«به طور قطع آنچه که اثر فوری روی بحث دلار دارد و باعث ریزش قیمت میشود، حتما بحث مذاکرات هست. امیدواریم مذاکرات واقعی هر چه سریعتر به نتیجه برسد. هر چقدر مذاکرات جدیتر میشود، از اینطرف فشار مخالفان و براندازان و کسانی که از این راه ارتزاق میکنند، بیشتر میشود.»
فشار بازار در آخر هفته کاهش یافت؛
بازار غیررسمی ارز تحت تاثیر انتظارات و اخبار سیاسی است. درنتیجه خبر آتشبس، احتمال حرکت منطقه به سمت ثبات بیشتر را پررنگ کرده و همچنین احتمال اعمال فشارهای جدید بر اقتصاد ایران کاهش مییابد. چنین انتظاراتی میتواند به فروش ارز توسط معاملهگران منجر شود و باعث کاهش قیمت دلار شود. در نهایت باید گفت این نوسانات کوتاهمدت است و تاثیر بلندمدت وابسته به نحوه اجرای آتشبس و ادامهدار بودن ثبات منطقهای خواهد بود.
بررسی روند یک هفته گذشته بازار طلا، از کاهش ۵۲ هزار تومانی قیمت هر گرم طلای ۱۸عیار حکایت دارد. قیمت هر مثقال طلا نیز با افت ۲۰۶ هزار تومان، ۲۲ میلیون و ۶۷۸ هزار تومان شد. مسیر کاهشی قیمت طلا در بازار داخلی در حالی بود که اونس طلا در مسیر افزایشی حرکت کرد.
مقایسه وضعیت کشور ایران با برخی از کشورهایی که به حذف صفرهای پول ملی خود دست زدند، حقیقتی را روشن میکند و آن ارز شزدایی پیوسته داخلی از ریال ایران (در غیاب بازیگران بینالمللی) است. بهطور مثال حذف صفر از پول ملی کشورهای مکزیک و آرژانتین در اوایل دهه ۱۹۹۰ و معرفی پزوی جدید و یا اقدام مشابه برزیل در همان سال در پی هجوم سفتهبازان ارز ی، ترکیدن حباب ارز ش داراییها و فرار سرمایه رخ داد.
«در برخی از بسترهای فضای مجازی شاهد آن هستیم که آگهیهای معامله اجاره مسکن به صورت ارز ی منتشر شده است. این اقدام زمینه ساز کاهش معاملات مسکن و بهم ریختن بازار مسکن شده است که باید به این موضوع هرچه سریعتر ورود کرد.»
هشدار کارشناس اقتصادی:
«تکرار مداوم خطاها و گزیده شدن از یک سوراخ برای همیشه، قصه پر غصه ارز ترجیحی و نظام چند نرخی است؛ لذا همانطور که اشاره شد در همین مدت اخیر ماجرای تلخ ارز ترجیحی جهانگیری تمام نشده بود، که ماجرای تلخ ارز ترجیحی و نظام چند نرخی در دولت سیزدهم به بار نشست. همه این قصه پرغصه حاصل عدم درس آموختن از تاریخ اقتصاد است.»
وزیر سابق اقتصاد گفت: در وزارت اقتصاد با اصل موضوع حذف ارز موافق بودیم، ولی در شیوه اجرای آن مخالف بودیم، اختلافنظر ما با ستاد اقتصادی دولت در روش اجرا بود. یک نمونه آن اصلاح یارانههای انرژی بود، معتقد بودیم اصلاح طرحها نباید روی دوش مردم قرار بگیرد و باید در روشهای غیرقیمتی انجام شود.
در بازار روز پنجشنبه نیز هر برگ اسکناس دلار آزاد که در روز چهارشنبه حوالی رقم ۸۰ هزار و ۵۵۰ تومان معامله میشد با حدود هزار و ۱۵۰ تومان رشد نسبت به نرخ روز پیشین در رقم ۸۱ هزار و ۷۰۰ تومان معامله شد. بازار سکه طلا نیز در روز پنجشنبه شاهد رشد ارز ش شاخصهای خود بود. هر قطعه تمام سکه طلا طرح جدید در عصر این روز با رشد ارز ش ۵۷۰ هزار تومانی نسبت به نرخ روز پیشین در رقم ۵۶ میلیون و ۵۰۰هزار تومان معامله شد.
سخنگوی شورای نگهبان با اشاره برخی از نظرات شورای نگهبان درباره تبصره ۱۲ لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ که مربوط به حقوق و دستمزد است، اظهار کرد: در این تبصره افزایش حقوق گروههای مختلف حقوق بگیر در سال آینده را داریم که در یکی از اجزای این بند موضوع ضریب حقوق گروههای حقوق بگیر در سال ۱۴۰۴ و همچنین حقوق و مزایا به میزان ۲۰ درصد افزایش یافته است که در بررسیهایی که در شورای نگهبان داشتیم این احکام نیز مغایر با موازین شرع و قانون اساسی شناخته نشد و انشاءالله با مجوز مجلس ضریب افزایش حقوق سال آینده میتواند ۲۰ درصد باشد.
«افزایش بیش از ۲۰ درصدی نرخ ارز ، موجب تورم در جامعه خواهد شد و این برای جامعهای که ۱۳ سال است در زیر فشار تحریم قرار گرفته و درآمد سرانهاش تقریبا یکسوم کاهش یافته و فقیرتر شده است، تحملکردنی نیست. دولت چهاردم برای جبران این سیاست که به طور قطع بر زندگی عموم مردم و بهویژه اقشار آسیبپذیر اثر دارد، چه اندیشهای در سر دارد؟ بیتوجهی به نتایج تلخ میتواند منجر به اعتراضاتی به مراتب گستردهتر از ۹۶ و ۹۸ شود.»
با حذف بخشی از رانت در بازار ارز و با وجود تمجید بسیاری از کارشناسان از حذف رانت ۱۰۰۰ همتی، ناگفته پیداست که بسیاری از متنفعان ارز ی از آن به راحتی نمیگذرند. از این رو جریان همسو با کسانی که بهرهمند از رانت ارز ی بودند در تلاش هستند تا با جهتگیریهای سیاسی و طرح موضوع حمایت از اقشار محروم، دست به طرح مباحثی همچون استیضاح وزیر اقتصاد بزنند.
«دیروز عرضهها اغاز شد ولی از امروز این عرضه افزایش یافته است؛ اینکه عرضهها چقدر به معامله ختم شود، تابع قیمت است؛ فعلا صادرکنندهها و واردکنندهها در حال ازمایش خودشان هستند؛ ما فقط اجرای معاملات را مدیریت میکنیم و دخالتی در قیمتها و چگونگی ثبت سفارش نداریم.»
بعد اینکه معاملات نقد عمق لازم بگیرد امادگی داریم انواع قراردادهای مدت دار ارز ی را در سامانه ارایه دهیم؛ طراحیها انجام شده ولی زمانی که بازار امادگی داشته باشد، رونمایی میشود. امروز تا ۴۵ میلیون یورو حجم معاملات مان است که این عدد روز به روز درحال افزایش است. افزایش این عدد به معنای عمق یافتن بازار است.
روندهای تاریخی حاکی از آن است که نرخ ارز هر بار که به مدت چندماه برابر با نرخ تعادلی آن باشد، با تکانهای ب ارز از آن فاصله میگیرد. در واقع ریال سرگردان که بهدلیل ضعفهای ساختاری و نبود ظرفیت کافی برای سرمایهگذاری مولد، محملی برای رسوب نمییابد، در انواع بازارها مانند مسکن، خودرو و طلا گردش میکند و هر وقت صاحبان آن به این نتیجه میرسند که قیمت ارز از رشد بازارهای موازی جامانده و اصطلاحا فرصت خرید است، بر تقاضای ارز میافزاید و نرخ را به جنبش وامیدارد.
«مجلس برای تصویب لایحه حذف یک تبصره از قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر و ارتقای نظام مالی کشور مساعد نبود. شاید دولت باید قبل از مطرح کردن دو فوریت این لایحه زمینهسازی میکرد تا فوریت این لایحه رد نشود. در شرایط فعلی اوضاع سخت است و دولت با محدودیت ارز ی مواجه است. بر این اساس این قوانین محدودیتهای دولت را بیشتر میکند. از سوی دیگر دود این موضوع به چشم مردم میرود، چون دولت از اجرای تکالیفش عاجز میشود.»
از ابتدای سال جاری تا امروز میزان کل تأمین ارز صنایع مبلغ ۴۱ میلیارد و ۱۰۴ میلیون دلار بوده که میزان ارز تأمینی برای گروههای «صنایع حمل ونقل و خودرو» هفت میلیارد و ۳۳۱ میلیون دلار، «ماشین آلات و تجهیزات تولید» چهار میلیارد و ۹۱۷ میلیون دلار بوده است.
«با واقعی شدن نرخ ارز ، ما شاهد خروج کسانی از بازار ارز خواهیم بود که به دنبال رانت ارز ی هستند. افزایش عرضه صادرکنندگان از یک سو و کاهش تقاضا از سوی دیگر، به مرور زمان موجب تعدیل قیمت ارز میشود؛ در نتیجه بازار ارز تجاری برای اقتصاد ملی و تولیدکننده موثر خواهد بود. ناگفته نماند که این دستاوردها زمان بر خواهد بود و به مرور زمان نتایج مدنظر سیاستگذار محقق خواهد شد.»
کامران ندری در گفتگوی تفصیلی با فرارو بررسی کرد:
«فرمایشات مذکور آقایان، با جملات بعدی که از آنان شنیده شده که میفرمایند به دنبال کوتاه کردن دست مفسدان و سوء استفاده گران هستند، تعارض دارد. یعنی نتیجه ارز ترجیحی یا پایینتر از نرخ بازار آزاد این شده است که عدهای با این نرخ این ارز ها را دریافت میکردند، کالای اساسی هم وارد نمیکردند و میرفتند در بازار آزاد، ارز ۴۲۰۰ تومانی را ۳۰ هزار تومان میفروختند. حالا این ما به التفاوت به جیب چه کسانی رفت؟ احتمالا به جیب همانهایی که آقای جبرائیلی، میخواهند حق مردم را از حلقومشان بیرون بکشند.»
«یکی از مهمترین وظایف مجلس نظارت است. یکی از ابعاد نظارتی مجلس نیز تحقیق و تفحص و ماده ۲۳۴ آیین نامه داخلی مجلس است. مجلس قبل نیز تحقیق و تفحصی از موضوع ارز به صحن مجلس ارائه کردیم، اما تحقق پیدا نکرد و در این مجلس نیز هنوز در دستور کار قرار نگرفته است.»
«از سال جدید نوع ارز تغییر میکند و تولیدکننده و واردکننده میدانند که از سال آینده با کاهش سرمایه در گردش روبهرو خواهند شد، چون باید مواد اولیه تولید و یا کالای وارداتی را گرانتر بخرند البته تولیدکنندگان و واردکنندگان هنوز دارند ارز های دولتی را برای تولید و واردات اقلام یادشده دریافت میکنند و براساس قانون نباید در عرضه و قیمت تغییری دهند، اما چنانچه اشاره شد عملکردشان به گونه دیگری است.»