
سالی که با حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق آغاز شد، در حالی به آخر میرسد که احتمال وقوع بحران جدیدی در دریای سرخ و ادامهدار شدن تنش در یمن بسیار نزدیک است.
فرارو - سال ۱۴۰۳ رو به پایان است. سالی که وقتی به آن نگاه میکنیم، تعداد تحولات در این سال آنقدر زیاد است که باور کردن رخ دادن تمام آنها در بازهای یک ساله، کمی دور از ذهن است. در این سال، پس از ۴۳ سال یک رئیسجمهور ایران در دوران خدمت خود درگذشت و ایران پس از چهار و نیم دهه درگیر برگزاری یک انتخابات زودهنگام شد. پس از سالها درگیری نیابتی میان ایران و رژیم اسرائیل، در این سال برای نخستین بار دو طرف دست به اقدام نظامی رسمی و مستقیم علیه یکدیگر زدند.
به گزارش فرارو، سالی که با حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق آغاز شد، در حالی به آخر میرسد که احتمال وقوع بحران جدیدی در دریای سرخ و ادامهدار شدن تنش در یمن بسیار نزدیک است. گاهی برخی به شوخی میگویند با خیال راحت نگویید سال ۱۴۰۳ به پایان رسیده است.
۱۳ فروردین / حمله به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق: نخستین رخداد مهم سال ۱۴۰۳، حمله موشکی اسرائیل به ساختمان کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در دمشق بود. به دنبال این حمله که عصر روز دوشنبه ۱۳ فروردین رخ داد، در مجموع ۱۶ نفر کشته شدند. محمدرضا زاهدی، از فرماندهان بلندپایه سپاه ارشدترین شهید این حمله اسرائیل محسوب میشد. محمدهادی حاجی رحیمی معاون هماهنگکننده نیروی قدس نیز دیگر شهید شاخص این حمله بود. در جریان حمله اسرائیل به این ساختمان، ۷ نیروی سپاه به شهادت رسیدند.
۲۵ فروردین / عملیات وعده صادق: ایران ۱۲ روز پس از حمله اسرائیل به کنسولگری دمشق، در ساعات پایانی ۲۵ فروردین عملیات وعده صادق را اجرا کرد. در جریان این عملیات ترکیبی که تا بامداد ۲۶ فروردین نیز ادامه داشت، نیروهای مسلح ایران از موشکهای بالستیک و پهپاد استفاده کردند. این نخستین مستقیم ایران به خاک اسرائیل در تمام سالهای گذشته محسوب میشد.
۳۰ اردیبهشت / سقوط هلیکوپتر حامل رئیسجمهور: هلیکوپتر سیدابراهیم رئیسی که برای افتتاح سد مشترک ایران و آذربایجان به نام سد قیز قلعهسی به مرز جمهوری آذربایجان رفته بود، در ورزقان سقوط کرد و تمام سرنشینان آن کشته شدند. لاشه هلیکوپتر روز ۳۱ اردیبهشت کشف شد.
۳۱ اردیبهشت / فعال شدن اصل ۱۳۱ قانون اساسی به فرمان رهبری: آیتالله خامنهای روز ۳۱ اردیبهشت با اعلام پنج عزای عمومی، بر اساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی محمد مخبر معاون اول رئیسجمهور را به عنوان سرپرست دولت قرار دادند و فرمان انجام انتخابات ظرف ۵۰ روز را صادر کردند.
۱ خرداد / آغاز به کار خبرگان ششم: مراسم افتتاحیه و نخستین اجلاس رسمی دوره ششم مجلس خبرگان رهبری به ریاست آیتالله موحدی کرمانی (رئیس سنُی) و با حضور سران قوا و شخصیتهای لشکری و کشوری در تهران برگزار شد. موحدی کرمانی با ۵۵ رای بار دیگر به ریاست خبرگان برگزیده شد. وزارت کشور در این روز کلیات جدول زمانبندی انتخابات چهاردهم ریاستجمهوری را منتشر کرد.
۲ خرداد / تشییع رئیسجمهور و همراهان: به دنبال اعلام رسمی درگذشت رئیسجمهور، پس از اقامه نماز میت توسط آیتالله خامنهای بر پیکر سرنشینان هلیکوپتر، مراسم تشییع آنان در تهران برگزار شد.
۱۰ تا ۱۴ خرداد / ثبتنام نامزدهای ریاستجمهوری: ثبتنام داوطلبان انتخابات چهاردهم از ۱۰ خرداد به مدت پنج روز آغاز شد. برای نخستین بار در ادوار مختلف انتخابات، مدارک داوطلبان ابتدا در طبقه فوقانی ستاد انتخابات مورد بررسی قرار میگرفت و همه مراجعان نمیتوانستند به بخش ثبتنام وارد شوند. ۸۰ نفر در انتخابات چهاردهم ثبتنام کردند. سعید جلیلی، مصطفی پورمحمدی، امیرحسین قاضیزاده هاشمی، علیرضا زاکانی، محمدباقر قالیباف، محمود احمدینژاد، اسحاق جهانگیری، علی لاریجانی، عبدالناصر همتی، عباس آخوندی و مصطفی کواکبیان از جمله چهرههای شاخصی بودند که داوطلب ریاستجمهوری شدند. محمدمهدی اسماعیلی، مهرداد بذرپاش، سیدصولت مرتضوی، داوود منظور و امیرحسین قاضیزاده هاشمی وزرا و مدیران دولت سیزدهم بودند که در این دور از انتخابات شرکت کردند.
۲۲ خرداد / اعلام اسامی نامزدهای انتخابات ریاستجمهوری: با پایان روند بررسی صلاحیت نامزدهای ریاستجمهوری، وزارت کشور نام ۶ گزینه اصلی را منتشر کرد. مسعود پزشکیان، مصطفی پورمحمدی، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، امیرحسین قاضیزاده هاشمی و محمدباقر قالیباف با اعلام رسمی وزارت کشور وارد رقابت شدند.
۶، ۷ و ۸ تیر / انتخابات مرحله اول: امیرحسین قاضیزاده هاشمی روز ۶ تیر با صدور بیانیهای از انتخابات کنار رفت. روز هفتم تیرماه، علیرضا زاکانی دیگر نامزد اصولگرا نیز از ادامه حضور در انتخابات انصراف داد. هر دو نامزد در زمان انصراف، خواهان وحدت میان اصولگرایان حاضر در رقابت شدند. انتخابات ریاستجمهوری ۸ تیر برگزار و پس از اعلام نتایج مشخص شد که تکلیف کار در دور دوم مشخص میشود. مسعود پزشکیان در جایگاه نخست ایستاد، سعید جلیلی دوم شد و پس از او نیز محمدباقر قالیباف و مصطفی پورمحمدی قرار داشتند. میزان مشارکت در این انتخابات زیر ۴۰ درصد بود.
۱۵ تیر / مرحله دوم انتخابات ریاستجمهوری: پس از برگزاری دور جدید مناظرات تلویزیونی و مهلت جدید برای تبلیغات، ۱۵ تیرماه دور دوم انتخابات برگزار شد و مسعود پزشکیان به پیروزی رسید.
۲۴ تیر / ترور نافرجام ترامپ: دونالد ترامپ نامزد جمهوریخواه انتخابات آمریکا، در جریان سخنرانی تبلیغاتی خود در ایالت پنسیلوانیا هدف سوقصد قرار گرفت. گلوله به گوش راست او اصابت کرد.
۲۵ تیر / ترامپ نامزد نهایی جمهوریخواهان: رئیسجمهور سابق آمریکا پس از ترور نافرجام در پنسیلوانیا و پیروزی در رقابت درونحزبی، به عنوان گزینه نهایی جمهوریخواهان برای انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۴ انتخاب شد.
۷ و ۹ مرداد / تنفیذ و تحلیف پزشکیان: حکم مسعود پزشکیان، رئیسجمهور منتخب کشورمان توسط آیتالله خامنهای تنفیذ شد و او به طور رسمی فعالیت خود را به عنوان نهمین رئیسجمهوری اسلامی ایران آغاز کرد. پزشکیان در این روز محمدرضا عارف را به عنوان معاون اول خود منصوب کرد. دو روز پس از تنفیذ حکم ریاستجمهوری پزشکیان توسط مقام رهبری، مراسم تحلیف او در مجلس با حضور مهمانان داخلی و خارجی برگزار شد.
۱۰ مرداد / ترور اسماعیل هنیه: رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) که برای شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان به تهران آمده بود، شامگاه ۱۰ مرداد در محل اقامت خود در شمال تهران ترور شد.
۱۶ مرداد / هریس نامزد نهایی دموکراتها: کامالا هریس معاون جو بایدن پس از فراز و نشیبهای فراوان درون حزب دموکرات به خاطر شرایط جسمی و ذهنی رئیسجمهور آمریکا، به عنوان نامزد نهایی این حزب در انتخابات ریاستجمهوری انتخاب شد.
۲۱ مرداد / ارسال فهرست وزرای پیشنهادی به مجلس: مسعود پزشکیان در نامهای رسمی، نام ۱۹ وزیر پیشنهادی خود را برای اخذ رای اعتماد به مجلس معرفی کرد. در میان ۱۹ وزیر پیشنهادی، سیداسماعیل خطیب وزیر اطلاعات، امینحسین رحیی وزیر دادگستری و عباس علیآبادی وزرای دولت سیزدهم بودند. علیآبادی وزیر صمت دولت سیزدهم بود که به عنوان گزینه وزارت نیرو به مجلس معرفی شد.
۳۱ مرداد / رای اعتماد به کابینه پزشکیان: تمام ۱۹ وزیر پیشنهادی مسعود پزشکیان به مجلس دوازدهم، موفق به کسب رای اعتماد از نمایندگان شدند.
۲۱ شهریور / نخستین سفر خارجی پزشکیان به عراق: مسعود پزشکیان در جریان اولین سفر خارجی خود به عنوان رئیسجمهور، سفری سه روزه به عراق داشت.
۲۷ و ۲۸ شهریور / عملیات انفجار پیجر و بیسیمهای حزبالله: در دو روز متوالی، دستگاههای الکترونیکی مورد استفاده نیروهای حزبالله لبنان در سراسر این کشور منفجر شدند. ابتدا انفجار گسترده دستگاههای پیجر رخ داد و روز دوم نیز دستگاههای بیسیم منفجر شدند. در نهایت مشخص شد عوامل اطلاعاتی اسرائیل با جایگزین کردن پیجرهای آلوده به مواد منفجره با پیجرهای خریداری شده توسط حزبالله، پشت این عملیات بودند. بسیاری از مجروحان و تلفات این عملیات غیرنظامیان بودند. سفیر ایران در لبنان نیز در این عملیات مجروح شد.
۶ مهر / شهادت سیدحسن نصرالله و سردار نیلفروشان: به دنبال کشیده شدن دامن جنگ غزه به سرزمین لبنان و در پی حمله سنگین رژیم اسرائیل به مقر فرماندهی حزبالله منطقه ضاحیه در بیروت، سیدحسن نصرالله دبیرکل این جنبش و عباس نیلفروشان معاون عملیات سپاه پاسداران به شهادت رسیدند.
۱۰ مهر / عملیات وعده صادق ۲: ایران برای دومین بار در سال ۱۴۰۳ و به دنبال ترور اسماعیل هنیه، سیدحسن نصرالله و عباس نیلفروشان خاک اسرائیل را هدف قرار داد. نیروهای مسلح کشورمان در این عملیات برای نخستین بار از موشکهای هایپرسونیک استفاده کردند.
۱۲ مهر / شهادت هاشم صفیالدین: مرد شماره ۲ حزبالله لبنان یعنی سیدهاشم صفیالدین که پس از شهادت سیدحسن به عنوان دبیرکل این جنبش انتخاب شده بود، در حملهای مشابه عملیات ششم مهر با استفاده بمبهای سنگرشکن هدف قرار گرفت و به شهادت رسید.
۲۵ مهر / شهادت یحیی السنوار: رئیس دفتر سیاسی حماس و یکی از طراحان و فرماندهان عملیات هفت اکتبر در جریان درگیری با ارتش اسرائیل در منطقه تلالسطان شهر رفح به شهادت رسید. سنوار پس از شهادت اسماعیل هنیه به عنوان رئیس دفتر سیاسی حماس انتخاب شده بود.
۲۱ مهر / سفر قالیباف به بیروت: رئیس مجلس کشورمان با وجود شرایط جنگی در لبنان، پیش از عزیمت به ژنو برای حضور در نشست سالانه روئسای مجالس جهان، به بیروت رفت. او در این سفر با نجیب میقاتی نخستوزیر وقت لبنان نیز دیدار کرد. میقاتی در این ملاقات گلایههایی از ایران مطرح کرد که در رسانهها جنجالبرانگیز شد.
۱ آبان / حضور پزشکیان در اجلاس بریکس: مسعود پزشکیان برای شرکت در اجلاس سران بریکس، تهران را به مقصد کازان روسیه ترک کرد.
۵ آبان / حمله اسرائیل به چند نقطه در ایران: رژیم اسرائیل در پاسخ به عملیات وعده صادق ۲، نقاطی از خاک ایران که مدعی بود ارتباطی با برنامههای نظامی کشورمان دارند را هدف حمله موشکی قرار داد. گزارشها حاکی از آن است که این موشکها از حریم هوایی عراق به سمت ایران شلیک شدند.
۱۶ آبان / پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا: دونالد ترامپ، در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا پیروز شد. او که ۴ سال قبل انتخابات را به جو بایدن واگذار کرده بود، با پیروزی بر معاون او کامالا هریس، بار دیگر به جایگاه پیشین خود بازگشت.
۲۴ آبان / سفر مهم لاریجانی به لبنان و سوریه: علی لاریجانی، مشاور مقام معظم رهبری سفری فشرده به بیروت و دمشق داشت. او در لبنان با نجیب میقاتی نخستوزیر وقت و نبیه بری رئیس پارلمان لبنان دیدار کرد. لاریجانی سپس به دمشق رفت و با بشار اسد رئیسجمهور وقت این کشور دیدار داشت. او حامل پیام آیتالله خامنهای برای سیاستمداران این دو کشور بود.
۲ آذر / آغاز دور جدید تحرکات تندروها: از آبانماه، تحرکات گروه فشار نوظهور ابتدا با مطالبه اجرای عملیات وعده صادق ۳ کلید خورد. آنها همایش و تجمعاتی با عنوان فریاد برای ایران برگزار میکردند. وعده صادق، ابلاغ قانون حجاب و جلوگیری از رفع فیلترینگ خواسته اصلی آنان است. در این روز همایش فریاد برای ایران با مطالبه وعده صادق ۳ برگزار شد.
۷ آذر / آتشبس در لبنان: جنگ در لبنان به دنبال توافقی که با کارسازی آمریکا، فرانسه و عربستان حاصل شد، به پایان رسید.
۷ آذر / نشست خبری قالیباف: اولین نشست خبری قالیباف به عنوان رئیس مجلس در این تاریخ برگزار شد. او در این نشست خبری اعلام کرد که قانون حجاب را ۲۳ آذر برای اجرا به رئیسجمهور ابلاغ میکند. پزشکیان پیش از این قانون را ابلاغ نکرده بود.
۱۸ آذر / سقوط بشار اسد: به دنبال آغاز تحرکات مسلحین تحریرالشام به رهبری محمد الجولانی، پس از ۱۱ روز حکومت بعثی سوریه سقوط کرد. بشار اسد به روسیه پناهنده شد.
۲۵ آذر / مشخص شدن علت تاخیر در ابلاغ قانون حجاب: پس از تائید و تکذیبها، مشخص شد که دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی به علت نگرانی از تبعات اجرای این قانون جلوی ابلاغ آن را گرفته است.
۴ دی / رفع فیلتر واتساپ و گوگلپلی: پیامرسان واتساپ و مارکت گوگلپلی که مورد استفاده کاربران گوشیهای تلفن همراه با سیستم عامل اندروید است، با مصوبه شورایعالی فضای مجازی رفع فیلتر شد و در دسترس کاربران ایرانی قرار گرفت.
۲۰ دی / ادای سوگند رئیسجمهور لبنان: ژنرال جوزف عون، فرمانده کل ارتش لبنان پس از ماهها بنبست سیاسی در این کشور، توسط پارلمان به عنوان رئیسجمهور انتخاب شد و سوگند یاد کرد.
۲۸ دی / امضای توافق راهبردی ایران و روسیه: در جریان سفر مسعود پزشکیان به مسکو، توافق راهبردی میان ایران و روسیه توسط روئسای جمهور دو کشور در کاخ کرملین به امضا رسید.
۲۹ دی / ترور قضات دیوان عالی کشور: محمد مقیسهای و علی رازینی از چهرههای قضایی شناختهشده کشورمان در این روز توسط نیروی خدماتی دیوان عالی کشور به ضرب گلوله کشته شدند. ضارب نیز دقایقی بعد از قتل این دو قاضی بلندپایه، در ساختمان دیوان خودکشی کرد.
۳۰ دی / آغاز آتشبس در غزه: به دنبال مذاکرات طولانی آتشبس با میانجیگری طرفهای مختلف از جمله مصر، قطر و آمریکا، در نهایت آتشبس در غزه برقرار و روند تبادل اسرا میان دو طرف آغاز شد. این آتشبس در مرحله تبادل و همچنین ورود مواد غذایی به نوار غزه با دستاندازهایی روبهرو شد.
۱ بهمن / سفر پرحاشیه ظریف به داووس: محمدجواد ظریف معاون راهبردی رئیسجمهور، برای شرکت در مجمع جهانی اقتصاد به داووس در سوئیس رفت. ظریف صحبتهای مختلفی در مصاحبه با فرید زکریا مطرح کرد که صبحتش درباره تصمیم حاکمیت برای عدم فشار به بانوان در موضوع حجاب در میان تندروها بسیار واکنشبرانگیز بود.
۱ بهمن / سوگند ریاستجمهوری ترامپ: دونالد ترامپ رئیسجمهور منتخب ایالات متحده آمریکا با حضور در کاخ کنگره و ادای سوگند، رسماً به عنوان رئیسجمهور آمریکا آغاز به کار کرد.
۶ بهمن / تجمع تندروها در میدان پاستور: پس از اظهارات ظریف در مجمع جهانی اقتصاد، تجمعی از سوی تندروها در میدان پاستور – منطقه نهاد ریاستجمهوری – برگزار شد. در این تجمع کامران غضنفری اتهامی ساواکی بودن ظریف را مطرح کرد و بیانیهای نیز به نقل از یکی از روحانیون تندرو به نام حامد وفسی خوانده شد که در آن نسبت به سران سه قوه توهین شده بود.
۱۶ بهمن / بازگشت سیاست فشار حداکثری: دونالد ترامپ رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا با امضای یک یادداشت ریاستجمهوری، سیاست فشار حداکثری بر ایران را احیا کرد.
۲۴ بهمن / قتل در کوی دانشگاه: امیرمحمد خالقی، دانشجوی ۱۹ ساله دانشکده مدیریت دانشگاه تهران هنگام بازگشت به کوی مورد حمله دو موتورسوار قرار گرفت و پس از مقاومت در برابر دزدیده شدن لپتاپ و تلفن همراهش، با ضربه چاقو به شدت مجروح شد و یک روز بعد در بیمارستان درگذشت.
۱ اسفند / سفر امیر قطر به تهران: تمیم بن حمد بن خلیفه آلثانی امیر قطر در این روز وارد تهران شد. او که در راس هیئتی بلندپایه به ایران آمده بود، علاوه بر دیدار با مسعود پزشکیان و برگزاری نشست خبری مشترک، با مقام معظم رهبری نیز دیدار و گفتوگو کرد.
۵ اسفند / تشییع دبیران کل شهید حزبالله: سیدحسن نصرالله و سیدهاشم صفیالدین، دبیران کل شهید حزبالله لبنان پس از فراهم شدن شرایط، در بیروت تشییع شدند. پیکر شهید نصرالله در بیروت و شهید هاشم صفیالدین در دیرقانون روستای زادگاهش دفن شدند.
۱۲ اسفند / برکناری عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد: پس از اعلام وصول استیضاح وزیر اقتصاد در مجلس، عبدالناصر همتی همراه با مسعود پزشکیان در صحن مجلس حاضر شدند. در این روز همتی نتوانست رای اعتماد مجدد از نمایندگان بگیرد و از سمت خود به عنوان وزیر اقتصاد عزل شد.
۱۳ اسفند / اعلام کنارهگیری ظریف: محمدجواد ظریف با انتشار متنی در شبکههای اجتماعی، کنارهگیری خود از جایگاه معاونت راهبردی رئیسجمهور را اعلام کرد.
۱۳ اسفند / حکم محکومیت دو وزیر سابق: سیدجواد ساداتینژاد وزیر پیشین کشاورزی و سیدرضا فاطمی امین، وزیر پیشین صمت در دولت سیزدهم در پرونده فساد ۳.۴ میلیارد دلاری چای دبش به زندان محکوم شدند.
۱۵ اسفند / اعلام موضع پزشکیان درباره قانون حجاب: محمدجعفر قائمپناه، معاون اجرایی رئیسجمهور در توئیتر از موضع مسعود پزشکیان درباره قانون حجاب خبر داد. بر اساس این توئیت، پزشکیان گفته است که نمیتواند این قانون را اجرا کند. چون برای مردم مشکل ایجاد میکند و او نمیخواهد مقابل مردم بایستد.
۱۷ اسفند / اعلام ارسال نامه به ایران از سوی ترامپ: رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در گفتوگو با شبکه تلویزیونی فاکس بیزنس، از نگارش و ارسال نامهای خطاب به آیتالله خامنهای رهبر ایران خبر داد.
۲۱ اسفند / تجمع تندروها مقابل مجلس: تندروها در اعتراض به اعلام نظر پزشکیان، عدم ابلاغ قانون حجاب از سوی قالیباف و بیتوجهی به طومار ۲۰۹ امضایی نمایندگان، مقابل مجلس تجمع کردند. این تجمع با حضور چندصدنفر، بزرگترین گردهمایی آنان در سال ۱۴۰۳ بود.
۲۲ اسفند / سفر انور قرقاش به تهران: مشاور دیپلماتیک رئیس کشور امارات، در سفری رسمی به تهران نامه دونالد ترامپ را به سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان تحویل داد.
۲۷ اسفند / پایان حصر مهدی کروبی: حسین کروبی، فرزند مهدی کروبی چهره شناختهشده سیاسی در گفتوگو با جماران از پایان حصر پدرش خبر داد. به گفته او، ماموران امنیتی با حضور در خانه کروبی به او اعلام کردند که به دستور رئیس قوه قضائیه حصر او پایان یافته و ماموران نیز ۲۰ فروردین محل سکونت او را ترک میکنند.
۲۷ اسفند/تهدید دوباره ترامپ: رئیسجمهور آمریکا که پس از حمله سنگین روز شنبه به یمن، ایران را تهدید کرده بود، در این روز بار دیگر کشورمان را تهدید کرد. ترامپ در شبکه اجتماعی خود نوشت: «از این لحظه به بعد، هر تیری از سوی یمن، بهعنوان تیری شلیک شده از سوی ایران برداشت خواهد شد. ایران با عواقب جدی این اقدامات روبرو خواهد شد.» ترامپ پیش از این گفته بود: «حمایت از تروریستهای حوثی باید فوراً پایان یابد! مردم آمریکا، رئیسجمهور آنها را که یکی از بزرگترین مأموریتهای تاریخ ریاستجمهوری را دریافت کرده یا خطوط کشتیرانی جهانی را تهدید نکنید. اگر چنین کردید، مراقب باشید، زیرا آمریکا شما را کاملاً مسئول خواهد دانست و ما در این مورد خوب نخواهیم بود.»