کمتر صاحبنظر منصف و واقع بینی در کشور وجود دارد که اقدام دولت برای سهمیه بندی بنزین را از اساس، نادرست و غلط بداند، هرچند که بسیاری از صاحبنظران نسبت به تصمیم غافلگیرکننده دولت و عدم ایجاد آمادگی های لازم انتقاداتی داشته و دارند.
بدون تردید اقدام دولت را می توان یک جراحی بزرگ در اقتصاد ایران توصیف کرد. قطع سیکل معیوب مصرف بنزین در کشور که تبدیل به سنت و فرهنگی مخرب شده بود، فی نفسه مثبت و قابل تقدیر است.
بنزین ارزان پیامدهای منفی گوناگون مثل "نابودی سرمایه های ملی، آلودگی شدید هوا، عدم توسعه شبکه حمل و نقل عمومی و انجام سفرهای غیرضروری، خروج مقادیر متنابهی ارز از کشور، قاچاق گسترده سوخت و ..." شده بود که کم کم به نقطه "فاجعه ملی" نزدیک می شد.
شاید بتوان گفت خطرناک ترین پیامد و اثر "بنزین ارزان" این بود که دیدگاه و تصور عمومی را نسبت به مساله "انرژی" بیمار کرده بود و مردم با فراغ بال و بدون در نظر گرفتن "ارزش واقعی" بنزین، آن را مصرف می کردند.
اما سئوال و در حقیقت ابهام بزرگی که اکنون در مورد این اقدام شجاعانه دولت وجود دارد، مربوط به سرنوشت و نهایت این تصمیم و جراحی بزرگ است، آیا سهمیه بندی حرکتی شجاعانه برای اصلاح مصرف بنزین در کشور است؟ یا با سهمیه بندی بنزین قرار است جامعه صرفا به دوران "کوپونیسم" بازگردد؟
اصرار دولت بر عدم تعیین نرخ بنزین آزاد(غیرسهمیه ای) نگرانی هایی را برای صاحبنظران ایجاد کرده است، چراکه مساله بنزین به عنوان یکی از دردهای اصلی اقتصاد ایران، اگر بطور ریشه ای حل شود و به صورت اولین نمونه از جراحی موفق در اقتصاد ایران درآید، می تواند منشاء تحولات و برکات بزرگی در کشور شود، ولی اگر با معضل بنزین شتابزده و سطحی و مقطعی برخورد شود، نه تنها مشکلی را حل نمی کند بلکه زمینه ساز ایجاد مشکلات و ناآرامی های شدید اجتماعی -سیاسی برای کشور خواهد شد.
اگر وضعیت کنونی بنزین و تصمیم دولت را به بیماری که تحت یک عمل جراحی حساس و پیچیده قرار گرفته است، تشبیه کنیم، اکنون این بیمار نحیف روی تخت جراحی با "کمبود خون" و "تردید جراح" مواجه شده است،این خطر بطور جدی وجود دارد که این حرکت اصلاحی و جراحی بزرگ اقتصادی در سقف"سهمیه بندی" متوقف شود.
اگر در شرایط کنونی و بعد از اینکه جامعه و مردم با شوک ناشی از کاهش دسترسی آسان به بنزین مواجه شدند، بنزین آزاد و غیر سهمیه ای نیز به جامعه عرضه شود (علاوه بر بنزین سهمیه ای) بی گمان شاهد کاهش مصرف سوخت در کشور و "آغاز اصلاح فرهنگ مصرف انرژی در کشور " خواهیم بود که این می تواند یک دستاورد بزرگ برای نظام و دولت نهم باشد.
اما با اجتناب از این مهم و باتبدیل طرح سهمیه بندی به کوپونیسمِ صرف، ایجاد نارضایتی های گسترده، ایجاد بازار سیاه سوخت و ناهنجاری هایی از این دست تولید خواهد شد و پیامد مهم آن این خواهد بود که باز هم مردم متوجه اشتباه سابق خود(مصرف بی رویه بنزین) نخواهند شد و فکر می کنند محدودیت در مصرف بنزین یک تصمیم دولتی و حکومتی است!
ضمن اینکه از هم اینک زمزمه هایی حاکی از ناکارآمدی سامانه کارت هوشمند سوخت و تقلب های گسترده در این مورد به گوش می رسد.
طبق آمارهای رسمی روزانه در کشور ما بیش از 70 میلیون لیتر بنزین مصرف می شود، با واقعی شدن قیمت فروش بنزین که معنایی جز "عرضه بنزین با قیمت جهانی" آن ندارد، جامعه ایرانی در نهایت طعم "اقتصاد واقعی و آزاد" را خواهد چشید و حتی روند واقعی شدن اقتصاد ایران می تواند از بنزین شروع شود.
البته اگر جراحان این بیمار نحیف به اشتراک نظری مفید برسند و با شجاعت و سرعت آن را به کار بندند. اگر!
