مانع تراشی تندرو‌ها بر سر راه شعار‌های انتخاباتی پزشکیان

شالوده هرم رأی آوری مسعود پزشکیان بر سه وعده مهم استوار بود؛ موضوعاتی که مطالبه جدی جامعه تلقی می‌شد و البته به کلاف سردرگمی نیز در افکار عمومی و نظام اداری و سیاسی کشور تبدیل شده است. 

به گزارش خبرآنلاین، حالا بازندگان انتخابات ریاست جمهوری سعی دارند تا با کودتا علیه تحقق همین سه وعده، دولت را زمین‌گیر کنند و رای دهندگان به پزشکیان را ناامید. نکته عجیب این که طیف «قالیباف» و «جبهه پایداری و سعید جلیلی» اگرچه بالغ بر ۱۰ سال است که درگیر نزاعی ناتمام در ایام انتخابات و غیرانتخابات هستند اما حالا در کارشکنی علیه «سه وعده مسعود پزشکیان» به ائتلافی موقت رسیده‌اند و سهوا یا عمدا در یک تقسیم کار بین خودشان، سعی دارند سهمی در سدسازی مقابل یکی از وعده‌های سه‌گانه پزشکیان داشته باشند؛ «ارتباط با دنیا، مذاکره و رفع تحریم‌ها»، «موضوع عفاف و حجاب» و «رفع فیلترینگ». 

وعده ارتباط با دنیا اسیر دست سعید جلیلی و تجربه او در مبارزه با برجام

مسعود پزشکیان نخستین رییس جمهوری نیست که به دنبال مساله بهبود روابط با غرب، حل تنش‌های موضوع هسته‌ای ایران و در سال‌های اخیر به دنبال احیای برجام بوده است. از زمان دولت نخست حسن روحانی که توافق هسته‌ای امضا شد تا بعد از خروج آمریکا از برجام در دولت دوم روحانی و تلاش‌های آتی برای احیا برجام تا امروز، همیشه یک نفر همراه با حواریون خود سد راه جدی برای به ثمر رسیدن این تلاش‌ها بوده است؛ سعید جلیلی. 

او که با توجه به سابقه و کارنامه فعالیت خود به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی به عنوان سلطان قطعنامه نیز شناخته می‌شود، نه تنها از هیچ تلاشی برای ممانعت از انعقاد برجام در دولت یازدهم فروگذار نکرد، بلکه در تمام دوران فعالیت دولت دوازدهم، دولت سیزدهم و حالا در دولت چهاردهم نیز از طرق مختلف مانع احیا برجام شده است. 

وقتی امیرحسین قاضی زاده هاشمی، کاندیدای ریاست جمهوری چهاردهم در زمان مناظرات انتخاباتی بدون نام بردن از شخصی عبارت «کسی که شهید رئیسی را آزار می‌داد، عقاید شهید رئیسی را اصلا قبول نداشت، اخلال ایجاد می‌کرد، حتی وقتی به همکاری دعوت شد نیامد» همه می‌دانستند منظور او کیست. 

آنچه قاضی زاده آزار و اخلال نامیده بود احتمالا ابعاد گوناگی داشته است اما بدون شک یک بخش آن ممانعت از احیا برجام یا پیگیری برای تصویب لوایح مربوط به پیوستن ایران به FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده است. 

این رویه حتی در دولت سید ابراهیم رییسی نیز ادامه داشت؛ علی رغم این که جبهه پایداری و نیروهای سعید جلیلی در بخش‌های مختلف دولت حضور داشتند اما نیروهای بیرون از دولت در عین حمایت همه جانبه اما در مساله برجام و ارتباط با غرب روند سنگ‌اندازی خود را ادامه دادند. 

جلیلی هنگامی که از قانع کردن رییسی و امیرعبداللهیان برای «خروج از برجام»، ناامید شد، به گزارش ۱۲ بهمن ماه ۱۴۰۰ «شرق»، نامه‌ای خطاب به رهبر انقلاب نوشت و ضمن پافشاری بر این درخواست خود، تاکید کرد: «سطح غنی‌سازی بالا رود و حتی به ۹۰ درصد برسد… پس از این مرحله، ایران باید وارد مذاکره مستقیمی با ایالات متحده شود و امتیازات لازم و رفع تحریم‌ها را آنجا از آمریکا بگیرد». 

اسفندماه ۱۴۰۰ محمود نبویان، از اعضا جبهه پایداری و از چهره‌های حامی سعید جلیلی در نشستی تحت عنوان «همایش دفتر ارتباطات فرهنگی» در قم با انتقاد از دولت رییسی به دلیل مفادی از توافق احیا برجام گفت که «در توافق جدید هیچ چیز لغو نمی‌شود؛ اقایان دارند همین را هم توافق می‌کنند. امیرعبداللهیان در مجلس گفت آیسا و کاتسا و یوترن لغو نمی‌شود؛ آمریکا حتی حاضر نشده معافیت دهد. آمریکا قوی ظاهر شده اما دوستان ما بسیار ضعیف ظاهر شده‌اند. کار به جایی رسیده که باقری به بچه‌های انقلابی گفته «تندید». مبنا این شده که می‌گویند بالاخره بباید توافق شود دیگر». 

شاهد دیگر این ادعا بخشی از یک ویدئو است که در آن امیرحسین ثابتی نماینده تندروی مجلس دوازدهم سخن می‌گوید؛ او در این ویدئو بی‌پروا از سنگ‌اندازی و کارشکنی تندروهایی که البته از نگاه او کار درستی کرده‌اند می‌گوید: «وقتی دولت آقای رئیسی در یک راهبرد خطا می‌خواست برجام را در ۱۴۰۰ احیا کند؛ سیدمحمود نبویان مانع شد. آن صندلی یک نفره مجلس می‌تواند جای ۲۹۰ نفر کارکرد داشته باشد. حسن روحانی قبلا گفت اگر مجلسی غیر از مجلس فعلی بود برجام حل و تحریم‌ها برداشته می‌شد». 

عباس رنجبر، رئیس دفتر جلیلی هم سال ۱۴۰۱ در توئیتی نوشت: «احیای روح برجام و تز رسوا شده‌ی حل معیشت از طریق سازش در اذهان مردم؛ شرطی کردن اقتصاد و اعمال خود تحریمی علیه نهادهای داخلی؛ اعطای مجدد اهرم فشار مکانیسم ماشه و نظارت‌های استثنایی به آمریکا و جاسوسان اسرائیل؛ و… آقایان رئیسی و باقری مسئولیت مستقیم تبعات این تصمیم برعهده‌ی شماست.» 

در مساله سنگ‌اندازی جلیلی و نیروهایش در مقابل تلاش دولت سیزدهم برای احیای برجام، حتی به علی باقری در تیم مذاکره‌کننده دولت رییسی نیز رحم نشد. باقری کنی اگرچه روزگاری به عنوان یار غار سعید جلیلی شناخته می‌شد اما بعد از حضور در دولت سیزدهم و نشستن پای میز مذاکره به صورت مستقیم گویا از جلیلی فاصله گرفت و با واقعیات جاری روبرو شد. در کنار این مساله سعید جلیلی نیز دل خوشی از تصمیمات انتخاباتی در سال ۱۴۰۰ نداشت و شاید در خلوت خود منطق این که او گزینه نهایی اصولگرایان برای ریاست جمهوری نشد را درک نمی‌کرد. به این دو مولفه، نوع نگاه بنیادگرایانه جلیلی و پایداری‌ها در حوزه سیاست خارجی را نیز باید اضافه کرد. همه این مسائل دست در دست هم داد تا جلیلی در سه دولت از همه توان خود برای ممانعت از احیای برجام استفاده کند. 

درباره این موضوع مستندات زیادی نیز وجود دارد. تیرماه سال جاری نیز علی اکبر صالحی در گفت و گو با پایگاه خبری انتخاب از چگونگی برهم خورد توافق احیای برجام گفت و در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه «گفته می‌شود که آقای جلیلی با مانع تراشی، جلوی توافق احیای برجام در دولت رئیسی را گرفته است؟» گفت: «توافق در آستانه تمام شدن بود؛ قرار بود شهید امیرعبداللهیان برای امضای توافق برود. ظاهرا در شورای عالی امنیت ملی پیشنهاد می‌کنند که خواسته‌ای را اضافه کنند و آن منجر به برهم خوردن توافق می‌شود». 

این فشار حالا در دولت پزشکیان نیز ادامه پیدا کرده است. نمایندگان مجلس نزدیک به جلیلی و نیروهای جبهه پایداری با تهدید و فشار برای بیرون رفتن ظریف از دولت سعی دارند پیام روشنی به دولت بدهند. علاوه بر این سروصداهای روزهای اخیر در جلسات علنی و تهدیدهای مهدی کوچک‌زاده برای مذاکرات و ظریف نشان می‌دهد دست فرمان این جریان تغییر نکرده است و قرار نیست در مقابل دولت پزشکیان نیز در این خصوص کوتاه بیایند. 

قانون حجاب و عفاف؛ سمفونی قالیباف با پایداری‌ها و جلیلیون

قانون حجاب که به گفته محمدباقر قالیباف ۲۳ آذرماه به رییس جمهور ابلاغ خواهد شد از صدر تا ذیل دستپخت جریان پایداری و جلیلی است. قالیباف برخلاف مجلس قبل که درباره محتوای این لایحه در حال بررسی ذیل اصل ۸۵ قانون اساسی با جبهه پایداری درگیری‌هایی داشت حالا درباره این قانون در کنار پایداری‌ها و جلیلیون ایستاده است. او در روزهای اخیر با موضع‌گیری درباره دو موضوع «حضور ظریف در دولت» و «ابلاغ قانون حجاب» مرزهای ارتباط خود را با نیروهای جلیلی و دولت پزشکیان بازتعریف کرد. پیامی روشن که نشان داد قالیباف نیز در برهه‌های زمانی حساس وقتی پای نیروهای برکنار شده‌اش در وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی در بین باشد، می‌تواند به متحدی با رقیب قدیمی خود یعنی «پایداری‌ها و جلیلی» در آن زمان «تبدیل» شود. 

مسعود پزشکیان در ایام انتخابات و البته دوران نمایندگی بارها از رویه اعمال زور و ابزارهای قهری در مساله حجاب انتقاد و حتی در روزهای منتهی به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم در توئیتی «طرح نور» را «طرح تاریکی» خواند. او وعده داد که در مقابل گشت‌های ارشاد خواهد ایستاد. محمد قوچانی وقتی به عنوان نماینده پزشکیان در صداوسیما حاضر شد و با سعید احدیان نماینده قالیباف مناظره کرد، پیشنهاد پس گرفتن این لایحه را داد. 

پیروزی پزشکیان در انتخابات اما همانا و زور پر زور پایداری‌ها و جلیلیون برای تایید نهایی این قانون همان. حالا قالیباف نیز در این غائله در کنار رقیب شکست خورده دیگر در انتخابات حضور دارد و یک ائتلاف علیه وعده‌عدم اجرای قانون حجاب پزشکیان، در میانه نزاع ناتمام جلیلی و قالیباف شکل گرفته است. قالیباف اگرچه بر اساس اخبار غیررسمی اصراری به اجرای این قانون ندارد و حتی به بسیاری از مفاد آن نیز انتقاداتی دارد اما در این بین در یک تصمیم سیاسی برای اجرای این قانون در کنار نیروهای جلیلی و پایداری ایستاده است تا مانع از تحقق وعده مسعود پزشکیان و تاثیر این موضوع بر بدنه رای او شود. 

وعده رفع فیلترینگ پزشکیان و کارگروهی مجهول با خروجی معلوم

وقتی در نخستین روزهای آغاز به کار دولت مسعود پزشکیان صدای محمد قسیم عثمانی در مجلس دوازدهم بلند و به هیات رییسه اعتراض شد که چرا طرحی که برای رفع فیلترینگ تدوین شده توسط هیات رییسه اعلام وصول نمی‌شود مشخص بود که قرار است رقبای دیروز پزشکیان برای ممانعت از رفع فیلترینگ نیز هر چه در توان دارند اجرا کنند. 

ماجرا از این قرار بود که نمایندگان نزدیک به دولت و حامیان مسعود پزشکیان در راستای تحقق این وعده دست به طراحی طرحی زده‌اند. طرح اما در دستورکار قرار نگرفت و اعتراض محمدقسیم عثمانی، نماینده بوکان در مجلس مبنی بر اینکه «من طرحی دوفوریتی تهیه و تقدیم هیات رییسه کردم. این طرح تمام مراحل خود را طی کرده که به جایی نرسید» 

بعد از این سنگ‌اندازی هیات رئیسه مجلس بود که دولت تصمیم گرفت که مساله رفع فیلتر را از مسیر شورای عالی فضای مجازی پیش ببرد. در روزهای اخیر اما علی ربیعی، دستیار رییس دولت در امور اجتماعی از مخالفت‌های درون این شورا برای رفع فیلترینگ خبر داده و گفته: «نمی دانم چرا چند نفر در شورای عالی فضای مجازی در برابر تصمیم و قول رییس جمهور به مردم مقاومت می‌کنند؛ فیلترینگ چه خاصیتی برای کشور داشته است؟» 

از سوی دیگر جعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس جمهوری در مراسمی به مناسبت روز دانشجو از سنگ‌اندازی‌های عده‌ای برابر رفع فیلترینگ صحبت کرده است. «شورای فضای مجازی با ۱۵ عضو حقیقی فعلا رفع این فیلترینگ را به صلاح نمی‌دانند. ما باید این‌ها را قانع کنیم». 

سرنوشت این وعده پزشکیان هم به دست یک کارگروه در این شورا افتاده است؛ کارگروهی که اعضا و روند فعالیت‌اش مجهول است و تنها چیزی که از آن معلوم است سرنوشت داستان فیلترینگ در آن است؛ مثل بسیاری از گره‌های دیگر که به دست همین دست از کارگروه‌ها سپرده و هرگز باز نشد. 

حالا نزدیک به یک ماه از دستور پزشکیان برای تشکیل کمیته‌ای از اعضای شورایعالی فضای مجازی برای بررسی رفع فیلترینگ می‌گذرد و هیچ خبری از این مهم شنیده نمی‌شود. 

پیش از این خبرآنلاین در گزارشی درباره پیگیری درباره اعضا و فعالیت این کارگروه از حسین دلیریان سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی نوشت که این پیگیری‌ها بی‌پاسخ ماند. بنا بر گفته‌های منابع آگاه، دلیریان نقش اساسی در محرمانه شدن فضای شورایعالی فضای مجازی دارد. او از چهره‌هایی است که در دولت ابراهیم رئیسی به مقام و منصب رسید و البته در جریان حمله به سفارت بریتانیا در سال ۱۳۹۱ حضور داشته و تصاویر او در حال فریاد و شعار به دفعات دیده شده است. 

برخلاف تصوری که بسیاری از چهره‌های سیاسی درباره سهل الوصل بودن رفع فیلتر برای دولت پزشکیان داشتند، اما سنگ‌های بزرگی از سوی چهره‌های نزدیک به جلیلی و پایداری بر سر راه این وعده پزشکیان انداخته می‌شود. 

کودتا علیه وعده‌های سه‌گانه

اگر دولت پزشکیان را نشسته بر یک سه پایه فرض کرد، مخالفان در صورتی که بتوانند هر یک از این سه پایه را بزنند، در واقع می‌توانند ضربه محکمی به استحکامات دولت در بدنه اجتماعی‌اش بزند و آن‌ها را ناامید کنند؛ تا اگر دولت این چهارساله را بتواند سرِ سلامت برساند، در دور دوم نتواند اندازه لازم برای پیروزی رای جمع کند. 

رفع فیلترینگ در کنار رفع تحریم‌ها و مذاکرات و همچنین قانون حجاب و عفاف، زیر سایه همان چهره‌هایی است که پشت‌سر آن‌ها بازندگان انتخابات اخیر قرار گرفته‌اند تا با کودتا علیه وعده‌های سه‌گانه مسعود پزشکیان، بتوانند ضرباتی کاری بر دولت وارد کنند.