
بخش زیادی از برنامههای صداوسیما به صورت پروژهای و برونسپاری خارج از سازمان تولید میشوند و عوامل تولید الزاماً کارمند رسمی یا قراردادی سازمان نیستند یا ارتباط کاری با این دستگاه ندارند. اما تمام تولیدات سازمان پیش از این که روانه آنتن شوند، مورد بازبینی قرار میگیرند. روند اداری بازبینی و اعلام اصلاحیهها نیز کاملاً مشخص است.
فرارو - سازمان صداوسیما طی چند روز گذشته مجبور به چند مرتبه توضیح و عذرخواهی شد که آخرین دفعه به ماجرای توهین به مقدسات اهل سنت در برنامه سیمای خانواده مربوط میشد. در یکی از آیتمهای ضبطی برنامه زنده سیمای خانواده شبکه یک، مهمان برنامه به یکی از خلفای راشدین توهین کرد که بسیار واکنشبرانگیز شد. گفته میشود که این موضوع مربوط به تست صدا بوده و از چشم تدوینگر و روند بازبینی در صداوسیما دور مانده است.
به گزارش فرارو، برنامههای زنده تلویزیونی برای پیشگیری از وقوع برخی احتمالات با یک تاخیر چندثانیهای روی آنتن میروند. اما گاهی در برنامههای زنده، مشکلاتی پیش میآید که در تمام دنیا سابقه دارد. در ایران نیز اتفاقات زیادی در برنامههای زنده رخ داده و میدهد که در صورت رسیدن به فضای مجازی، بسیار مورد توجه قرار میگیرد. اما با توجه به این که چند رخداد روزهای اخیر مربوط به برنامههای ضبطی سازمان بوده، سوالات زیادی درباره پشتپرده یا علت بروز سهلانگاریهای مکرر به وجود آمده است.
دو مورد از حواشی روزهای اخیر مربوط به یک برنامه ضبطی در شبکه سلامت و همچنین صحنهای در یکی از سریالهای شبکه تماشا میشود که مواردی خارج از عرف محسوب میشدند. شبکه نسیم در روزهای ۳۱ فروردین و ۱ اردیبهشت دو برنامه در تمسخر مقامات ارشد عربستانی با اجرای محسن افشانی روی آنتن برد که به خاطر فاصله اندک آن با سفر فرزند پادشاه و وزیر دفاع عربستان واکنشبرانگیز شد. در نهایت نیز برنامه سیمای خانواده بود که در یک آیتم، یک مهمان نسبت به خلیفه اول اهل سنت اهانت کرد. تلویزیون در آخرین مورد ضمن عذرخواهی و دلجویی از اهل سنت، برنامههای جایگزینی برای جبران این وضعیت روی آنتن برد. پرونده قضایی نیز برای عوامل این اتفاق تشکیل شد.
تاکید زیادی روی تولیدی یا ضبطی بودن برنامههای مذکور وجود دارد. اول باید به این نکته توجه کرد که بخش زیادی از برنامههای صداوسیما به صورت پروژهای و برونسپاری خارج از سازمان تولید میشوند و عوامل تولید الزاماً کارمند رسمی، قراردادی سازمان نیستند یا ارتباط کاری با این دستگاه ندارند. اما تمام تولیدات سازمان پیش از این که روانه آنتن شوند، مورد بازبینی قرار میگیرند. روند اداری بازبینی و اعلام اصلاحیهها نیز کاملاً مشخص است. بنابراین، به غیر از موارد خارج از عرف که مورد توجه قرار گرفت، دو اشتباه پشت سر هم در خصوص روابط خارجی و امنیت داخلی کشور روی آنتن صداوسیما توجههای بیشتری را به خود جلب کرده است.
تطابق زمانی این دو اتفاق با شرایط داخلی و خارجی کشور، بیش از دیگر موارد سوالبرانگیز شد. چرا که با توجه به روند بازبینی و نظارت بر پخش برنامههای تولیدی، بر اساس قواعد نباید چنین اتفاقاتی رخ میداد. اگر این مورد پذیرفته شود که چند ثانیه اهانت به خلیفه اول اهل سنت، از زیر چشم تدوینگر، بازبین و ناظرپخش عبور کرد و دیده نشد، حداقل در برنامه درنگ شبکه نسیم هر دو قسمت جنجالی این برنامه چند دقیقه از کنداکتور پخش را به خود اختصاص داده بودند. برنامهها نیز در دو شب متوالی پخش شدند. در حالی که وقتی برنامهها تولید شده و در کنداکتور قرار گرفته، با توجه به راهبرد کشور در حوزه سیاست خارجی و ریلگذاری برای بهبود روابط با عربستان قاعدتاً نباید روی آنتن میرفتند. اما چنین روندی از لحاظ اداری و سلسلهمراتب ارتباطی به مدیریت سطح بالای سازمان ارتباط اداری پیدا نمیکند.
۱۰ سال قبل در زمستان ۱۳۹۴، در اوج مذاکرات هستهای و چند روز مانده به اجرای توافق هستهای، حمله به سفارت عربستان در تهران به بهانه اعدام یکی از روحانیون شیعه در این کشور – شیخ نمر باقر النمر – اتفاق افتاد. ایران در آن زمان علاوه بر این که درگیر مذاکرات با ۵+۱ و اجرای توافق هستهای بود، در منطقه نیز شرایط ناآرامی را از سر میگذارند که بیشتر ناشی از نتایج تحولات مربوط به بهار عربی بودند. از همین رهگذر است که در حال حاضر این سوال به وجود آمده آیا پروژهای برای بر هم زدن شرایط از سوی یک جریان قدرتمند در صداوسیما مدیریت میشود یا صرفا اشتباهاتی است که با روابط خارجی و امنیت داخلی گره خورده است. فارغ از موضوع سیاست خارجی، بحثهایی مانند اهانت به بزرگان و مقدسات اهل سنت از جمله مواردی هستند که قابلیت ایجاد بحرانهای داخلی را دارند.