چرایی افزایش "شاخص فلاکت"؟!

فرارو- یک استاد دانشگاه گفت: «نرخ تورم واقعی برای دهک های پایین درآمدی جامعه بیشتر از نرخ تورم اعلامی خواهد بود که از این منظر میزان شاخص فلاکت هم برای دهک های پایین درآمدی جامعه بیشتر از دهک های بالای درآمدی خواهد بود.»

براساس تازه ترین رده بندی اعلام شده در مورد شاخص فلاکت ایران جایگاه دوم را در جهان بدست آورده است. بررسی شاخص فلاکت برمبنای آمارهای سال گذشته اقتصاد ایران صورت گرفته که بر اساس آن ایران بعد از ونزوئلا در رتبه دوم قرار گرفته است.

شاخص فلاکت اقتصاد ایران در سال 84 حدود 21.9 درصد بود ولی این عدد در حال حاضر به 61.6 رسیده است. براساس آنچه از سوی نهادهای بین المللی اعلام شده، نرخ منطقی شاخص فلاکت عددی بین 11 تا 15 است.

چه عواملی موجب افزایش شاخص فلاکت در اقتصاد ایران شده است؟

شاخص فلاکت برای دهک های پایین درآمدی بیشتر است
دکتر مصطفی شریف استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «شاخص فلاکت به ساختار اقتصاد و به خصوص متغیرهای اقتصادی از جمله تورم و بیکاری که در معیشت و زندگی مردم تاثیرگذار هستند اشاره دارد.»

وی ادامه داد: «این دو متغیر اقتصادی علی القاعده باید به صورتی باشند که وقتی یکی از آنها رو به کاهش می رود، دیگری رو به افزایش باشد. اما در ایران و در چند سال اخیر ما شاهد وضعیت رکود تورمی بودیم، یعنی وضعیتی که هر دو شاخص تورم و بیکاری رو به افزایش هستند و تاثیری منفی بر یکدیگر می گذارند.»

وی افزود: «لذا در این شرایط شاخص فلاکت که از جمع دو شاخص تورم و بیکاری محاسبه می شود نیز افزایش یافته است.»

شریف در پاسخ به این سوال که آیا میزان شاخص فلاکت برای دهک های پایین درآمدی جامعه با دهک های بالای درآمدی یکسان است؟، گفت: «خیر؛ مسلما میزان شاخص فلاکت برای دهک های پایین درآمدی بیشتر است.»

وی ادامه داد: «علت این امر این است که کلیه متغیرهای اقتصادی به صورت میانگین محاسبه می شوند. یعنی در محاسبه نرخ تورم، میزان رشد قیمت انواع کالاها از جمله تفریحات مختلف بررسی می شود. این در حالی است که در سال های اخیر کالاهای اساسی مانند غذا، بهداشت، مسکن با بیشترین رشد قیمت مواجه شده اند.»

وی افزود: «لذا در محاسبه نرخ تورم از آنجا که میانگین رشد قیمت دیگر کالاها هم محاسبه می شود، نرخ تورم اعلامی کمتر از نرخ تورم کالاهای اساسی (که حتما مورد مصرف دهک های پایین درآمدی است) خواهد بود.»

شریف تصریح کرد: «لذا در اصل نرخ تورم واقعی برای دهک های پایین درآمدی جامعه بیشتر از نرخ تورم اعلامی خواهد بود که از این منظر میزان شاخص فلاکت هم برای دهک های پایین درآمدی جامعه بیشتر از دهک های بالای درآمدی خواهد بود.»

سرمایه گذاری، تنها راه بهبود شرایط اقتصاد ایران است
اما دکتر بهمن آرمان استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «مسئله اصلی اقتصاد ایران به دولتی بودن آن برمی گردد. به عبارت دیگر دولتی بودن اقتصاد میزان کارایی را به شدت کاهش داده و بهره وری را به سطوح غیرقابل قبول رسانده است.»

وی ادامه داد: «از سوی دیگر در طول دولت های نهم و دهم همانطور که آمار و ارقام نشان می دهد ما علی رغم درآمدهای نفتی بسیار بالا، در همه زمینه ها از جمله رشد اقتصادی، روند منفی داشتیم.»

وی افزود: «آمار و ارقام نشان می دهد که روند سرمایه گذاری در بخش های کلیدی اقتصاد کشور کاهش شدید داشته است.»

آرمان گفت: «عملکرد حساب ذخیره ارزی در طول دوره دولت های نهم و دهم آمارهای بسیار نگران کننده ای را نشان می دهد و متاسفانه دولت وقت از آبان سال 1386 انتشار هرگونه آماری در مورد عملکرد حساب ذخیره ارزی و تخصیص منابع آن به پروژه های توسعه ای که عملا می توانستند سطح رفاه اجتماعی را افزایش بدهند، رشد اقتصادی را بالا ببرند و نرخ بیکاری را کاهش دهند ممنوع کرد.»

وی ادامه داد: «در دولت یازدهم هم متاسفانه این ابزار کلیدی اقتصاد ایران (صندوق توسعه ملی) هیچگونه آمار و ارقامی را ارائه نمی دهد.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «خروج از مدار توسعه نیافتگی و یا بهبود شرایط ایران در رتبه بندی های جهانی تنها از طریق افزایش سرمایه گذاری امکان پذیر است که این موضوع ارتباط مستقیمی با صندوق توسعه ملی دارد.»

وی ادامه داد: «در حال حاضر ما شاهد ادامه رکود سرمایه گذاری در بخش های استراتژیک کشور هستیم که طبیعتا به علت ادامه این وضع جایگاه ما به لحاظ شاخص فلاکت در جهان تغییر چندانی در سال آینده نخواهد کرد.»

آرمان درباره میزان شاخص فلاکت در گروههای پایین درآمدی کشور گفت: «بدون شک شاخص فلاکت در تمام نقاط کشور و در بین تمام هرم جمعیتی جامعه یکسان نیست. بنابراین دهک های پایین درآمدی جامعه نسبت به دهک های بالای درآمدی بیشتر از شاخص فلاکت متاثر می شوند.»