شهر جهانی یزد، هنوز سخت بر اصالت و تاریخ خود پابرجاست و همین حفظ اصالت باعث جهانی شدن و ثبت آن در فهرست میراث جهانی یونسکو به عنوان نخستین شهر تاریخی ایران و بیست و دومین اثر تاریخی کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو شده است.
سفر به اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان، سفر به دیار تاریخ، سفر به معماری باشکوه، به سکوت و آرامش کویر و شب‌های الماس‌نشین آسمان مخملی آن است.
به گزارش ایسنا، شهر جهانی یزد، هنوز سخت بر اصالت و تاریخ خود پابرجاست و همین حفظ اصالت باعث جهانی شدن و ثبت آن در فهرست میراث جهانی یونسکو به عنوان نخستین شهر تاریخی ایران و بیست و دومین اثر تاریخی کشور در فهرست میراث جهانی یونسکو شده است.
این شهر جهانی که در طول تاریخ لقب‌های مختلفی نظیر؛ شهر دارالعباده، شهر دارالعلم، شهر بادگیرها، شهر دوچرخه‌ها و عروس کویر را نیز از آن خود کرده، در سال‌های اخیر به دلیل وجود حسینیه‌های بزرگ و مجهز، سبک سینه زنی و نوحه خوانی پُرشور و خاص، نخل برداری باشکوه ظهر عاشورا و برپایی روضه سیدالشهدا در طول سال، عنوان شایان حسینیه ایران را نیز کسب کرده است.
شهر خشتی یزد، محله‌های قدیمی خود را بِکر و دست نخورده نگه داشته و حتی به ترمیم و مرمت آن نیز پرداخته است تا گردشگران و مسافران خود را به تاریخ و گذشته این دیار خاطره انگیز ببرد و دوران خوشی را در یادهایشان زنده کند.
بافت تاریخی یزد، پر از محله‌های قدیمی متعدد، کوچه‌های تنگ و طویل، خانه‌هایی خشتی با معماری چهار وجهی است؛ مکان‌های دیدنی و تاریخی همچون مجموعه امیرچخماق، مسجد جامع یزد، زندان اسکندر یا مدرسه ضیائیه، خانه لاری ها، بقعه دوازده امام، باغ دولت آباد، آتشکده و دخمه زرتشتیان (محل تدفین مردگان زرتشتی) نیز برخی از شاهکار‌های معماری و تاریخی یزد هستند.
در محل تاریخی دخمه زرتشتیان دو دخمه وجود دارد که یکی در سال ۱۲۳۵ شمسی و دیگری در ۱۳۱۰ شمسی ساخته شده است. این دخمه ها، که به برج خاموشان و برج سکوت نیز شهرت دارد، محل دفن پیروان آیین زرتشتی بوده است.
زرتشتیان در اجرای مراسم تدفین، مردگان را دراین دخمه قرار می‌دادند، بعد از اینکه اجساد توسط لاشخور‌ها خورده شد، استخوان‌ها را داخل چاهی در مرکز دخمه می‌ریختند. این مکان تا چندین دهه پیش نیز فعال بوده، اما برای حفظ بهداشت و جلوگیری از آلودگی هوا، این روش دفن منسوخ شده است. برج خاموشان، اکنون در سکوتی ابدی، در انتظار چشمان کنجکاو گردشگران به سر می‌برد.
آتشکده زرتشتیان یزد از مهم‌ترین آتشکده‌هایی است که حدود ۸۴ سال پیش بنا شده است، اما آتشی که در دل آن شعله می‌کشد، قدمتی به درازای ۱۵۰۰ سال دارد.
این آتش از آتشکده کاریان لارستان به عقدای یزد سپس اردکان و بعد از آن به یزد آورده شده که چند صد سالی را در هر یک از مکان‌های ذکر شده سپری کرده است.
مجموعه امیر چخماق از اماکن معروف یزد و به گونه‌ای نماد این شهر محسوب می‌شود به طوری که گردشگران بازدید از این مجموعه را در اولویت قرار می‌دهند.
این مجموعه شامل میدان، تکیه، مسجد، آب انبار، بازار و یک نخل چوبی ۲۰۰ ساله است که در سده هشتم خورشیدی به دستور حاکم یزد امیر جلال الدین چقماق ساخته شد.
زندان اسکندر یا مدرسه ضیائیه مربوط به سده هفتم و در بافت تاریخی یزد واقع شده است. این مکان که در سال ۱۳۴۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده، در حقیقت مدرسه‌ای است با حدود ۱۰ قرن قدمت که در مجاورت بقعه دوازده امام واقع شده است.
این بنا در سال ۶۳۱ هجری قمری توسط عارف معروف ضیاءالدین حسین رضی بنا و در سال ۷۰۵ ه. ق توسط پسرانش مجدالدین حسن و شرف‌الدین علی تکمیل شد.
از بخش‌های این بنا می‌توان به وجود چاهی با قطری حدود چهار متر در وسط حیاط این مدرسه اشاره کرد که به سردابی به عمق حدود هفت متر منتهی می‌شود. ارتفاع گنبد این بقعه به ۲۰ متر می‌رسد و دارای گچ‌بری‌های و تزئینات زیبایی با آبرنگ طلائی و لاجوردی بوده که بخش اعظم آن از بین رفته است.
در مورد این بنا روایت‌هایی مطرح می‌باشد که قدمت ساخت آن را به زمان حمله اسکندر مقدونی به ایران نسبت می‌دهد که از این بنا به عنوان زندان استفاده می‌شده و بعد‌ها تغییر کاربری داده و به عنوان مدرسه مورد استفاده قرار گرفته است.
مسجد جامع یزد از بنا‌های تاریخی مهم این شهر محسوب می‌شود. ساخت اولیه مسجد از زمان ساسانیان آغاز و در دهه‌های اخیر به پایان رسیده بنابراین هر بخش از این مسجد یادگاری از یک دوره تاریخی است.
کاشی کاری ها، کتیبه‌ها و تزئینات این مسجد مربوط به قرن نهم هجری است و به همین دلیل معماری آن را از شاهکار‌های دوره تیموری برمی شمرند.
قدم زدن در کوچه پس کوچه‌های خشت وگلی یزد، حس سفری در دل زمان را به انسان می‌دهد. نگاه کردن به خانه‌های بافت سنتی و فکر کردن به اینکه روزی این خانه‌ها بستری برای شادی‌ها، غم‌ها و آرامش اهل خانه بوده‌اند، حس مرموز و دوست داشتنی را زنده می‌کند.
حسی که تنها با بوی خاک و تاریخ کوچه‌های آشتی کنان زنده می‌شود، اما قدم زدن در بافت تاریخی یزد تنها در این قسمت خلاصه نمی‌شود؛ بازار‌های سرپوشیده، خرید صنایع دستی سنتی و دیدن مردمی که در تکاپو هستند، بخش هیجان انگیز دیگر آن است.
باغ دولت آباد یزد از آن بنا‌هایی است که خاطره بازدید از آن هیچوقت از ذهن محو نمی‌شود. ساخت این بنا به سال ۱۱۶۰ قمری که به عبارت دیگر می‌شود ۲۶۰ سال پیش برمی‌گردد.
باغ دولت آباد علاوه بر اینکه از معماری هوشمندانه و شگفت انگیزی برخوردار است، میزبان بلندترین بادگیر جهان است که بر چشم نوازی آن افزوده است.
در‌های چوبی به همراه شیشه‌های رنگی، صدای آب و درختان سر به فلک کشیده حسی غیرقابل وصف را بر می‌انگیزد.
البته اگر به طبیعت مسحور کننده کویر و پهنه‌ای چشم نواز از ریگ‌های روان که یکی از جاذبه‌های طبیعی یزد است، علاقه دارید بهترین‌های آن را در شهر کویری یزد می‌توانید بیابید و وجود کمپ‌های کویری دائمی و موقت زیادی در این شهر برپا شده تا پاسخگوی نیاز گردشگران تشنه به دیدار کویر باشد.
سفر به تاریخ و شکوه یزد تکمیل نمی‌شود مگر با رفتن به دیگر شهر‌های یزد و تماشای دیدنی‌های تاریخی و طبیعی آنها که به علت کویری بودن یزد، بهترین فصل سفر به یزد، فصل‌های سرد و خنک و بهار است.
