دلال خودرو

قیمت خودرو‌های خارجی در بازار داخلی مطابق تحقیقات به ۲ تا ۵/ ۲ برابر قیمت همین خودرو‌ها در کشور‌های منطقه و اروپا افزایش پیدا کرده است. بررسی‌ها درباره این حباب بزرگ نشان می‌دهد انتظارات تورمی طی یکی دو سال گذشته با دو منشأ «ریسک‌های غیراقتصادی» و «زمینه خرید با قیمت ارزان و فروش با قیمت بسیار بالا در بازار خودرو» باعث شد موتور خرید‌های غیرمصرفی (تقاضای سرمایه‌ای) در این بازار با دور تند فعال شود که نتیجه آن شکل‌گیری و بزرگ شدن این حباب قیمتی بوده است. اکنون با کاهش ریسک‌های غیراقتصادی لازم است نسخه جامع برای تخلیه حباب قیمت خودرو در این بازار به اجرا دربیاید. این نسخه برای خشکاندن ریشه احتکار و سفته‌بازی در بازار خودرو، راهکار «حذف قیمت‌های دستوری با دست‌کم دو پیشنهاد جایگزین» و همچنین راه‌حل «واردات با ارز اشخاص» را به سیاست‌گذار ارائه می‌کند. این پیشنهاد‌ها افزایش عرضه و تصفیه بازار از تقاضای غیرمصرفی را موجب می‌شود. البته یک سیاست مکمل مرتبط با «تعرفه واردات» نیز لازم است.

از آن سو، اما برخی دیگر هم بوده اند که طی این مدت، از آب گل آلود کرونا و تحریم ماهی گرفته اند. شوک ناشی از همزمانی کرونا و تحریم، بخش حقیقی اقتصاد ایران را تحت فشار قرار داده و این موضوع به نوبه خود به افزایش نرخ تورم ختم شده و این در حالی است که تجربه نشان می‌دهد که هرجا تورم باشد، دلالی و واسطه گری هم پدیدار می‌شود.

شرایط اقتصادی کشور به شکلی است که شهروندان تلاش می‌کنند به هر نحو ممکن ارزش پول خود را حفظ کنند تا از تورم عقب نمانند. در این بین، برخی راهی بورس می‌شوند، برخی ارز و سکه می‌خرند و خیلی‌ها نیز بازار خودرو را به‌عنوان مفری برای حفظ ارزش پول شان انتخاب می‌کنند. خودرو ذاتا کالایی مصرفی در دنیا به شمار می‌رود، اما در ایران به دلایل مختلف از جمله دو نرخی بودن، به کالایی سرمایه‌ای تبدیل شده است.

حالا که پس از گذشت سه ماه قیمت‌های خودرو و ملک به دیوار و شیپور و دیگر سایت‌های اینترنتی بازگشت، می‌بینیم بازار تلاطم گذشته را ندارد و ثبات قیمت‌ها در بازار ایجاد شده است. این در حالی است که در سه ماه گذاشته در دوران حذف قیمت‌ها در سایت‌های اینترنتی، بی‌ثباتی در بازار خودرو و ملک موج می‌زد. اما در این مدت چه اتفاقی افتاده است؟

بر اساس قرارداد حقوقی قطعه سازان با شرکت‌های خودروساز، ​اجازه ندارند قطعاتی را که مطابق باقطعه سازان خودرو است به طور مستقیم در بازار بفروشند و قطعه سازان داخل، تولیدات خود را باید در اختیار خودروسازان قرار دهند.

این روزها فشار افکار عمومی بر دو خودروساز بزرگ داخلی، با واکنش‌های پیاپی مدیران این دو شرکت همراه شده است. خودروسازانی که سال‌ها به مناسبت‌های مختلف «خودروهای کاملا بومی»شان را رونمایی کرده و پشت سپرِ خودکفایی، هر بار لقمه‌های درشت‌تری از سفره نفتی ایران بلعیده‌اند، حالا مشغول برداشت کشت‌های دیروز هستند و البته، تمایلی ندارند صریحا در مقابل جامعه اعتراف کنند که برخلاف تمام تبلیغات صورت‌گرفته در دو دهه گذشته، بدون واردات قطعات از خارج، توانی برای تولید هیچ‌کدام از محصولاتشان ندارند.