برجام

به نوشته خبرگزاری «آسوشیتدپرس»، یک سخنگوی «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مورد تصمیم ایران برای تعلیق برخی تعهدات برجام ی، گفته است: «ما از ایران خواسته‌ایم آن‌ها گام‌ها را به عقب بازگرداند و از اقدامات بیشتر که توافق هسته‌ای را تضعیف می‌کنند، اجتناب کند.»

اظهارات گراهام در حالی مطرح شده است که به دنبال بدعهدی‌های آمریکا و شرکای اروپایی این کشور در پایبندی به وعده‌هایشان ذیل برجام ، ایران از سقف 300 کیلوگرمی ذخایر اورانیوم غنی‌شده 3.67 درصد عبور کرد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در تاریخ 10 تیر این مسئله را تأیید کرد.

اگر طبق اظهارات روحانی، ایران سطح غنی‌سازی را از ۳.۶۷ درصد فعلی بالاتر ببرد، در آن صورت، احتمالا مسئله اصلی این خواهد بود که آیا اروپا از بند موسوم به بازگشت سریع (Snapback) تحریم‌ها استفاده خواهد کرد یا خیر. در سال ۲۰۱۵، شورای امنیت سازمان ملل متحد، با تصویب قطعنامه ۲۲۳۱، توافق هسته‌ای را تایید و تحریم‌های سازمان ملل را رفع کرد. بند بازگشت سریع تحریم‌ها در همین قطعنامه مندرج شده و به طرف‌های برجام اجازه می‌دهد که در صورت اثبات عدم پایبندی ایران به توافق هسته‌ای، تحریم‌ها را سریعا علیه ایران بازگردانند.

وزیر امور خارجه با بیان این که گام بعدی کاهش تعهدات برجام ی جمهوری اسلامی ایران، عدم رعایت غنی سازی تا سقف ۳.۶۷ درصد است، خاطر نشان کرد: این که ما در گام بعدی در چه سطحی غنی‌سازی کنیم را خودمان و براساس نیازمان تعیین می‌کنیم.

رئیس جمهور در جلسه هیات دولت: اقدام ایران در کاهش تعهدات، برای حفظ برجام است/ اگر آمریکا از آتش می‌ترسد، شعله را روشن نکند و به مصوبه شورای امنیت عمل کند / مردم بدانند که در مورد برجام لحظه‌ای احساسی عمل نکردیم / حمله به هواپیمای مسافربری ایران نشان داد که جنایت برای آمریکایی‌ها آسان است/ کنار گذاشتن برخی تعهدات بازگشت پذیر پس از صبر یکساله، قابل اعتراض نیست/ در 16 تیرماه سطح غنی‌سازی ایران براساس ضرورت و نیاز ما خواهد بود/ توصیه ایران به اروپا و آمریکا، بازگشت به میز مذاکره و احترام به قانون و مصوبات شورای امنیت است/ هر ساعتی که به برجام بازگردند، ما هم بازخواهیم گشت/ دولت با همه توان درحال تلاش برای رفع مشکلات است/ دشمن را مجبور به احترام به قانون و ملت ایران خواهیم کرد/ اینستکسِ توخالی، به هیچ دردی نمی‌خورد؛ باید نفت بخرند و پولش به واسطه آن در اختیار ایران باشد

بنابراین، شاید بتوان گفت فقدان تسلیحات استراتژیک و آسیب‌پذیری داخلی ایران، مقامات آمریکا را به این نتیجه رسانده است که قبل از هرگونه توافق با ایران، گزینه تغییر رژیم را امتحان کنند. گزینه‌ای که در کره شمالی امکان تحقق ندارد.

رئیس‌جمهور آمریکا در واکنش دوباره به عبور ایران از ذخیره ۳۰۰ ذخایر اورانیوم غنی شده در توییتی نوشت «این، خوب نیست».

وزیر امور خارجه ایران تاکید کرد هرگاه کشور‌های اروپایی تعهدات اقتصادی خود را انجام دادند ایران نیز به طور کامل برجام را اجرا خواهد کرد.

اگر می‌خواستند از برجام نتیجه بگیرند، نمی‌رفتند سفارت عربستان را آتش بزنند! یعنی اینکه من این استراتژی را قبول ندارم! چه اتفاقی افتاد؟ مردم و کشور صدمه خورند. پس سراغ فرعیات نرویم که در این ۴۰ سال ۲۵ سال این گروه و ۱۵ سال دیگر آن گروه بر سر کار بودند. هر کدام که باشند ابزارهای موجود در کشور برای اداره کردن هماهنگ یک کشور بزرگی مثل ایران کافی نیست.

به هر حال، روز‌های آینده هم برای برجام و هم برای روابط ایران و اروپا به شدت حساس خواهد بود. اگر ایران تعهدات هسته‌ای بیشتری را متقوف کند، اروپا بر سر دوراهی همراهی با آمریکا یا تامین منافع اقتصادی ایران قرار خواهد گرفت. در یک سال گذشته، ایران و اروپا درگیر یک بازی حساس بودند که مهمترین عنصر آن، زمان است. با تحریم کل صادرات نفت ایران از سوی آمریکا، زمان این بازی به پایان نزدیک شده و بازیگران باید مواضع خود را مشخص کنند.

اینستکس یا سامانهٔ حمایت از مبادلات تجاری، یک ابزار مالی است که قرار است پلی ارتباطی میان داد و ستد‌های مالی ایران و اروپا باشد. تا کنون اتحادیه اروپا برای راه اندازی این ساز و کا مالی تعلل کرده و ایران هم برای سرعت بخشیدن به روال کار، از سقف مجاز نگه داری اوزانیوم غنی شده عبور کرده است. با خروج یک طرفه آمریکا و انفعال کشور‌های اروپایی، روز به روز خطر فروپاشی برجام بیشتر حس می‌شود. آیا اینستکس می‌تواند برجام را نجات دهد؟

تاجیک گفت: پیشنهادم این است که ما در برهم زدن یا استفاده کامل از مواد درونی برجام از جمله مواد ۲۶ و ۳۶ عجله نکنیم، باید با یک رویکرد اعطای فرصت و تلاش برای اجرایی کردن این ساز و کار اینتسکس جلو برویم. همچنین به نظر من بهتر است رویکرد راهبردی به اینستکس داشته باشیم. ما بیخود با گره زدن معیشت مردم به فروش نفت خود را آسیب پذیر کرده ایم! ما از اینستکس باید یک فرصت تعامل با اروپا و جهان برای کشور فراهم کنیم.

وزارت امور خارجه آمریکا هم در یک بیانیه رسمی اعلام کرده است: "هیچ توافق هسته ای هرگز نباید به حکومت ایران اجازه غنی سازی در هر حدی را بدهد. شورای امنیت سازمان ملل متحد از سال ۲۰۰۶ میلادی به بعد شش قطعنامه تصویب کرد که حکومت ایران را به تعلیق همه فعالیت های غنی سازی و بازیافت ملزم کرد. این در آن زمان یک استاندارد درست بود، الان هم یک استاندارد درست است."

هانت همچنین برخی از ادعاهای بی اساس آمریکا علیه ایران درباره آنچه اقدامات "بی ثبات کننده" در خاورمیانه خوانده می شود را تکرار اما تصریح کرد که لندن برخلاف آمریکا به توافق با ایران پایبند است و به تجارت با ایران ادامه می دهد.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان روز دوشنبه تأیید کرد که ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم گذشته است. او گفت که این اقدام بر اساس برنامه‌ریزی زمان‌بندی شده و از پیش اعلام شده بوده است.

وزیر امور خارجه کشورمان تصریح کرد، به محض آن که کشورهای اروپایی به تعهدات خود عمل کنند، ایران متقابلاً اقدامات معکوس به عمل خواهد آورد.

روزنامه سیاست روز زیر تیتر " دم خروس را ببینید" نوشت: در حالی که مدام برخی از مسئولان سیاسی داخل کشور که متمایل به تدبیر و امید هستند بر طبل این ماجرا می‌کوبند که با وجود بی تعهدی غرب در مقابل برجام باید تعهد جدید به نام اف. ای. تی. اف را نیز بپذیریم اما وزیر خزانه‌داری امریکا رسماً اعتراف کرد که دوستانش از این کنوانسیون می‌خواهند برای تحریم‌های جدید و بیبشتر در قبال ایران حمایت کرده و عملاً راه‌های دور زدن تحریم‌ها را نیز بر جمهوری اسلامی ایران مسدود کنند!

اروپا و آمریکا می‌دانند که پس از قطع صادرات نفت ایران، این کشور ناگزیر است که واکنش نشان دهد؛ لذا اگر معلوم شود که ایران تا قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا وارد مذاکره نمی‌شود، آمریکایی‌ها برای مدیریت تنش‌ها، احتمالا به طور موقت با اجرای برنامه نفت در برابر کالا‌های غیرتحریمی از طریق اینستکس موافقت کنند و بعد از سپری شدن دوره حساس انتخابات، مجددا فشار‌ها را بر ایران تشدید کنند.

فارغ از موضع‌گیری‌های غیررسمی رسانه‌های محافظه‌کار، احتمال خروج ایران از برجام کم است. با این حال، نباید تصور کرد که با عملیاتی شدن اینستکس، ایران به یکباره از اولتیماتوم هسته‌ای خود عقب نشینی کرده است. اظهارات مقامات ایران نشان می‌دهد آن‌ها ابتکار عمل حساب‌شده‌ای را در دستور کار خود قرار داده‌اند.