیه قم بوده و تاکنون کتاب‌های خمس، اجتهاد و تقلید و کتاب طهارت. را تدریس نموده و بنا به اقتضاء شرایط افغانستان و ضرورت قضای "کتاب قضاء" را نیز تدریس نموده است.
آقای محقق کابلی بعد از پذیرش مرجعیت به استفتاء مهاجرین افغانستانی مقیم ایران، پاکستان، کشور‌های عربی، اروپای، شرق آسیا و ... همچنین از داخل افغانستان صورت گرفته پاسخ داده و در سایت رسمی او آمده که "از این طریق بسیاری از ابهامات و مسائل شرعی حل گردید و مؤمنین به وظایف شرعیه شان آگاه شدند. "
