امضای طومار نه یک اقدام عملی که یک نمایش برای جلب نظر و نشان دادن پایبندی به یک گفتمان خاص است

آدم را یاد آتش‌زدن برجام در صحن علنی مجلس می‌اندازد؛ عده‌ای پشت تریبون رفتند و فریاد می‌زدند که برجام را آتش زدیم، برجام را آتش زدیم و لاریجانی هم به کنایه می‌گفت مواظب باشید، مجلس را به آتش نکشید حالا هم امیرحسین بانکی‌پور، از حامیان سرسخت لایحه حجاب و عفاف پشت تریبون مجلس در ضرورت ابلاغ لایحه حجاب سخن گفته است و محمدتقی نقدعلی طوماری بسیار بزرگ را در مجلس پهن کرده و برخی از نمایندگان را امضا کرده است. خطاب طومار هم به محدباقر قالیباف، رئیس مجلس است.

به گزارش انتخاب، یک طیف خاص از مدت‌ها پیش برخلاف نظر بسیاری از صاحب‌نظران سیاسی و اجتماعی و حتی برخی مقامات تلاش کردند تا لایحه حجاب و عفاف را به تصویب برسانند. بسیاری بر این باور بودند که این لایحه بدون در نظر داشتن اقتضائات سیاسی-اجتماعی نوشته شده و قابلیت اجرا ندارد. 

با روی کار آمدن دولت چهاردهم، مسعود پزشکیان در مقام رئیس‌جمهور هم اعلام کرد که مصوبه مذکور را نمی‌توان اجرا کرد به همین دلیل آن را ابلاغ نکرد. طیف‌های خاص سعی کردند با بر قالیباف فشار بیاورند تا رئیس‌مجلس به جای رئیس‌جمهور آن را ابلاغ کند، اما خبر رسید که شورای عالی امنیت ملی تصمیم گرفته است که لایحه حجاب و عفاف اجرا نشود. از آن زمان تا به امروز سایه‌نشین‌ها کوشیدند تا با بی‌اعتنایی به تصمیم شورای عالی امنیت ملی بر ابلاغ و اجرای مصوبه اصرار کنند و هم رئیس مجلس و هم رئیس‌جمهور را تحت فشار قرار دهند.

آنها حالا در مجلس طومار جمع می‌کنند و در ایامی که باید تمرکز مجلس بر بررسی لایحه بودجه باشد، اولویت خود را بر کشمکش سیاسی با دولت و حتی با قالیباف بگذارند؛ تلاش‌های آنها در این جهت در حالی است که پر واضح است در شرایط سخت اقتصادی این روز‌های کشور، تصویب لایحه بودجه‌ای دقیق و مناسب می‌تواند دست کم بخشی از مشکلات را حل کند، اما ترجیح آنها گویا امر دیگری است. همزمان، نیرو‌های کمکی جریان رادیکال در قامت گروه‌های خودجوش در مقابل مجلس تجمع می‌کنند تا خود را نماینده اکثریت و قشر مذهبی جا بزنند و به تصمیم گیران فشار وارد کنند. از سوی شرایط بین‌المللی و منطقه‌ای و چالش‌های دیپلماتیک ایران نیاز وحدت داخلی را بیش از هر زمان افزایش داده است، اما طومارنویسان به این موضوع هم توجهی ندارند و می‌خواهند هر طور که شده حرف خود را بر کرسی بنشانند. این مسیر دقیقا از همان جنس رفتار‌های لجبازانه در جریان استیضاح وزیر اقتصاد و فشار بر ظریف برای استعفاست. سایه‌نشین‌ها در مقطع کنونی رسما شمشیر را برای دولت از رو بسته‌اند و نه‌تنها مانع کار دولت می‌شوند بلکه از یک سو به تصمیم شورای عالی امنیت ملی بی‌اعتنایی می‌کنند و از سوی دیگر حتی علاوه بر پزشکیان به سران دو قوه دیگر نیز می‌تازند.

برخی باور دارند تحرکات نامتعارف آنها برای دیده‌شدن و ماندن در صحنه سیاسی است، زیرا آنها به دلیل نداشتن سرمایه اجتماعی تصور می‌کنند با تخریب و تضعیف همه نیرو‌ها می‌توانند در صحنه بمانند. رویکرد‌های ضدملی آنها در حالی است که حتی بدنه اصلی اصولگرایان نیز سر همراهی با آنها ندارند. برای مثال بعد از پهن‌کردن طومار در مجلس روزنامه اصولگرای «خراسان» که نزدیک به قالیباف است نوشته است: «اقدام ۲۰۹ نماینده در امضای طومار و درخواست از رئیس مجلس برای ابلاغ قانون، سوالی اساسی را مطرح می‌کند: آیا این نمایندگان آگاه نیستند که این موضوع از دست مجلس خارج شده است؟ چرا به جای طرح مطالبه در شورای عالی امنیت ملی، رئیس مجلس را مخاطب خود قرار داده‌اند؟ پاسخ به این پرسش‌ها را باید در ماهیت کنش سیاسی نمایندگان جست‌و‌جو کرد. مجلس به عنوان یک نهاد منتخب، بیش از آن‌که به الزامات امنیتی توجه کند، تحت فشار‌های افکار عمومی خاص و جریان‌های سیاسی قرار دارد. از این منظر، امضای طومار نه به عنوان یک اقدام عملی برای تغییر وضعیت، بلکه به عنوان یک نمایش نمادین برای جلب نظر برخی اقشار اجتماعی و نشان دادن پایبندی به گفتمان خاصی از حکمرانی قابل تفسیر است. این در حالی است که خود نمایندگان نیز به خوبی می‌دانند که این اقدام آنان فاقد اثرگذاری اجرایی است و نتیجه‌ای جز ملتهب کردن فضای سیاسی و برهم زدن تمرکز حاکمیت از مسائل اساسی کشور ندارد».

نکته‌ای که خراسان درباره شورای عالی امنیت ملی مطرح می‌کند درست است و نمایندگان اگر مطالبه‌ای دارند باید به شورای عالی امنیت ببرند. نکته جالب این است که نمایندگان نزدیک به سایه‌نشین‌ها در هر موضوعی که طرح آن در مجلس باب میلشان نبوده و شورای عالی امنیت ملی درباره آن موضوعات تصمیم‌گیری کرده است، با این استدلال که تصمیم با آن شوراست اجازه نداده‌اند موضوع در مجلس مطرح شود، اما حالا طوری رفتار می‌کنند که گویی از تصمیم شورای عالی امنیت ملی درباره عدم اجرای مصوبه حجاب و عفاف بی‌اطلاع‌اند. مسئله دیگر که در مطلب «خراسان» به چشم می‌خورد، اختلاف عمیق طیف‌های بدنه اصولگرایی با اقلیت رادیکال بر سر موضوع مصوبه حجاب و عفاف است. این روزنامه نزدیک به رئیس مجلس صریحا اشاره می‌کند که اجرای مصوبه مذکور باعث ایجاد التهابات امنیتی می‌شود و طومارنویسان به مسئله امنیت در کشور بی‌توجه‌اند.

در مجموع آنچه در ماجرای طومار به دست می‌آید این است که اولا سایه‌نشین‌ها جدال‌های سیاسی-جناجی را مقدم بر هر منفعت ملی می‌دانند و حتی راضی به ایجاد التهاب اجتماعی‌اند، ثانیا همان‌طور که بر سران قوا می‌تازند، حالا نشان دادند که می‌توانند از هر نهاد بالادستی مشخصا شورای عالی امنیت ملی برای نیل به اهدافشان عبور کنند و ثالثا بسیار تمایل دارند تا دولت به هر قیمتی در معرض شدیدترین چالش‌ها قرار بگیرد و کشمکش‌های سیاسی جای تمرکز ملی بر رفع مشکلات را بگیرد.