
چهارمین ضریح مضجع شریف حضرت امام رضا (ع) به نام ضریح طلا و نقره، معروف به «شیر و شكر» است كه در سال 1338 هـ..ش پس از برداشتن ضریح سوم و انتقال آن به موزه، روی ضریح نگین نشان نصب شد. این ضریح به اهتمام و نظارت مرحوم سید ابوالحسن حافظیان، توسط استاد هنرمند، مرحوم حاج محمد تقی ذوفن و تعدادی هنرمند و استادكار و قلمزن اصفهانی، طراحی و ساخته شد.
پس از گذشت 42 سال از عمر ضریح، به علت فرسوده شدن و ساییدگی شبكههای اطراف و روكشهای نقره و طلایی ضریح و سست شدن اركان آن، ساخت و نصب پنجمین ضریح ضروری بود. از اینرو، آستان قدس رضوی اقدام به طراحی و ساخت و نصب ضریح جدید كرد. این امر یكی از اقدامهای بسیار چشمگیر دوران استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی است كه در كنار دیگر فعالیتهای وسیع و گسترده توسعه و بازسازی اطراف حرم مطهر انجام گرفت.
در سال 1372 هـ.ش به دستور تولیت آستان قدس رضوی، مطالعات و بررسیهای مقدماتی ساخت ضریح جدید آغاز شد. به دنبال آن طرحهای متعددی از سوی هنرمندان نامی كشور ارایه شد كه در نهایت، توفیق طراحی ضریح، نصیب استاد فرشچیان، طراح و هنرمند برجسته شد.
با برگزیده شدن طرح و همكاری دیگر هنرمندان و طراحان نامی كشور، كار ساخت ضریح، تحت نظارت هیئت اجرایی سازمان عمران و توسعه حریم حرم حضرت رضا (علیه السلام) آغاز شد.
ضریح پنجم با كیفیتی مركب از ساختاری تشكیل یافته از آهن، فولاد، چوب گردو برای نصب روكشها و پوشش طلا و نقره ساخته شد. كارهای قلمزنی و هنری متناسب با مبانی و ابعاد هنری موجود در طرح اجرا شد و به گونه نگارستانی بدیع با نمادها و سمبولهای معماری هنری، هماهنگ با بناهای كهن آستان قدس رضوی درآمد. ضریح پس از هفت سال كار مداوم با كیفیتی بسیار عالی و در نهایت استحكام به وزن 12 تن و ابعاد 78/4*73/3 و ارتفاع 96/3 متر ساخته و آماده نصب شد.
دور خارجی ضریح با سوره مباركه «یس» و «هل اتی» به خط ثلث با طلا و نقره تزیین شده است. در چهار سوی این ضریح، چهارده دهانه به نشانه چهارده معصوم (علیهم السلام) و طراحی گلهای پنج و هشت پر، نمادی از خمسه طیبه و هشتمین حجت خدا وجود دارد.
طرح گلهای آفتابگردان ضریح، نمودی است از لقب شمس الشموس. سقف و دیوارهای درون ضریح با خطوط اسماء الله و هنر خاتم كاری بسیار بدیع و زیبا به طراحیهای استاد فرشچیان، توسط استاد هنرمند «كشتی آرای شیرازی» و همكارانشان تزیین شده است.
سرانجام، عملیات برچیده شدن ضریح چهارم و نصب ضریح جدید از روز 1379/10/21پس از انجام مراسم غبارروبی آغاز شد و بعد از پنجاه روز كار شبانه روزی به پایان رسانید. سرانجام روز سه شنبه 1379/12/16 هـ.ش. مصادف با عید سعید قربان با حضور مقام معظم رهبری، حضرت آیه الله خامنهای و آیت الله واعظ طبسی، تولیت عظمی آستان قدس رضوی، روضه منوره رضوی با ضریح پنجم بازگشایی شد.
تصاویر زیر متعلق به فعالیت شبانهروزی آستان قدس رضوی در تعویض ضریح است که توسط پایگاه اطلاع رسانی آن آستان مقدس منتشر شده و در آن تصاویری از حضور رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی خامنهای، آیت الله هاشمی رفسنجانی، آیت الله واعظ طبسی، آیت الله ابراهیم امینی، استاد فرشچیان و دیگر حاضران در این مراسم مشاهده میشود.