بازار نفت

حمید حسینی کارشناس بازار نفت با تاکید بر اینکه چشم انداز مثبتی برای افزایش بهای جهانی طلای سیاه در کوتاه مدت نمی‌توان متصور بود، بیان داشت: در حال حاضر مهم‌ترین نکته‌ای که می‌تواند قیمت نفت را با رشد روبرو کند، افزایش تقاضا است، اما با توجه به وضعیت اقتصادی جهان که در رکود به سر می‌برد و پیش‌بینی می‌شود نرخ رشد اقتصادی جهانی نیز طی سال ۲۰۲۰ منفی باشد، می‌توان گفت حداقل تا پایان سال جاری میلادی نفت در همین محدوده ۳۰ تا ۴۰ دلاری در نوسان باشد و زور افزایش بیشتر را نخواهد داشت.

حمید حسینی کارشناس بازار نفت با اشاره به اینکه نفت ایران در سبد نفتی اوپک قرار دارد، اظهار داشت: در حال حاضر نفت دریای برنت حدود ۴۰ دلار است، از سویی به طور سنتی نفت اوپک ۲، ۳ دلاری از نفت برنت ارزان‌تر است، می‌توان گفت با توجه به این موضوع در حال حاضر نقت اوپک در محدوده ۲۶ تا ۳۷ دلاری در نوسان است، اما با توجه به اینکه کشورمان به دلیل تحریم‌ها نفت خود را با تخفیف به فروش می‌رساند، می‌توان تخمین زد در حال حاضر هر بشکه نفت ایران در حدود قیمتی ۳۰ دلار مورد معامله قرار بگیرد.

بعد از آنکه قیمت نفت هفته گذشته را تحت تاثیر تنش بین چین و آمریکا و همچنین نگرانی نسبت به رشد اقتصادی با کاهش قیمت به پایان برد، حالا دوباره قیمت‌ها زیر سایه تداوم کاهش عرضه با افزایش همراه شده است.

به تازگی رییس جمهور به وزیر نفت دستور داده که باتوجه به شرایط فعلی بازار نفت به روند پیشبرد برنامه‌ها و سیاست‌های افزایش تولید فرآورده‌های نفتی و جلوگیری از خام فروشی نفت، بیش از پیش شتاب دهد.

وزیر انرژی آمریکا پس از گفتگوی تلفنی با وزرای نفت عربستان و روسیه گفت: این دو کشور با کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی تولید از مجموع عرضه جهانی نفت موافق هستند.

اوپک و متحدانش سرگرم کار روی توافق برای کاهش بی‌سابقه تولید به میزان ۱۰ درصد از عرضه جهانی نفت هستند.

از همین رو، برخی تحلیلگران معتقدند که در گفتگو‌های آتی نفتی، عربستان و روسیه فقط در صورتی با کاهش ۱۰ میلیون بشکه موافقت خواهند کرد که آمریکا هم در کاهش تولید سهیم شود. آمریکا حالا ادعا می‌کند بزرگترین تولیدکننده نفت در جهان است. بنابراین، طبیعی است که روسیه و شاید عربستان، از آمریکا بخواهند که مقداری از تولیدات خود را برای متعادل کردن قیمت‌ها حذف کند.

پس از شکست مذاکرات اوپک پلاس و عدم توافق روسیه بر کاهش تولید بهای نفت برنت روز جمعه ۹.۴ درصد سقوط کرد که این موضوع نگرانی‌هایی را برای بازار نفت به وجود آورد.

در پایان معاملات روز چهارشنبه، قیمت پیش‌خرید هر بشکه نفت خام برنت، بنچ‌مارک بین‌المللی قیمت نفت، ۱.۵۲ دلار یا ۲.۷ درصد سقوط کرد و در ۵۳.۴۳ دلار بسته شد. در آغاز معاملات امروز تا ساعت ۷:۲۴ به وقت تهران، این شاخص ۶۰ سنت یا ۱.۱۲ درصد افت کرد و به ۵۲.۸۳ دلار رسید.

در ادامه نگرانی‌ها از ویروس کرونا، قیمت نفت خام آمریکا دوشنبه شب سطوح زیر ۵۰ دلار را نیز تجربه کرد. هرچند در معاملات دیروز تا حدودی شاهد بهبود بهای طلای سیاه بودیم، اما همچنان نگرانی‌ها نسبت به آینده اقتصاد چین باقی مانده است. به این ترتیب، قیمت نفت نسبت به اوج اخیر خود بیش از ۲۰ درصد کاهش داشته که در ادبیات مالی به این وضعیت «فاز خرسی» می‌گویند. اکنون، خرس‌ها (سمبلی از معامله‌گران با انتظارات کاهشی) فعالیت بیشتری پیدا کرده و فشار بر قیمت‌ها را تشدید کرده‌اند. تحلیلگران جهانی معتقدند ویروس چینی به منزله «قوی سیاه» بازار نفت است؛ کرونا نه‌تن‌ها از نظر زمان وقوع غافلگیرکننده بود، بلکه از لحاظ اثراتی که بر تقاضای نفت خواهد داشت، فضای نامعلومی را ایجاد کرده است؛ بنابراین وضعیتی نادر و غیرقابل پیش‌بینی برای بازار نفت ایجاد شده که مشابه قوی سیاه بر خلاف تصورات عمومی است. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت خام، سهم بالایی در رشد سالانه تقاضای جهانی دارد. طبق برآورد‌های بلومبرگ، کرونا حدود ۲۰ درصد از تقاضای نفت چین را کاهش خواهد داد و همین امر اثری جدی بر قیمت‌ها گذاشته است. در چنین شرایطی گمانه‌هایی از مداخله اوپک پلاس مطرح شده است و برخی به نشست اضطراری این صادرکنندگان نفتی به‌منظور کاهش تولیدات دل بسته‌اند.

فعالان بازار نفت سال‌های کم نوسانی را پیش‌روی نفت پیش‌بینی می‌کنند. ۹۵۰ صاحب‌نظر در نظرسنجی رویترز متوسط سالانه قیمت نفت در سال جاری میلادی تا پایان ۲۰۲۴ را در حوالی ۶۵ تا ۷۰ دلار بر بشکه برآورد کرده‌اند. به باور آنها رشد عرضه شیل و تولیدکنندگان خارج از اوپک قیمت‌ نفت را برای مدت نامعلومی در نزدیکی سطوح کنونی نگه‌ می‌دارد. البته ۵ درصد از شرکت‌کنندگان میانگین قیمت‌ها را بیش از ۱۰۰ دلار و حدود ۱۶ درصد کمتر از ۵۰ دلار پیش‌بینی کرده‌اند.

بازار جهانی نفت که رکوردهای قیمتی جدیدی را پس از پاسخ کوبنده سپاه به حمله تروریستی امریکا تجربه می‌کرد، پس از عقب‌نشینی دونالد ترامپ از رجزخوانی‌های پیشینش شاهد سقوط قیمت‌ها بود.

به‌طور قطع، برای مدت‌ها بازار نفت در نگرانی از پاسخ بحق ایران در انتقام از اقدام تروریستی آمریکا به سر خواهد برد و با پاسخ ایران، تحولات ژئوپلیتیکی جدیدی در منطقه فعال می‌شود. اقدام آمریکا در ترور شهید سلیمانی، امنیت نسبی انرژی در جهان را به خطر انداخت؛ امنیتی که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم مدیون تلاش‌های شهید سلیمانی در سال‌های اخیر در مبارزه با تروریسم و ناامنی در منطقه نفت‌خیز خاورمیانه بود.

حمله تروریستی آمریکا که به شهادت یکی از عالی‌ترین مقامات نظامی کشورمان منجر شد، بازار‌های جهانی از جمله نفت را در بهت فرو برده و آینده نوسان قیمت‌ها را بیش از پیش مبهم کرده است.

در چند سال اخیر این عوامل غیرنفتی بیش از عوامل فاندامنتال، بازار نفت را متأثر کرده است؛ اما با ورود نفت آمریکا، انعطاف بازار نفت افزایش یافته و محدوده تغییرات قیمتی بین سه تا پنج دلار بوده و دیگر شاهد افزایش در محدوده ۱۰‌دلاری مانند گذشته نخواهیم بود. البته سخنان او معطوف به آن است که اگر اتفاق ویژه‌ای مانند جنگ و اختلال در عرضه یا تولید نفت، به‌ویژه در ایران و عراق رخ ندهد.

آخرین باری که بازار این گونه شاهد افزایش یکباره قیمت بود به زمان حمله نیروهای مقاومت و ارتش یمن به تاسیسات نفتی البقیق به الخریف در عربستان بود.

در مواقعی مانند بحران‌های اقتصادی یا جنگ‌ها افراد به خرید طلا رو می‌آورند و قیمت این کامودیتی با افزایش روبه‌رو می‌شود. ثانیا قیمت نفت یا همان مخرج نسبت طلا به نفت، می‌تواند نشانگری از وضع اقتصاد جهانی باشد، زیرا تقاضای نفت عمدتا وابسته به میزان فعالیت‌های اقتصادی کشور‌ها است و در شرایط رونق اقتصادی با افزایش تقاضای نفت از قیمت آن حمایت می‌شود. پس می‌توان ادعا کرد صورت و مخرج این کسر معیاری‌هایی برای تشخیص ادوار تجاری (دوره‌های رکود و رونق اقتصاد) هستند.

اگرچه این حمله «دفاع مشروع مردم یمن» خوانده می‌شود، اما حضور عربستان و متحدانش در مسائل سیاسی دنیا و جنگ‌های خاورمیانه، بازار نفت را نگران کرده است، چراکه همواره عربستان نقش سوپاپ اطمینان بازار نفت را داشته و اکنون جنگ‌های این کشور نقش آن را در بازار خدشه‌دار خواهد کرد.

هفته گذشته رویترز گزارش داده بود، تولید نفت اوپک در ماه آگوست برای نخستین بار در سال جاری، به علت پیشی گرفتن افزایش تولید عراق و نیجریه از کاهش تولید عربستان و از افت فروش نفت ایران به علت تحریم‌های آمریکا، افزایش یافته است.

اوپک حدود یک سوم از عرضه جهانی نفت جهان را در دست دارد و اظهارنظر مقامات آگاه درباره سطح تولید که پیش از این فاش نشده، یا دستورالعمل جدید درباره سیاست اوپک می‌تواند به میزان قابل توجهی روی قیمت‌ها تاثیر بگذارد.