لوبلاگ تحلیل کرد
تلاشهای عربستان سعودی برای پایان دادن به جنگ یمن، در چارچوب تلاش برای گشودن باب مذاکره با ایران، تردیدهایی را در مورد ادامه حمایت دولتهای خلیجفارس از تحریمهای دونالد ترامپ علیه جمهوری اسلامی ایران برمیانگیزد.
عبدالرضا فرجی راد در گفتگو با فرارو بررسی کرد:
خیلی سخت است که عربستان به دنبال نامهای که رئیس جمهور ایران فرستاده بتواند جواب قاطع و روشنی بدهد و همان اتفاقی که زمان هاشمی رفسنجانی با ملک عبدالله افتاد تکرار شود. عربستان اگر بخواهد بدون هماهنگی با آمریکا اقدامی در رابطه با نزدیکی ایران انجام دهد طبیعتا دچار مشکل میشود.
حمد بن جاسم، نخست وزیر سابق قطر، در توئیتی، پیامها از جانب ایران به کشورهای عربی را تایید کرده و گفته عربها باید این فرصت را غنمیت بشمارند. بن جاسم در توئیتی نوشت: «آنطور که میشنویم، پیامهایی از جانب ایران به کشورهای شورای (همکاری خلیج فارس) در خصوص آغاز گفتگوی جدی زیر چتر سازمان ملل متحد ارسال شده است. به نظرم این فرصت مهمی است که باید کشورهای شورا مسئولانه آن را بررسی کنند.»
رسانه دولتی پاکستانی میگوید در جریان سفر عمران خان به ریاض، سعودیها و نخست وزیر پاکستان توافق کردند که ابتکار صلح عمران خان را جلو ببرند. به گفته رادیو پاکستان، عمران خان، ضمن تاکید بر لزوم اجتناب از درگیری نظامی در منطقه، آمادگی کشورش برای تسهیل تلاشهای تنشزدایی میان عربستان و ایران را اعلام کرد. وی همچنین بر اهمیت تعامل سازنده همه طرفها تاکید کرد.
سعودیها و اماراتیها به همراه اسرائیلیها در یک باشگاه بودند. مقابله با ایران، هدف مشترک همه آنها بود. اما تردید ترامپ در استفاده از گزینه نظامی علیه ایران، نقش زیادی در متفرق شدن آنها داشت. در این میان، موقعیت نتانیاهو از سعودیها و اماراتیها بدتر است. اینها وقتی از قاطعیت نظامی ترامپ مایوس شدند به فکر بهبود روابط با ایران افتادند. اما نتانیاهو چنین گزینهای ندارد.
عربستان در مقایسه با ایران چیز زیادی برای چانه زنی ندارد. اگر مذاکرات در بغداد خوب پیش برود، ارزشمندترین پیشنهادی که عربستان سعودی میتواند برای ایران داشته باشد، برگشتن از موضع خود و تائید حفظ بشار اسد در قدرت است.
به نوشته فریدمن، سران عرب هم پیام ترامپ را گرفتند و خودشان هم درگیر جستجوی شماره موبایل سران ایران و نیز امیر قطر شدند که با ایران روابط خوبی دارد. وقت آن شده که با همه همسایگان خوب شد. اما این تحول، ائتلاف ضمنی میان آمریکا، کشورهای سنی و اسرائیل علیه ایران را هم خراب کرد. اسرائیل بیش از هر زمان دیگری در برابر ایران احساس تنهایی میکند.
نصرت الله تاجیک در گفتگو با فرارو بررسی کرد:
اگر واقعا شرایطی به وجود بیاید که ایران و عربستان، مسائلشان را هم با هم و هم در مورد یمن و سایر کشورهای خاورمیانه مثل سوریه، عراق لبنان و.. سروسامان دهند و تنشها را کاهش دهند به نفع هر دو کشور خواهد بود.
دکتر نصرت الله تاجیک در گفتگو با فرارو بررسی کرد:
ایران با عربستان سعودی اختلافات زیادی دارد. در منطقه توسعه نیافتهای زندگی میکنیم، ولی به هر حال هیچ کشوری همسایه خودش را انتخاب نمیکند. ما باید واقع بین باشم و تلاش کنیم از روی مشترکات به سازوکاری برسیم. به عقیده من الگویهای سنتی امنیت دسته جمعی دیگر جوابگو نیست.
استقبال گرم عربستان از حجاج ایرانی با گلاب و شیرینی و دیدار روز جمعه مقامات «بلندپایه» ایران و عربستان در مکه، نشانههای دیگری از احتمال تغییر رویکرد سعودیها در مقابل ایران هستند. این وبگاه به نقل از منابع خود، نوشت کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، به رهبری عربستان و امارات، به این جمع بندی رسیدهاند که اهداف دولت ترامپ، با اهدافشان سازگار نیست.
رسانه عراقی مدعی شد
این منابع نگفتهاند مقاماتی که در این دیدار حضور داشتهاند دقیقا چه کسانی بودند یا اینکه چه سمتی دارند. اما مدعی شدند که دیدار یادشده «در سطح بالا» صورت گرفته است.
عربستان ممکن است از طریق ابزارهای اقتصادی خود، به عراق جایگزینهایی بدهد تا خود را از وابستگی به ایران رها کند. به عنوان نمونه، عربستان میتواند گاز و برق ارزانقیمت به عراق بدهد. برخی گزارشها حاکی از آن است که عربستان به عراق پیشنهاد داده است که با نصف قیمت برق ایران، به عراق برق صادر کند.
واکاوی مناسبات ایران و اعراب در سال ۱۳۹۸
اما فراتر از همه اینها، منبع اصلی دلگرمی عربستان، دونالد ترامپ است. سعودیها، به امید اینکه فشار حداکثری ترامپ بر ایران به نتیجه دلخواه برسد، تمایلی به بهتر کردن روابط با ایران نشان نمیدهند. در هفتههای اخیر، چندبار مقامات دولت ایران اعلام کردهاند که تهران خواستار بهبودی روابط با ریاض است. اما عربستان پاسخی به سیگنالهای ایران نمیدهد.
بخش دوم
ملک فهد از شاهزاده بندر پرسید: «کدام کشور اروپایی موشکهای زمین به زمین دارد که به تهران میرسند؟» شاهزاده بندر در پاسخ گفته آمریکاییها میخواهند موشکهای پرشینگ به اروپا بفرستند و این یعنی خود اروپا هم موشکهای دوربرد ندارد.
بخش اول
ملک فیصل گفت: «"میخواهم توجه اعلیحضرت را به این نکته جلب کنم که شما شاه ایران هستید نه شاه فرانسه یا بریتانیا و ملت شما غالبا مسلمان است. پذیرش مهمانان بیگانه و برپایی جشن ناهار در ماه رمضان ضرورتی ندارد. به همین دلیل، شما را نصیحت میکنم که از ایران محافظت کنید".»
گسترش روابط سالهای اخیر عربستان سعودی و روسیه و تحرک دیپلماتیک اخیر دو کشور، این مسئله را بهخوبی نشان میدهد که میتوان این شرایط را برای ایران و عربستان هم انتظار داشت. در این چارچوب، ممکن است عربستان سعودی به سمت کاهش تنش با ایران و حتی تعدیل مناسبات و بهبود روابط با تهران حرکت کند.
کارشناسان سیاسی میگویند این اقدام شاه عربستان که تازگی دارد میتواند به معنای ابراز تمایل دولت عربستان به از سرگیری رابطه با جمهوری اسلامی ایران باشد.
به نظر میرسد که عمران خان، بیش از سایر رهبران پاکستان به دنبال تنشزدایی از روابط تهران و ریاض است. روز شنبه، مهدی هنردوست، سفیر ایران در پاکستان، به دیدار او رفته و در این دیدار، خان گفته که اسلام آباد مایل است بین ایران و عربستان نقش سازنده ایفا کند. سفیر ایران هم با بیان اینکه وضعیت منطقه، حساس است، از "پیشنهادات پاکستان برای تضمین صلح در منطقه" استقبال کرده است.
مدیرکل پیشین بخش خاورمیانه وزارتخارجه بررسی کرد
برای بهبود روابط ایران و عربستان به یک تصمیم جدی در کشور نیاز داریم. یک کارشناس مسایل منطقه ایی با بیان این مطلب گفت: همه سیاستهای خاورمیانه ایی ایران در دست دولت نیست و در مورد عربستان هم مانند پرونده هسته ایی به یک تصمیم جدی نیازمندیم.
فلاحت پیشه در گفتوگو با فرارو تشریح کرد
فرارو- یک کارشناس مسائل بین الملل تاکید کرد که روابط ایران و عربستان متاثر از حادثه فرودگاه جده نباید تحت تاثیر فضای هیجانی در میان افکار عمومی قرار گیرد چرا که به گفته او برخورد هیجانی با این رابطه میتواند برای ایران در حوزه روابط منطقهای مشکل ساز شود.