تلاش عربستان برای توازن قدرت در خاورمیانه
عربستان سعودی که خود را رهبر جهان عرب میداند، با چالشهایی نظیر بازگشت جهادیها، هژمونی ترکیه و تجزیه سوریه مواجه است. ریاض با تمرکز بر چشمانداز ۲۰۳۰ و دیپلماسی عملگرایانه، به تنشزدایی با ایران و حمایت از گذار سیاسی سوریه روی آورده است. همچنین در مسیر عادیسازی روابط با اسرائیل، خواستار پایان جنگ غزه، به رسمیت شناختن حقوق فلسطینیان و امتیازات استراتژیک از آمریکا است.
عربستان سعودی اعلام کرد: بار دیگر از جامعه جهانی میخواهیم به مسئولیتهای خود درباره متوقف کردن تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه کشورها و ملتهای منطقه عمل کند.
رقابت قدرتهای منطقهای برای نفوذ در دمشق
پس از سقوط بشار اسد، کشورهای خلیج فارس بهویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، با احتیاط به تعامل با دولت انتقالی سوریه پرداختهاند. این کشورها برای پر کردن خلأ نفوذ ایران، بر بازسازی سوریه و تقویت روابط با رهبران جدید متمرکز شدهاند. در مقابل، قطر با حمایت از گروههای شورشی، رویکردی متفاوت اتخاذ کرده و به دنبال نقشی مؤثر در بازسازی و تحولات آتی این کشور است.
وزارت کشور عربستان امروز (چهارشنبه) از اعدام ۶ نفر با تابعیت ایرانی که به اتهام «قاچاق مواد مخدر به این کشور» محکوم شده بودند، خبر داد.
بازسازی سوریه؛ چالش مشترک کشورهای منطقه
سقوط بشار اسد در دسامبر ۲۰۲۴ و تشکیل دولت موقت در سوریه، نقطه عطفی در تحولات منطقهای محسوب میشود. عربستان و امارات با حمایتهای مالی و دیپلماتیک خود از دولت جدید دمشق، تلاش دارند نقش کلیدی در بازسازی و تثبیت اوضاع این کشور ایفا کنند. در همین حال، ترکیه با ایفای نقش متحد اصلی دولت موقت، جایگاه خود را بهعنوان بازیگری تعیینکننده در آینده سوریه تثبیت کرده است.
تحلیل اندیشکده آمریکایی در خصوص نقش محوری پکن در چهار سال آینده؛
چین در دو دهه گذشته نفوذ اقتصادی، سیاسی و امنیتی خود را در خاورمیانه گسترش داده و تمرکز ویژهای بر تأمین امنیت انرژی، تنوعبخشی به روابط اقتصادی و تقویت حضور فناوری و دیپلماسی منطقهای دارد. اگرچه اولویت راهبردی پکن همچنان حل مسئله تایوان است، اما از طریق همکاریهای امنیتی، فروش تسلیحات و سرمایهگذاری در زیرساختها، نفوذ خود را در خاورمیانه افزایش داده و بهدنبال مقابله با نفوذ آمریکا و حفظ توازن قدرت در منطقه است.
در سال ۲۰۲۳، عربستان سعودی در مقایسه با سال ۲۰۱۹ در رتبهبندی جهانی مربوط به هزینههای گردشگران ورودی، ۱۵ رتبه پیشرفت کرد و در رتبه دوازدهم قرار گرفت.
میلاف کولا مدعی است که هیچ شکر افزودهای ندارد و توانسته است از فواید این ابرغذا برای سلامت بهرهبرداری کند، و خود را بهعنوان جایگزین سالمتر نوشابههای متداول معرفی کند، بدون اینکه طعم نوشابه تحت تاثیر قرار گیرد و لطمه ببیند.
روابط میان دونالد ترامپ و محمد بن سلمان از دوران نخست ریاستجمهوری ترامپ شکل گرفته و ابعاد اقتصادی، سیاسی و امنیتی متعددی یافته است. با وجود همکاریهای اقتصادی مانند سرمایهگذاری صندوق سعودی در شرکت داماد ترامپ و پروژههای مشترک در حوزه گلف و هتلداری، مسائل مهمی همچون اختلافات درباره ایران، عادیسازی روابط عربستان و اسرائیل، مسئله فلسطین و تولید نفت به چالشهایی جدی در این رابطه تبدیل شدهاند.
واکاوی دلایل واقعی چرخش عربستان سعودی به سمت ایران
محمد بن سلمان با تغییر مواضع در قبال ایران و انتقاد از اسرائیل، به دنبال بازتعریف نقش عربستان در منطقه است. این رویکرد، تحت تأثیر خشم عمومی از جنگ غزه و اولویتبخشی به ثبات داخلی، با هدف تضمین موفقیت سرمایهگذاریهای بلندپروازانه نظیر نئوم و قدیه اتخاذ شده است.
ترامپ و کشورهای عربی خلیج فارس؛ اتحاد یا فرصتطلبی؟
دوره دوم ترامپ تأثیرات عمدهای بر خاورمیانه دارد. وی به دنبال توافق میان اسرائیل و عربستان است، اما با موانع جدی از جمله مسئله فلسطین مواجه است. حفظ قدرت نتانیاهو و روابط مالی ترامپ در منطقه، معادلات را پیچیدهتر میکند. سیاستهای او اغلب فرصتطلبانه و معاملهمحور است.
نقش عربستان در بازتعریف نظم خاورمیانه
محاسبات اسرائیل درباره نزدیکی کشورهای عربی به آن در مواجهه با تنشهای منطقهای نادرست از آب درآمد. عربستان سعودی بهجای همراهی با اسرائیل، با تاکید بر تشکیل دولت فلسطین، نقش میانجیگری را تقویت کرده و تلاش میکند با ایجاد ائتلافهای چندجانبه، تنشهای منطقهای را کاهش دهد و نظمی جدید شکل دهد.
تصاویر ورزشگاه ۹۲۰۰۰ نفری عربستان سعودی برای میزبانی جام جهانی ۲۰۳۴ منتشر شد.
سایه بی اعتمادی بر روابط ریاض و واشنگتن
میانجیگری چین در سال ۲۰۲۳ روابط عربستان سعودی و ایران را بهبود بخشید و به گسترش همکاریهای اقتصادی، سیاسی و دفاعی منجر شد. این روابط در حالی تقویت میشوند که عربستان بر موازنه میان ایالات متحده، ایران و قدرتهای جهانی تمرکز کرده و در راستای اهداف بلندمدت خود رویکرد تنش زدایی منطقهای را اتخاذ کرده است. بازگشت ترامپ به قدرت میتواند چالشهای جدیدی در روابط دو کشور و همکاریهای منطقهای ایجاد کند.
از محاصره تا مصالحه: خلیج فارس در مسیر تحول و دیپلماسی
کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید با چالشها و فرصتهای متعددی روبرو هستند. از یک سو، روابط نزدیک ترامپ با رهبران عربی میتواند به تقویت همکاری بین آنها کمک کند، اما از سوی دیگر، نگرانیهایی درباره بیثباتی ناشی از سیاستهای غیرقابلپیشبینی و فشارهای تهاجمی او علیه ایران وجود دارد. تغییر رویکرد عربستان و امارات به سمت دیپلماسی نشانگر تلاش این کشورها برای کاهش تنشهاست، اما احتمال نیاز به مقاومت در برابر فشارهای آتی آمریکا همچنان باقی است.
ثبات در بازار نفت: اتحاد مصلحتی بین عربستان و روسیه
روابط عربستان سعودی و روسیه طی دهههای اخیر، با وجود تنشهای ژئوپلیتیکی و تضاد منافع، بر مبنای همکاریهای استراتژیک در حوزه نفت و انرژی تعمیق یافته است. ائتلاف اوپک پلاس، نقطه عطفی در این روابط بود که توانست ثبات نسبی در بازار نفت جهانی ایجاد کند. با این حال، چالشهای متعدد، از جمله جنگ قیمت نفت، رقابت با تولیدکنندگان شیل و فشارهای غرب بر کشورهای خلیج فارس، نشان میدهد که این روابط بیش از هر چیز، یک شراکت مصلحتی با دستورکار محدود است.
عملگرایی کشورهای عربی خلیج فارس در مدیریت روابط با ترامپ
کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، با درسگیری از تجربیات گذشته و ناکامی سیاستهای امنیتی آمریکا در حمایت از منافع آنها، به سمت خوداتکایی، تنشزدایی منطقهای و تقویت روابط دیپلماتیک گام برداشتهاند. در نتیجه، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بر پایه عملگرایی و موازنهسازی هوشمندانه، تلاش دارند ضمن حفظ استقلال و اتحاد منطقهای، منافع ملی و ثبات منطقه را در برابر چالشهای پیشرو تضمین کنند.
آینده روابط اسرائیل و عربستان؛ راه دشوار عادیسازی در سایه افراطگرایی
تغییرات اخیر در سیاستهای عربستان سعودی و دور شدن از مسیر عادیسازی روابط با اسرائیل، نشاندهنده چرخشی بزرگ در مواضع جهان عرب است؛ چرخشی که بهواسطه ناامیدی از افراطگراییهای دولت نتانیاهو و نگرانی از عواقب سیاسی طرحهای الحاق اسرائیل در کرانه باختری و غزه شکل گرفته است. این در حالی است دونالد ترامپ در صورت بازگشت به کاخ سفید تلاش خواهد کرد تا با پیگیری توافقات جدید، فصل دیگری از روابط اسرائیل و عربستان را رقم بزند، اما این هدف تنها در صورتی محقق خواهد شد که اسرائیل از سیاستهای افراطی و توسعهطلبانه خود دست بردارد.
بازتعریف جایگاه عربستان سعودی در معادلات منطقهای
نشستهای اخیر عربی-اسلامی در عربستان سعودی نشاندهنده تلاشی جدید برای تغییر نقش و جایگاه این کشور در معادلات منطقهای و بینالمللی است. محمد بن سلمان با گسترش روابط و تحکیم همکاریهای دیپلماتیک و نظامی با ایران، عراق و ترکیه، ضمن تقویت نفوذ عربستان، شبکهای استراتژیک از شرکا را در منطقه ایجاد کرده که در سایه رقابت با ایران و احتمال بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، از اهمیت ویژهای برخوردار است.
عبدالرضا فرجی راد در گفتگو با فرارو تحلیل کرد:
سفر بلینکن به اسرائیل در رابطه با کنترل اوضاع و گفتگو با نتانیاهو در رابطه با یک آرامش نسبی در غزه است و این که اتفاق جدیدی در منطقه رخ ندهد. در سفری که بلینکن به اسرائیل داشت اعلام کرد به عربستان هم سفر میکند و جالب این که سفر به اردن را لغو کرده و سفر به عربستان را در اولویت قرار داده است. این سفر میتواند در ارتباط با لبنان باشد. با توجه به جنگی که در منطقه رخ داده و برخی هم تصور میکنند، حزب الله نسبت به گذشته ضعیف شده و دولت لبنان تقویت شده، تعدادی از تحلیلگران آمریکایی معتقدند باید روابط غرب و لبنان را قویتر کرد.