فرارو- ماجرای وضعیت فقر در ایران مدت‌ها است تبدیل به مثنوی هفتادمن شده است، پس از جدال‌های سال گذشته بر سر تعیین خط فقر در کشور زمستان امسال نیز شاهد اظهار نظر‌های جالب توجه در مورد مسئله فقر در کشور هستیم.
به گزارش فرارو؛ محمود احمدی نژاد در سفر خود به استان خوزستان درباره وضعیت فقر و راهکار‌های دولت برای حل مسئله فقر اظهار کرد: «ايران کشور ثروتمندي است که اگر عدالت اجرا شود حتي يک نفر فقير و بيکار در آن پيدا نخواهد البته عدالت سخت ترين مرحله است و وقتي بحث از عدالت شد، عده اي حاضر شدند دست در دست بيگانگان در برابر عدالت بياستند.»
وی افزود: «دولت داراي دو برنامه براي اجراي عدالت است که يکي از آنها هدفمند کردن يارانه ها و ديگري برنامه پنجم توسعه است.» رئيس جمهوري هدفمند کردن يارانه ها را گام بلندي در جهت اجراي عدالت به شمار آورد و افزود: «من به نمايندگان در مجلس نيز گفتم اگر اين طرح بدون مانع و مشکل و در يک سازوکار روان اجرا شود به شما تضمين مي دهم ظرف سه سال آينده يک بيکار و يک فقير در کشور پيدا نشود.»
این اظهارات در شرایطی مطرح می شود که کشور با لشکر فقرا و بیکاران روبه رو است، روز گذشته روزنامه "اعتماد" بخشی از گزارش نشریه "برنامه" که متعلق به معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی دولت است را منتشر کرد، براساس این گزارش تعداد فقرای کشور در سال 86 نسبت به سال 84، 400 هزار نفر افزایش داشته است.
در این گزارش آمده است؛ بر مبناي دو هزار کالري (خط فقر مطلق يا بقا)400 هزار نفر به جمعيت فقير کشور در سال هاي 84 تا 86 اضافه شده است. اين گزارش نشان مي دهد جمعيت فقير روستايي از 928 هزار نفر به يک ميليون نفر افزايش يافته است. وضعيت در شهرها نيز به سياق جامعه روستايي است زيرا در سال 86 و در مقايسه با سال 84 حدود 350 هزار نفر به جمعيت فقير اضافه شده است.
البته این گزارش پژوهشی است در رابطه با میزان فقرا در سال 86 و با توجه به وضعیت کنونی اقتصاد کشور این رقم نه تنها نزول نداشته است بلکه احتمالا سیر صعودی خود را با سرعت بیشتری هم طی نموده است. در حال حاضر بحران اقتصادی در زمینه صنعت، کشاورزی و مسکن شدیدا بر روند افزایش بیکاری و در نتیجه گسترش فقر تاثیر گذاشته است.
اظهارات احمدی نژاد در زمینه وضعیت فقر در کشور به همین جا ختم نمی شود، وی در اواخر آذر ماه هنگامی که در اجلاس کپنهاک شرکت کرده بود، در کنفرانس خبری خود در پاسخ به سوالی در این رابطه گفت: «در ایران فقیری که محتاج به نان شب باشد نداریم.»
"خط فقر" در کشور
با وجود این که رییس دولت دهم در تمام اظهار نظر‌هایش سعی دارد برنامه‌های دولت را در راستای برقراری عدالت و کاهش فقر ارزیابی کند، هفته گذشته نمایندگان کارگری به اعتراض به وضعیت نامناسب کنونی خود از بحران کار و صنعت خبر میدهند.
نمایندگان کارگری با بیان اینکه حداقل 335 واحد تولیدی در وضعیت بحرانی فعالیت می‌کنند مطرح کردند: «بر اساس محاسبات انجام شده، خط فقر 700 هزار تومان است بدین ترتیب حداقل دستمزد 263 هزار تومانی کارگران کجا به عدالت نزدیک است.»
این فعالین کارگری در شرایطی خط فقر را 700 هزار تومان می‌دانند که وزارت رفاه از اعلام میزان دقیق خط فقر سرباز می‌زند، در اواخر سال گذشته با وجود اصرار کارشناسان برای اعلام نرخ خط فقر در کشور برای ارزیابی دقیق وضعیت گسترش این پدیده اجتماعی- اقتصادی، دولت نهم اعلام آن را امری بیهوده تلقی کرد.
با این وجود در همان زمان "حسین راغفر"، تدوین‌گر نقشه فقر کشور، خط فقر مطلق تهران در سال 88 را درآمد 850 هزار تومان در ماه پيش‌بيني نمود. راغفر در اسفند 87 در این باره اظهار کرد: «با احتساب تورم 35 درصدي و افزايش قيمت‌ها در سال 88 خط فقر مطلق براي يك خانواده 5 نفره در تهران رقمي بالاتر از 850 هزار تومان پيش‌بيني مي‌شود.»
راغفر همچنين خط فقر مطلق (شديد) كشوري در سال 83 را 238 هزار تومان، 84 ، 276 هزار تومان، 85، 325 هزار تومان و در سال 86 نيز 400 هزار تومان برشمرد و با اعلام اين كه خط فقر مطلق شهر تهران هم، در سال 86 ، حداقل 770 تا 780 هزار تومان عنوان كرد و گفت: خط فقر مطلق استان تهران نيز در سال 83 ، 400 هزار تومان، 84 ، 480 هزار تومان ، 85 ، 560 هزار تومان و سال 86 ، 650 هزار تومان و اين ارقام بيانگر رشد سالانه 18 درصدي خط فقر در كشور است.
به نظر می‌رسد آمار سال گذشته راغفر در کنار آمار جدیدی که توسط نشریه "برنامه" منتشر شده است نسبت به اظهارات محمود احمدی نژاد نزدیکی بیشتری به واقعیت داشته باشند.
کاهش فقر با هدفمند کردن یارانه‌ها؟
رییس جمهور در اهواز از هدفمند کردن یارانه‌ها به عنوان یک برنامه برای کاهش فقر در کشور نام برد، این در حالی است که اکثر کارشناسان اقتصادی، رکود تورمی ناشی از این طرح را عامل افزایش فقر می‌دانند، مهدی تقوی در این باره معتقد است: «اجراي طرح هدفمند كردن يارانه‌ها باعث تشديد ركود تورمي اقتصاد و افزايش فقر در جامعه مي‌شود.»
این استاد دانشگاه با اشاره به اينكه هر ساله در كشور تعداد بيشتري از مردم زير خط فقر قرار مي‌گيرند، اظهار داشت: «ركود تورمي موجود در كشور طي چند سال گذشته باعث افزايش نرخ بيكاري و نرخ تورم شده است.» وی افزود: «همين امر باعث افزايش تعداد فقرا در كشور شده است كه در صورت اجراي طرح هدفمند كردن يارانه‌ها، ركود تورمي موجود در اقتصاد كشور شدت يافته و باعث گسترش بيش از پيش فقر مي‌شود.»
در همین رابطه نیز علی لاریجانی معتقد است اگر لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها به خوبی اجرا نشود باعث گسترش فقر خواهد شد البته این عقیده مختص به لاریجانی نیست بلکه نمایندگانی همچون احمد توکلی، مصباحی مقدم، خباز و... نیز با لاریجانی هم عقیده هستند، اگر این سخن رییس مجلس را بپذیریم می‌توان گفت که هدفمند کردن یارانه‌ها بسته به نوع عملکرد دولت می‌تواند تاثیرات منفی و یا مثبتی را بر کاهش فقر در کشور داشته باشد.
