پروژه حمایت از غاز قرمز دشت ارژن فارس به‌عنوان گونه پرچم این منطقه، در ادامه مسئولیت‌های اجتماعی دیوار، مدتی است با هدف حفاظت از این گونه ارزشمند و زیستگاه طبیعی آن در حال اجرا است.
پروژه حمایت از غاز قرمز دشت ارژن فارس به‌عنوان گونه پرچم این منطقه، در ادامه مسئولیت‌های اجتماعی دیوار، مدتی است با هدف حفاظت از این گونه ارزشمند و زیستگاه طبیعی آن در حال اجرا است. این فعالیت به منظور ارتقای آگاهی عمومی، تقویت تنوع زیستی و احیای زیستگاه‌های تخریب‌شده در حال پیشرفت است.
این پروژه که با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP) و انجمن میراث پریشان آغاز شده بود با حمایت‌های دیوار به مرحله جدیدی وارد شد. این برای اولین‌بار در ایران است که با استفاده از یک متد علمی گونه‌ای جانوری به‌عنوان نماد پرچم یک منطقه انتخاب می‌شود.
اردک غاز نمای آنقوت که در میان مردم دشت ارژن با نام «غاز قرمز» شناخته می‌شود با مشارکت تمامی ذی‌نفعان ازجمله اهالی منطقه شامل کوچ‌نشینان، روستاییان و نمایندگان محلی طی مراحل کاملاً علمی به‌عنوان گونه پرچم انتخاب شد.
در پروژه انتخاب گونه پرچم که با کمک مشاوران بین‌المللی انجام شد، ده شاخص کلیدی مورد بررسی قرار گرفت. ازجمله این شاخص‌ها می‌توان به آشنایی و علاقه مردم به پرنده، نقش اکولوژیکی گونه در منطقه و همبستگی فرهنگی آن با جامعه محلی اشاره کرد. به گفته ایمان ابراهیمی، حفاظت‌گر پرندگان فعال در پروژه احیای غاز قرمز، برای اولین بار در ایران گونه پرچم با روش کاملاً علمی و با استانداردهای بین‌المللی انتخاب شده است.
غاز قرمز نقشی کلیدی در حفظ اکوسیستم تالاب و دشت ارژن ایفا می‌کند. این پرنده با تغذیه از حشرات و دانه‌ها، علاوه بر کنترل جمعیت آفات، به حفظ پوشش گیاهی تالاب کمک می‌کند و از طریق مدفوع خود باعث پخش بذرها در خاک می‌شود.
جمعیت غاز قرمز در دشت ارژن یکی از شاخص‌های مهم اکولوژیکی این منطقه است که پایش آن از چهار سال پیش آغاز شده است. ایمان ابراهیمی دراین‌باره گفت: «امسال بالاترین رکورد شمارش غاز قرمز در منطقه با ۵۸۰ پرنده ثبت شد درحالی‌که این رقم سال گذشته ۳۲۰ پرنده بود.»
در دشت ارژن هم غازهای مهاجر حضور دارند و هم جمعیت بومی که برای زادآوری به صخره‌های کوه‌های مشرف به دشت می‌روند. جوجه‌های غاز قرمز پس از خروج از تخم از صخره‌ها به سمت تالاب حرکت می‌کنند، مسیری که نیازمند حفاظت و تأمین امنیت است تا این پرندگان ارزشمند بتوانند به زیستگاه خود برسند. این جمعیت، نماد غنای زیستی منطقه و نشانگر اهمیت حفاظت از تالاب دشت ارژن است.
پس از پایان حمایت اولیه UNDP و زمانی که پروژه به مرحله معرفی غاز قرمز به مردم رسید، دیوار به‌عنوان حامی مالی با کمک «انجمن حفاظت از پرندگان آوای بوم» به این پروژه پیوست. درواقع دیوار با تأمین منابع مالی لازم، امکان اجرای مرحله آموزش و آگاهی‌بخشی به مردم دشت ارژن را فراهم کرد.
این مرحله شامل فعالیت‌هایی نظیر آموزش و آشنایی با غاز قرمز در مدارس، مساجد و حتی صحبت‌های رودررو با مردم عادی در خیابان‌ها بود. همچنین تهیه اینفوگرافیک‌های مختلف، چاپ پوستر و پخش اقلام تبلیغاتی مانند پیکسل، دفتر نقاشی، جاسوئیچی و کیسه‌های پارچه‌ای منقش به تصویر غاز قرمز در میان مردم دشت ارژن بخش دیگری از این آگاهی‌بخشی بود.
ایمان ابراهیمی درباره استقبال مردم منطقه گفت: «این پروژه یکی از موفق‌ترین نمونه‌های ارتباط بین مردم و گونه‌های پرچم در ایران بوده است. استقبال مردم دشت ارژن به حدی بود که گروه اجرایی در خیابان‌ها به نام «غاز قرمزی‌ها» شناخته می‌شدند و اهالی روستا از آن‌ها با مهربانی و احترام قدردانی می‌کردند.»
ابراهیمی ادامه داد: «در این پروژه انجمن محلی «آوای زیست‌بوم ارژن» که در روستای دشت ارژن فعالیت دارد نقشی مهم در تسهیل ارتباطات محلی ایفا کرد. این انجمن با قدیمی‌های روستا ارتباط برقرار می‌کرد و هماهنگی‌های لازم برای برگزاری جلسات آموزشی در مدارس و مساجد را انجام می‌داد. این همکاری به تعمیق آگاهی مردم منطقه و بهبود مشارکت آنان در حفاظت از زیستگاه غاز قرمز کمک شایانی کرد.»
برنامه‌های آینده برای حمایت از غاز قرمز
تالاب دشت ارژن که روزگاری یکی از زیستگاه‌های غنی و پویای استان فارس به‌شمار می‌رفت، در سال‌های اخیر با چالش‌های جدی مواجه شده است. حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از این تالاب به دلیل تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی و بهره‌برداری ناپایدار از منابع آب خشک شده است و تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد از آن باقی مانده است. این تغییرات نه تنها زیستگاه گونه‌های متنوع گیاهی و جانوری را تهدید کرده بلکه بقا و تکثیر غاز قرمز را نیز با دشواری‌های زیادی همراه کرده است. حفظ و احیای این تالاب به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر از زیست‌بوم منطقه، برای پایداری حیات‌وحش و اکوسیستم ضروری است.
هدف اصلی پروژه ایجاد ارتباط عاطفی بین مردم و غاز قرمز به‌عنوان نماد دشت ارژن است. برنامه‌های آینده شامل ساخت مجسمه غاز قرمز در میدان اصلی روستا، نقاشی دیواری در مدارس و تشویق گردشگران به بازدید از دشت ارژن خواهد بود. این اقدامات علاوه بر افزایش آگاهی عمومی می‌تواند به توسعه اکوتوریسم منطقه و بهبود وضعیت معیشتی ساکنان محلی کمک کند.
