معاونت سیما یا معاونت خبرسازی؟!

در مدت حضور دارابی در سیما حجم نمایش فیلم های نازل خارجی افزایش فراوانی پیدا کرد و عملا پخش فیلم های ایرانی از سیما کنار گذاشته شد و سیما ترجیح داد به جز در موارد نادری همچون عید نوروز، برای نمایش فیلم ایرانی به سراغ آثار نازل و بعضا مبتذل شبکه نمایش خانگی برود یا به برنامه سازان خود سفارش تولید تله فیلم هایی را بدهد که با هزینه 100 میلیونی تولید آنها می شود رایت نمایش دو فیلم سینمایی ایرانی خوب را خرید و از شبکه های سیما پخش کرد.

دوم شهریور ماه سال 1389 ناگهان «علی دارابی» جایگزین «سید مرتضی میرباقری» در معاونت سیما شد. انتصاب ها در سازمان صدا و سیما همیشه عجیب و غیر منتظره است و حتی اگر مسوولان صدا و سیما بر عدم تغییر مدیران برای مدت زمانی خاص تاکید داشته و این موضوع را هم با صراحت در سخنرانی ها و مصاحبه های خود اعلام کنند، باز هم تضمینی وجود ندارد که در حرکتی ناگهانی، زلزله عظیمی در مدیریت صدا و سیما رخ ندهد. در خصوص تغییر معاون سیما نیز نکته جالب توجه این است که مدتی پیش از این تغییر، تغییرات گسترده ای در مدیریت شبکه های تلویزیونی رخ می دهد و در اتفاقی طنز گونه جای مدیر شبکه یک و دو سیما تغییر پیدا می کند و این تغییر سبب کوچ برنامه سازان هر دو شبکه به همراه مدیرانشان می شود. حتی نقل است که برخی مدیران مسوولان دفتر و منشی های خود را نیز در این جابجایی همراه خود از شبکه ای به شبکه دیگر بردند.

*** چگونه دارابی معاون سیما شد؟
در چنین شرایطی بود که مرتضی میرباقری در گفت و گویی رسانه ای تاکید کرد که جابجایی ها در سیما به پایان رسیده اما ناگهان در تاریخ دوم شهریور و در ماه مبارک رمضان ـ که روزهای اوج فعالیت سیما محسوب می شود ـ علی دارابی که پیش از این قائم مقام سازمان صدا و سیما بود، با حذف سمت جایگزین میرباقری شد. آن روز در خبرهای ارسالی از سوی سازمان صدا و سیما، خبرنگاران این حوزه با چنین خبری مواجه شدند:« در جلسه امروز شورای معاونین سازمان صداو سیما با حکمی از سوی عزت الله ضرغامی، مرتضی میرباقری از سمت معاونت سیما برکنار و علی دارابی با حفظ سمت قائم مقامی ریاست سازمان صداو سیما، معاون سیما شد».

نکته جالب توجه اینکه ظاهرا خود میرباقری نیز از این تغییر و جابجایی اطلاعی نداشت زیرا شب پیش از آن با حضور در پشت صحنه سریال بحث برانگیز «نون و ریحون» که سال گذشته پخش آن برای شبکه 5 سیما به شدت دردسرساز شده بود، گفت و گویی با خبرنگاران داشته و حتی درخصوص علت عدم پخش دعای «ربنا» با صدای محمد رضا شجریان نیز توضیح هایی به خبرنگاران داده بود اما از برکناری و رفتن خود حرفی نزده بود. 

اینگونه بود که تغییری جدی در یکی از معاونت های مهم سازمان صدا و سیما پیش آمد و اینبار نیز یکی از چهره های داخلی این سازمان «جابجا» شد و مسوولیتی تازه گرفت.

*** علی دارابی کیست؟
معاون جدید سیما آنگونه که در بخش «معرفی» سایت شخصی خود نوشته متولد سال 1340 است. او در رشته علوم سیاسی تا مقطع دکترا ادامه تحصیل داده و به همین دلیل گهگاه با لقب «دکتر دارابی» از او نام برده می شود.

دارابی شخصیتی سیاسی است که دستی هم در کار نوشتن کتاب و مقاله دارد. او در بخش های مختلف اجرایی کشور همچون«شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی» و «وزارت جهاد سازندگی» فعالیت هایی داشته است که مهم ترین آنها مربوط به حضور در مدیریت روابط عمومی وزارت جهاد سازندگی است که حضور در این بخش سبب شد تا او برای 5 سال پیاپی به عنوان روابط عمومی برتر کشور در میان سازمان ها و ادارات انتخاب شود. آغاز فعالیت او در سازمان صدا و سیما با پذیرش مسوولیت «قائم مقامی» عزت الله ضرغامی رییس این سازمان همراه بود. درخصوص نحوه حضور او در سازمان صدا و سیما نیز شنیده می شود «حاجی سفیدی» مدیر روابط عمومی سابق سازمان صدا و سیما که با پایان خدمت در مدیریت انتشارات سروش درسال گذشته بازنشسته شد، وی را به عزت الله ضرغامی معرفی کرد. 

دارابی در زمینه مسائل اجرایی فرد توانمندی است و به دلیل فعالیت طولانی و مستمر در زمینه روابط عمومی، قابلیت خوبی برای انجام کارهای رسانه ای و خبری دارد و شاید به همین دلیل است که در طول یکسال گذشته، صدها خبر از حوزه کاری او منتشر شده است؛ خبرهایی که گاهی چیزی بیش از یک مکاتبه ساده اداری نبوده اما به دستور و درخواست وی، تبدیل به یک موج رسانه ای شده و درخصوص آن در رسانه های رسمی سازمان صدا و سیما، مطالب و یادداشت های مختلف نوشته شده است. می توان طراحی یک «خبرگزاری» برای معرفی تولیدات سیما و نیز اجرای طرحی برای به خدمت گرفتن خبرنگاران حوزه سیما به عنوان مسوول روابط عمومی پروژه های مختلف سیما را نیز به این طرح ها اضافه کرد که البته هنوز خروجی قابل ملاحظه ای از این دو طرح دیده نشده است.

حتی گاهی موضوع از این هم فراتر رفته و مثلا به بهانه حضور دارابی در پشت صحنه سریالی تلویزیونی، مسوولان رسانه ای معاونت سیما اقدام به خبرسازی گسترده کرده و تلاش کرده اند این حضور را به جریانی بزرگ و مهم تبدیل کنند. مثلا در تاریخ 09 مرداد 1390، به بهانه حضور او در پشت صحنه چند اثر نمایشی در حال ساخت ـ که در دوره معاون های پیشین سیما امری کاملا عادی و معمولی محسوب می شد ـ دارابی از دو برابر شدن تولیدات نمایشی سیما خبر می دهد و در ادامه روابط عمومی معاونت سیما در گزارشی می نویسد:«حضور معاون سیما در جمع تولید کنندگان آثار فاخر لبخند رضایت به چهره همه دست اندرکاران یک مجموعه تلویزیونی می نشاند. این لبخند و احساس شادی و اطمینان در چشم هر بیننده ای نقش می بندد».

البته روابط عمومی به همین میزان هم بسنده نمی کند و برای ادامه خبرسازی به سراغ کارگردان ها رفته و تلاش می کند طی مصاحبه با آنها، این حضور را به جریانی مهم تبدیل کند! کارگردان های تیزهوش نیز معمولا به بیان حرف هایی تکراری و عادی بسنده می کنند. مثلا کمال تبریزی کارگردان سریال «سرزمین کهن» در اینباره می گوید:« حضور مسئولان مربوط در رسانه ملی در کنار عوامل برنامه ساز صمیمیت را افزایش می دهد و همین مهم سبب می شود که زودتر و راحت تر به تعامل برسیم و در واقع تفاهم متقابل بوجود می آید .» 

شهاب حسینی هم تاکید می کند:« این حمایت ها، آرامش خاطر را برای بازیگران به همراه دارد .» 

این جمله هم از محمود معظمی کارگردان سریال تکیه بر باد است: «حضور ایشان به هنرمندان دلگرمی خاصی می دهد ، انگیزه ها بیشتر می شود و در بهبود روند کار تاثیرگذار است .»

*** حضور در معاونت استان ها
دارابی از مهر 1384 تا دی 1386 نیز به عنوان معاون سازمان صدا و سیما در امور استان ها مشغول به فعالیت بود و به دلیل همان روحیه بالا برای کارهای تبلیغاتی، جشنواره تولیدات مراکز را که هر سال در قالب کشوری برگزار می شد، با یک حرکت به رویدادی «بین المللی» تبدیل کرد! این جشنواره در تابستان سال 1386 در اصفهان برگزار شد و از نظر حجم، تعداد میهمانان، تشریفات، نحوه برگزاری، حضور میهمانان خارجی و... رویدادی بزرگ و البته کم اثر بود که در سال های بعد دوباره به همان قالب سراسری تغییر وضعیت داد!

*** ارزیابی فعالیت ها
فعالیت های معاون سیما در چند حوزه مختلف قابل ارزیابی است. او در مدت حضور در معاونت سیما چند انتصاب انجام داده است. در برخی موضوع ها «اتاق فکر» راه اندازی کرده و در شبکه ها پی گیر بحث ایجاد «شورای راهبردی» بوده است. چندین و چند برنامه کاری مختلف نیز از طریق مصاحبه و خبر اعلام کرده است. در حوزه های مختلف فرهنگی، اجتماعی و هنری دست اندرکاران آن حوزه همیشه به پی گیری سخنان مسوولان و سرپرستان آن حوزه علاقه خاصی دارند زیرا مسوولان و مدیران معمولا در هر سخنرانی خود نکاتی تازه درخصوص نحوه مدیریت و اداره آن حوزه کاری خاص را بیان می کنند. اما دست اندرکاران سیما همیشه با ترس و لرز شنونده سخنان «علی دارابی» بوده و هستند. علت هم این است که معاون سیما در طول یکسال حضور در این حوزه، هر بار که سخنرانی کرده معمولا چیزی را منع کرده و محدودیت تازه ای برای دست اندرکاران ایجاد کرده است که البته در حوزه کاری او چندان نیز موثر نبوده و حداقل درخصوص بخش مهمی همچون «سریال های نمایشی ماه رمضان» به نتیجه قابل قبولی منجر نشده است.

اگر سریال های ماه مبارک رمضان امسال را عنوان معیاری برای سنجش عملکرد معاون سیما در نظر بگیریم، کارنامه کاری او صرفا نمره ای حداقلی می گیرد. سریال هایی که امسال نیز با دخالت و اعمال نظر مستقیم وی در روزهای پایانی تغییر کرد و ناگهان مخاطبان تمامی شبکه های مختلف سیما را با تعدادی روح و فرشته مواجه کرد! مراجعه به سابقه اخبار و اطلاعات نشان می دهد امسال قرار بود سریال «تکیه بر باد» در ماه رمضان از شبکه 5 سیما نمایش داده شود که ناگهان سریال «سه دونگ سه دونگ» جایگزین آن شد.

نمونه های دیگری نیز از این رفتار وجود دارد که درخصوص سریال «ساختمان پزشکان» اتفاق می افتد و در نزدیکی زمان پخش آن، با نظر معاون سیما پخش آن با سریال «چهار چرخ» جابجا می شود. خبری که مسوولان سیما درخصوص آن سکوت کردند و هیچ واکنش نشان ندادند که این به منزله تایید این مسئله بود.

در مدت حضور دارابی در سیما حجم نمایش فیلم های نازل خارجی افزایش فراوانی پیدا کرد و عملا پخش فیلم های ایرانی از سیما کنار گذاشته شد و سیما ترجیح داد به جز در موارد نادری همچون عید نوروز، برای نمایش فیلم ایرانی به سراغ آثار نازل و بعضا مبتذل شبکه نمایش خانگی برود یا به برنامه سازان خود سفارش تولید تله فیلم هایی را بدهد که با هزینه 100 میلیونی تولید آنها می شود رایت نمایش دو فیلم سینمایی ایرانی خوب را خرید و از شبکه های سیما پخش کرد.

عملکرد دارابی در این مدت با انتقادهای نیز همراه بوده است. خبرگزاری مهر در گزارشی ضمن انتقاد از پاسخگو نبودن معاون سیما در مقابل رسانه ها نوشت:« با وجود آنکه از زمان منصوب شدن‌ وی تاکنون بیش از ده ماه گذشته، اما تاکنون هیچ نشست خبری با خبرنگاران خبرگزاری‌ها و رسانه‌های مکتوب برپا نکرده تا پاسخگوی سئوالات آنها باشد، حتی او دعوت خبرنگاران را برای گفتگوی اختصاصی لبیک نگفته است.این در حالی است که مرتضی میرباقری معاون سابق سیما برای ایام مختلف سال از جمله ویژه برنامه‌های تابستان و نوروز نشست خبری با حضور مدیران شبکه‌های مختلف سیما و خبرنگاران برگزار می‌کرد و ضمن اطلاع‌رسانی برنامه‌های تلویزیون، خودش و مدیران شبکه‌های مختلف سیما پاسخگوی سئوالات و انتقادهای متعدد خبرنگاران نسبت به برنامه‌های مختلف تلویزیون بودند».

در ادامه این گزارش آمده است:«رفتار معاون سیما بر خلاف صحبت‌های عزت‌الله ضرغامی، رئیس سازمان صدا و سیما است. ضرغامی بارها در همایش‌های مختلف تاکید کرده سازمان صدا و سیما از انتقادات سازنده استقبال می‌کند و به همین دلیل نشست‌های مختلفی در این باره برگزار می‌کند.متاسفانه نه تنها معاون سیما حاضر به برگزاری نشست خبری نیست، حتی او وقتی برای بازدید از مجموعه‌ای می‌رود و خبر آن از سوی روابط عمومی معاونت سیما به خبرگزاری‌ها و دیگر رسانه‌های مکتوب ایمیل می‌شود، مرتب از کلمه در جمع خبرنگاران استفاده می‌شود و این در حالی است که هیچ خبرنگاری جز گروه خبری روابط عمومی معاونت سیما و گروه شما و سیما برای تهیه خبر حضور ندارند».