ناپدیدشدگان معروف ایران: از امام موسی صدر تا حاج احمد متوسلیان

فرارو - با سقوط بشار اسد در سوریه زندان صیدنایا به دست معترضان افتاد و اخبار ضدونقیضی از این زندان منتشر شده است. یکی از شایعاتی که به گوش می‌رسد، زنده‌بودن امام موسی صدر است.

به گزارش فرارو، امام موسی صدر، روحانی شیعه ایرانی، پس از سفر به لیبی در سال ۱۳۵۷ ناپدید شد و تا به امروز اطلاعات دقیقی درباره سرنوشت او در دست نیست. در تاریخ نمونه‌هایی از ربایش افراد مهم ایران را می‌توان مشاهده نمود و تا به امروز نیز از سرنوشت آنها هیچ خبری نیست و هرازچندگاهی اخبار ضدونقیضی درباره آنها منتشر می‌شود. در این مطلب به بررسی افرادی خواهیم پرداخت که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران توسط سایر دولت‌ها ربوده شده‌اند و هیچ اطلاعاتی درباره سرنوشت آنها موجود نیست.

امام موسی صدر

شاید بتوان امام موسی صدر را اولین مورد از این افرادی دانست که گمان می‌رود ربوده شده‌اند. ایشان در سال ۱۳۰۷ در قم به دنیا آمد و در سن نوجوانی وارد حوزه علمیه شد و به مدت ۴ سال نیز در حوزه علمیه نجف تحصیل خود را ادامه داد. البته امام موسی صدر در رشته حقوق در اقتصاد نیز از دانشگاه تهران لیسانس گرفت. در سال ۱۳۳۷ از نجف به ایران برگشت و دبیرستان صدر را ساخت و در سال ۱۳۳۸ به دعوت شیعیان لبنان به این کشور رفت و تا سال ۱۳۵۷ نیز در همان جا ماند. امام موسی صدر در سال ۱۳۵۷ به دعوت قذافی وارد لیبی شد و در ۹ شهریور همان سال ناپدید شد.

برخی ادعا داشتند لیبی را به مقصد ایتالیا ترک کرده است؛ اما مدتی بعد پلیس ایتالیا اعلام کرد که هیچ مدرکی مبنی بر حضور موسی صدر در این کشور وجود ندارد. یکی از دلایل ربوده شدن امام موسی در لیبی را تمایل ایشان به گسترش شیعه و نزدیکی مذاهب اسلامی به هم است.

 بعد از سقوط معمر قذافی دولت ایران و لبنان تلاش‌هایی را برای پیگیری وضعیت امام موسی صدر انجام دادند؛ اما نتیجه‌ای در بر نداشت.

حاج احمد متوسلیان

احمد متوسلیان در ۱۵ فروردین ۱۳۳۲ در تهران به دنیا آمد و تا پایان دیپلم نیز در همین شهر ماند. در دوران سربازی دوره تخصصی تانک را در تیپ ۳۷ زرهی شیراز گذراند و در سال ۱۳۵۶ نیز در رشته مهندسی الکترونیک دانشگاه علم و صنعت پذیرفته شد. در سال ۱۳۵۴ توسط ساواک در خرم‌آباد بازداشت شد و بعد از انقلاب و تشکیل سپاه پاسداران به آن پیوست. متوسلیان با آغاز جنگ از طرف محسن رضایی فرمانده آن روز‌های سپاه به فرماندهی تیپ محمد رسول‌الله منصوب شد و راهی جبهه‌های جنوب شد.در اواخر خرداد ۱۳۶۱ در مأموریتی به همراه هیئتی از مسئولان سیاسی و نظامی راهی کشور سوریه شدند تا به مبارزه نیرو‌های لبنانی علیه اسرائیل کمک کنند.

در ۱۴ تیرماه ۱۳۶۱ حاج احمد متوسلیان و یارانش در مناطق تحت اشغال رژیم صهیونیستی لبنان ناپدید شدند. باگذشت بیش از ۴۰ سال از این اتفاق هنوز هیچ خبری از آنها منتشر نشده است. البته روایت‌های ضد نقیض درباره شهادت یا زنده‌ماندن آنها منتشر شد؛ اما هیچ‌کدام تأیید نشده‌اند.

در روایت اول به نظر می‌رسد حاج احمد متوسلیان و یارانش توسط فالانژ‌های (گروه‌های فشار) اسرائیل به شهادت رسیده است. روایت دوم نیز معتقد به شهادت بعد از اسارت است و در روایت سوم افرادی معتقد هستند که احمد متوسلیان در زندان‌های رژیم صهیونیستی در بند است.

شواهد نشان می‌دهد که نیرو‌های فالانژ به رهبری «ایلی جبیقه» و «سمیر جعجع» چهار نفر را ربوده و پس از مدتی آنها را به صهیونیست‌ها تحویل داده‌اند. سمیر جعجع یکی از رهبران «جریان ۴ مارس» در لبنان است که سابقه کیفری قابل‌توجهی دارد و در سال ۱۹۹۴ به دلیل انفجار یک کلیسا در شمال لبنان به زندان افتاد، هرچند که بعداً از این اتهام تبرئه شد.

کاظم اخوان

کاظم اخوان یکی از افرادی بود که همراه احمد متوسلیان به لبنان سفر کرد و ربوده شد. او در سال ۱۳۳۸ در مشهد به دنیا آمد و بعد از دوران دبیرستان به عکاسی روی آورد با شروع جنگ به ستاد جنگ‌های نامنظم و مصطفی چمران پیوست. عملیات بیت‌المقدس آخرین عملیاتی بود که کاظم اخوان در آن حضور داشت و بدون اغراق می‌توان او را مؤثرترین عکاس آغاز جنگ دانست.

محمد نخستین فرمانده ادوات ستاد جنگ‌های نامنظم درباره کاظم اخوان می‌گوید: «او ناخودآگاه عکس می‌گرفت و با عشق و علاقه به دنبال ثبت سوژه‌های جنگ بود.»

محمدتقی رستگار مقدم

محمدتقی رستگار مقدم در بهمن ۱۳۳۸ در قم متولد شد. تحصیلات خود را در زادگاهش به پایان رساند و به همراه مردم در فعالیت‌های سیاسی قبل از انقلاب نقش داشت. بعد از پیروزی انقلاب و در جریان حوادث کردستان به بانه رفت و جرقه‌های آشنایی‌اش با احمد متوسلیان در آنجا زده شد و پس از آن تبدیل به یارغار حاج احمد متوسلیان شد و همراه او در جبهه‌های نبرد حضور داشت.

پس از فتح خرمشهر و برای کمک به مردم لبنان همراه متوسلیان شد؛ اما در ۱۴ تیر ۱۳۶۱ به دست نیرو‌های فالانژ لبنان اسیر و تحویل رژیم صهیونیستی شد و تا به امروز هیچ خبر قطعی از سرنوشتش نیست.

سید محسن موسوی

او در اول فروردین ۱۳۳۵ در تهران به دنیا آمد و از همان کودکی به دنبال فعالیت‌های سیاسی و مبارزه با رژیم شاهنشاهی بود. در سال ۱۳۵۴ تحت تعقیب ساواک بود و مجبور شد همراه خانواده خود از کشور خارج شود. در سال ۱۳۵۸ به ایران برگشت و در همان سال به دعوت دکتر چمران و به دستور امام خمینی به لبنان رفت. او نقش اساسی در تشکیل هسته اولیه حزب‌الله داشت. بعد از اتمام مأموریت حاج احمد متوسلیان در لبنان برای بررسی نهایی اوضاع در ۱۳ تیر عازم بیروت شدند و در ۱۴ تیر در منطقه «برباره» لبنان توسط گروهی ناشناس ربوده شدند تا به امروز هیچ نشانی از آنها نیست.

حسین امیر عبداللهیان وزیر سابق امور خارجه در سال ۱۳۹۶ درباره حاج احمد متوسلیان و یارانش می‌گوید: «هنوز هیچ مدرکی دال بر شهادت این افراد وجود ندارد و ما همچنان امید به زنده‌بودن آنها داریم.»

علیرضا عسگری

سرتیپ بازنشسته سپاه پاسداران و معاون وزیر دفاع در دولت خاتمی بود که در سال ۲۰۰۷ در ترکیه ناپدید شد. عسگری در سال ۱۳۳۹ در شهرری به دنیا آمد و بعد از اتمام تحصیلات در ۸۰ میلادی به عنوان یک کماندو مأمور اطلاعاتی ایران در لبنان مشغول به فعالیت بود.

حتی روزنامه اسرائیلی هاآرتص ادعا کرده است او مسئول انتقال خلبان اسرائیلی «رون آراد» به ایران بود. برخی از دیپلمات‌های عرب نیز مدعی هستند که عسگری توسط سیا و موساد ربوده شده است البته ایران چند باری موضوع را از طریق وزارت دفاع و اینترپل پیگیری کرد؛ اما به نتیجه‌ای نرسید.