با وجود آنکه سیسی از تمام جزئیات طرح ترامپ که به «معامله قرن» شناخته می‌شود، اطلاع ندارد؛ اما نقشی کلیدی را در پیشبرد آن پذیرفته است. رئیس‌جمهوری مصر مأمور آن است تا حمایت کشور‌های میانه‌روی عرب را به طرح ترامپ جلب کند. اردن، مراکش، عربستان و کشور‌های عرب حوزه خلیج‌فارس و حتی قطر که رابطه‌ای پرتنش با عربستان دارد، در ردیف کشور‌های میانه‌روی عرب قرار می‌گیرند.
مصر جای عربستان را در روند صلح خاورمیانه می‌گیرد. رسانه‌های اسرائیلی روز گذشته از تلاش بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، برای متقاعدکردن دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، با هدف جایگزینی مصر به‌جای عربستان در روند صلح خاورمیانه خبر دادند.
به گزارش شرق، عربستان به‌طور سنتی و به‌عنوان مهم‌ترین متحد ایالات متحده در جهان عرب، به‌عنوان نماینده اعراب در روند صلح اسرائیل و فلسطین شناخته می‌شود؛ اما ظاهرا نخست‌وزیر اسرائیل موفق به چرخش ایالات متحده از عربستان به سوی مصر شده است.
این تلاش‌ها در کنار تأخیر در ارائه «معامله قرن» از سوی واشنگتن، تردید‌هایی درباره آنچه ترامپ و جرد کوشنر، داماد و مشاورش، در سر دارند، ایجاد کرده است. تاکنون بار‌ها ارائه جزئیات «معامله قرن» از سوی دونالد ترامپ به تأخیر افتاده است و هیچ‌کدام از رهبران، مقام‌های امنیتی و سفرای ایالات متحده در کشور‌های عربی از جزئیات این طرح خبر ندارند.
تازه‌ترین زمانی که برای ارائه جزئیات «معامله قرن» تعیین شده است، اوایل ماه ژوئن و پس از پایان ماه رمضان خواهد بود. در این میان، یکی از مهم‌ترین تغییراتی که در این طرح حاصل شده، ورود بازیگر منطقه‌ای دیگری به این توافق است. با فشار‌های بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر، نقشی کلیدی در تغییرات نهایی «معامله قرن» ایفا خواهد کرد و نقش محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی، کم‌رنگ می‌شود.
پیش از این، عربستان به‌عنوان نماینده جهان عرب در جریان جزئیات طرح‌های صلح و مذاکرات اسرائیل و فلسطین قرار داشت؛ اما در سال‌ها و ماه‌های اخیر، السیسی توانسته جای رهبران عربستان به‌عنوان دوست خوب واشنگتن را پر کند.
سیاست‌های محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان و به‌خصوص جنجال قتل جمال خاشقجی را که ولیعهد عربستان عامل آن دانسته شده، باید در تغییر رویکرد واشنگتن مؤثر دانست. وضعیت وخیم حقوق بشر در عربستان و انتقاد‌های نهاد‌های حقوق‌بشری به اقدامات بن‌سلمان باعث دوری واشنگتن از ریاض شده است. با اینکه رئیس‌جمهور مصر نیز کارنامه مثبتی ندارد و در زمینه حقوق بشر یکی از سیاه‌ترین عملکرد‌ها را دارد، ترامپ و نتانیاهو نگاه متفاوتی به سیسی دارند.
تقریبا تمام رهبران جهان در دیدار‌ها و مذاکرات خود با مقام‌های مصری، به کارنامه ضعیف سیسی در زمینه حقوق بشر اشاره و از آن انتقاد می‌کنند؛ اما نتانیاهو با عینکی دیگر به رئیس‌جمهور اقتدارگرای مصر می‌نگرد. از نگاه نخست‌وزیر اسرائیل، سیسی یک همسایه و متحد مهم به شمار می‌آید که امنیت شبه‌جزیره سینا را تأمین می‌کند؛ منطقه‌ای که هزاران اسرائیلی سالانه به تفریح در آن می‌پردازند.
سیسی در جریان مذاکرات پیشین خود با نتانیاهو، به حمایت از این توریست‌های اسرائیلی که هرساله به شبه‌جزیره سینا در مصر سفر می‌کنند، متعهد شده و تاکنون نیز به تعهدات خود عمل کرده است. پس از حملات تروریستی که در سال‌های گذشته در صحرای سینا علیه نظامیان مصر و اسرائیل و نیز غیرنظامیان صورت گرفت، سیسی تمرکز امنیتی حکومت مصر را بر تأمین امنیت این منطقه مهم قرار داده است.
این نخستین‌بار نیست که سیسی امتیاز ویژه‌ای از سوی ترامپ دریافت می‌کند؛ زمانی که متحدان عربستان در منطقه در حال صف‌آرایی برای مقابله با حوثی‌ها در یمن بودند و واشنگتن از آن‌ها حمایت می‌کرد، مصر خواستار بیرون‌ماندن از رویارویی با ایران شد. با اینکه انتظار می‌رفت این اقدام سیسی با مخالفت ترامپ روبه‌رو شود، رئیس‌جمهور آمریکا از این رویکرد سیسی استقبال کرد. در جریان تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران نیز ترامپ مصر را مستثنا کرد.
با وجود آنکه سیسی از تمام جزئیات طرح ترامپ که به «معامله قرن» شناخته می‌شود، اطلاع ندارد؛ اما نقشی کلیدی را در پیشبرد آن پذیرفته است. رئیس‌جمهوری مصر مأمور آن است تا حمایت کشور‌های میانه‌روی عرب را به طرح ترامپ جلب کند. اردن، مراکش، عربستان و کشور‌های عرب حوزه خلیج‌فارس و حتی قطر که رابطه‌ای پرتنش با عربستان دارد، در ردیف کشور‌های میانه‌روی عرب قرار می‌گیرند.
سیسی در اولین گام برای حمایت از این طرح، اعلام کرد از راه‌حل دوکشوری حمایت خواهد کرد. در همین راستا، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، روز یکشنبه با رئیس‌جمهوری مصر دیدار کرد و سیسی باز هم خواستار عقب‌نشینی عباس از مواضع تند خود علیه ایالات متحده و اسرائیل شد. محمود عباس درحال‌حاضر از یک سو تحت فشار‌های ایالات متحده، مصر و عربستان برای پذیرش طرح «معامله قرن» قرار دارد و از سوی دیگر در داخل تشکیلات خودگردان و سرزمین‌های فلسطینی نیز فشار‌ها برای مقاومت در برابر این طرح افزایش یافته است.
رئیس‌جمهور مصر برای پیشبرد این طرح و جلب حمایت‌ها در جهان عرب، امتیاز‌هایی از ایالات متحده دریافت خواهد کرد؛ در صورتی که ایده واشنگتن به ثمر برسد، قاهره مشوق‌های اقتصادی درخور توجهی از آمریکا دریافت می‌کند که می‌تواند اقتصاد بحران‌زده مصر را احیا کند.
با وجود آنکه نتانیاهو بیشترین نقش را در متقاعدکردن ترامپ برای اعطای نقش رهبری جهان عرب در معامله قرن به سیسی داشت، هنوز مشخص نیست کدام‌یک از رهبران بیشترین نقش را در تنظیم و ایجاد تغییرات اخیر در این طرح داشته است. بااین‌حال، آنچه در آن تردیدی نیست، این است که ایالات متحده بدون فشار‌های اسرائیل حاضر نبود مصر را در این روند جایگزین عربستان کند.
