
فرارو- صادق اردشیر لاریجانی(آملی) که بیشتر با نام صادق لاریجانی شهرت یافته است در سال 1339 در خانواده ای اصالتا مازندرانی در شهر نجف عراق به دنیا آمد پدر وی مرحوم آیت الله میرزا هاشم آملی از علمای به نام نجف بود، مادر وی خواهر آیت الله محسن اشرفی از شاگردان میرزا آخوند خراسانی و بزرگان شهر بهشهر بود.
لاریجانی چهار برادر دارد که هر یک از آنها از شخصیت ها تاثیر گذار در کشور به حساب می آیند، محمدجواد لاریجانی (از تئوریسینهای برجسته جناح محافظهکار، رئیس پژوهشگاه دانشهای بنیادی- دکترای فیزیک)، علی لاریجانی (رئیس فعلی مجلس هشتم-دکترای فلسفه غرب)، باقر لاریجانی (رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران- فوق تخصص داخلی) و فاضل لاریجانی (وابسته فرهنگی ایران در کانادا- دکترا در سیاستگذاری علمی) هستند که در سیاست و دولت پس از انقلاب ایران نقشهای گستردهای ایفا کردهاند.
صادق لاریجانی تحصیلات جدید را از دبستان در سال 1345 آغاز کرد و در سال 1356 به پایان رساند. او در دوره دبیرستان با علاقه بسیار به کتب ریاضی روی آورد و بسیاری از آنها را با مطالعه فرا گرفت. وی در سالهای تحصیل خود در اکثر مواقع حائز رتبه اول بود و هنگام وارد شدن به سال چهارم دبیرستان با فراهم آمدن بورس تحصیلی از دانشگاه صنعتی شریف عازم تحصیل در یکی از کشورهای غربی بود که ناگهان زندگیاش دگرگون شد و با تاسی به راهنمایی پدر به دروس دینی رو آورد. این در حالی بود که برادران بزرگتر او محمد جواد و علی در مسیر علوم جدیده چون ریاضیات و فیزیک و فلسفه گام برداشتند و به مراتبی درخور نیز رسیدند.
وی در سالهای تحصیل، از محضر استادان بسیاری بهره برد. از جمله رسائل و مکاسب را نزد اساتید برجستهای همچون آقایان صلواتی، سیدکاظم حائری، سید مهدی نبوی و کرباسی فرا گرفت که عمدة این درسها به شکل خصوصی بود.
لاریجانی با به پایان بردن دروس سطح به درس خارج والد خود آیتالله العظمی میرزاهاشم آملی(ره) و نیز آیتالله العظمی شیخ حسین وحید خراسانی(پدر خانم خود) رفت و سالها از محضر آنان بهره برد. او در بخش علوم عقلی نیز در درس اسفار آیت الله جوادی آملی و آیةالله حسن زاده آملی حاضر شد.
در سال 1356 به حوزه علمیه قم وارد شد و بیشتر دروس مقدمات و سطح را در فرصتی اندک و در نزد استادان برجسته که گاه از نزدیکان وی نیز بودند، به پایان رسانید. سپس در درس خارج بزرگان قم، از جمله والد خود حاضر شد و سالها از محضر آنان بهرههای بسیار برد. در این مدت از تحصیل علوم عقلی و تفسیر نیز بازنماند.
آیت الله صادق لاریجانی در عرصه فرهنگی خدمات شایانی را به انجام رسانده است. او از سالهای نخستین انقلاب به مقوله تهاجم فرهنگی و شناخت آن اهتمام ویژهای داشته و در این زمینه فعالیتهای گستردهای را به انجام رسانده است. او بسیاری از کتب دورة سطح را تدریس کرده است و از سال 1368 تاکنون نیز به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال دارد. علاوه بر آن ، سالها به تدریس در دانشگاه تربیت مدرس قم و دانشگاه رضوی مشهد در سطح کارشناسی ارشد و دکترا میپردازد. تدریس او در دانشگاه در رشتههای کلام جدید، فلسفه تطبیقی، فلسفه اخلاق و فلسفه غرب است.
لاریجانی در دهه 60 به عنوان یکی از منتقدین جدی عبدالکریم سروش نظریه پرداز قبض و بسط تئوریک شریعت مطرح شد و مقالات انتقادی فراوانی در نقد سروش و تفکرات او به نگارش در آورد.
برخی کار شناسان معتقدند با انتصاب آیت الله لاریجانی به ریاست قوه قضائیه همچنین با توجه به ویژگیهای برجسته ای چون تسلط بر علوم مختلف دینی و دانشگاهی ، لی و رویه های مدرن قضایی و همچنین تعامل و تعادلی که تا کنون در ارتباط با سایر دستگاهها، نهادها و چهره های مختلف سیاسی کشور از وی دیده شده قوه قضائیه دورانی تازه از کارآمدی را آغاز کند.
آیت الله صادق لاریجانی تا کنون کتب بسیاری را تألیف، تصحیح یا ترجمه کرده است که برخی از آنها به شرح زیر است: 1ـ فلسفه اخلاق در قرن حاضر نوشته وارنک (ترجمه)؛ 2ـ انسان از آغاز تا انجام، نوشته علامه طباطبایی (ترجمه)؛ 3ـ سرمایة ایمان، نوشته ملاعبدالرزاق لاهیجی (تصحیح)؛ 4ـ معرفت دینی، نقد نظریة قبض و بسط تئوریک شریعت؛ 5ـ قبض و بسط در قبض و بسطی دیگر؛ 6ـ واجب مشروط؛ 7ـ فلسفة تحلیلی، دلالت و ضرورت؛ 8 ـ آموزگار جاوید (مجموعة مقالات در برزگداشت مرحوم آیت الله العظمی میرزا هاشم آملی).
کتابهای زیر هم از وی در مرحلة تدوین و آماده سازی برای نشر میباشد: 1ـ مکتوباتی در حسن و قبح عقلی و قاعدة ملازمه؛ 2ـ دین و اخلاق (ترجمه)؛ 3ـ فلسفه تحلیلی، تئوریهای معناداری؛ 4ـ فلسفه تحلیلی، فعل گفتاری؛ 5ـ زبان دین؛ 6ـ براهین اثبات واجب، برهان وجودی؛ 7ـ قلمرو دین؛ 8ـ مبانی کلامی ـ فلسفی حکومت دینی؛ 9 ـ فلسفة اخلاق؛ 10 ـ مجموعة مقالات در 3 جلد.
همچنین از وی مقالات متعددی در کنگرهها و نشریاتی چون نقد و نظر، کیهان فرهنگی و صبح منتشر شده است. او بیشتر دروس فقه و اصول را تقریر کرده است و رسالهای مبسوط در صلاة مسافر در قالب شرح عروةالوثقی نگاشته است.
عضویت در هیئت امنای دانشگاه قم، هیئت امنای دانشنامة جهان اسلام و ریاست هیئت امنای مؤسسه تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی از دیگر فعالیتهای وی به شمار میرود. او هم اکنون در قم به تدریس و تربیت طلاب میپردازد.
انتصاب پنجمین رئیس قوه قضائیه در حالی توسط رهبر معظم انقلاب صورت گرفت که پیش از این آیتالله شهید بهشتی، آیتالله موسوی اردبیلی و آیتالله یزدی ریاست قوه قضائیه را بر عهده داشته اند.