مانور کبرا که به عنوان کاهش شتاب دینامیک هواپیما نیز شناخته میشود، مانوری است که در آن ناگهان دماغه هواپیما به حالت عمودی بالا میآید و بهطور لحظهای هواپیما را در حالت ایستاده قرار میدهد.
به گزارش روزیاتو، در بالاترین موقعیت دماغه، هواپیما قبل از اینکه دماغه را به حالت عادی بازگرداند و قدرت لیفت خود را بازیابد، به طور لحظهای یک ترمز هوایی تمام انجام میدهد. نکته قابل توجه این است که هواپیما در حین انجام این مانور ارتفاع از دست نمیدهد یا افزایش نمیدهد و این باعث میشود که مانور کبرا به یکی از پرطرفدارترین مانورهای آیروبیک هوایی تبدیل شود.
هواپیماهای نظامی برای انجام برخی از چشمگیرترین مانورها به منظور انجام موفق ماموریتهای رزمی شان طراحی شده اند. چه تعقیب و گریز با سرعت بالا باشد، یا درگیری هوایی تن به تن یا مانورهای دقیقتر برای پنهانکاری، هواپیماهای نظامی بالاترین سطح چابکی را دارند. آیا هواپیماهای نظامی میتوانند مانورهایی مانند مانور کبرا انجام دهند؟ تعدادی هواپیمای نظامی در سراسر جهان وجود دارد که میتوانند مانور کبرا را انجام دهند.
آیا هواپیمایی در نیروی هوایی ایالات متحده میتواند این مانور را انجام دهد؟ هواپیمای X-۶۲ VISTA ساخت جنرال داینامیکس تنها هواپیمای نیروی هوایی ایالات متحده است که در تئوری میتواند مانور کبری را انجام دهد. این مقاله به بررسی قابلیتهای X-۶۲ میپردازد و بررسی میکند که چرا دیگر هواپیماهای نظامی چابک برای چنین مانورهای آیروبیکی طراحی نشده اند.
مانور کبرا نمونهای از ابرمانورپذیری است که در آن هواپیما زاویه پیچ خود را چنان ناگهانی تغییر میدهد که ارتفاع آن افزایش نمییابد. علاوه بر این، از دست دادن لیفت برای مدت زمانی بسیار کوتاه رخ میدهد به طوری که هیچ ارتفاعی از دست نمیرود. جالب اینجاست که انجام کامل این مانور به قدری مختصر و دقیق انجام میشود که هواپیما در حین حرکت غلت نمیزند یا منحرف نمیشود.
در حالی که هواپیما باید قادر به انجام یک مانور دقیق بدون فشار بیش از حد به بدنه باشد، برای انجام آن به یک خلبان بسیار ماهر نیاز است. در حالی که مانور کبرا به طور کلی در نمایشگاههای هوایی و پروازهای بسیار تخصصی به نمایش گذاشته میشود، این مانورها را میتوان در طول نبرد به عنوان آخرین راه حل برای خلاص شدن از دست هواپیمای تعقیب کننده در نبردهای هوایی نزدیک انجام داد. مانور کبرا ممکن است به این امید انجام شود که هواپیمای تعقیب کننده ناخواسته جلو بیفتد و بتوان آن را دور زد.
خدمه: ۲ نفر (خلبان و خلبان ایمنی)
طول: ۱۴.۸ متر
طول بال: ۹.۸ متر
ارتفاع: ۴.۸ متر
وزن خالی: ۱۸،۲۳۸ کیلوگرم
وزن ناخالص: ۱۲،۰۰۳ کیلوگرم
حداکثر وزن برخاست: ۱۹،۱۸۷ کیلوگرم
موتور: ۱ موتور توربوفن پس سوز General Electric F۱۱۰-GE-۱۰۰ با پیشرانه خشک ۱۶،۶۰۰ پوند (۷۴ کیلونیوتن) و ۲۸،۲۰۰ پوند (۱۲۵ کیلونیوتن) با پس سوز
حداکثر سرعت: ۲،۱۷۰ کیلومتر بر ساعت در سطح دریا: ۱.۲ ماخ (۱،۴۶۰ کیلومتر بر ساعت). در ارتفاع بالا: بیش از دو ماخ
برد فرابری: ۵،۲۰۰ کیلومتر با ۳ باک سوخت اضافی به گنجایش ۱۴۰۱ لیتر
سقف پروازی: ۵۰،۰۰۰ فوت (۱۵،۰۰۰ متر)
نرخ صعود: ۵۰،۰۰۰ فوت در دقیقه (۲۵۰ متر در ثانیه)
C-۶۲ VISTA ساخت جنرال داینامیکس تنها هواپیمای (شبیه ساز) در ایالات متحده است که از نظر تئوری میتواند مانور کبری را انجام دهد. این هواپیمای آزمایشی از F-۱۶D Fighting Falcon مشتق شده و برای انجام آزمایشات توسط نیروی هوایی ایالات متحده طراحی شده است. این هواپیما به عنوان بخشی از سرمایه گذاری مشترک جنرال داینامیکس و Calspan برای سیستم خودکار کنترل شبیه سازی (SACS) طراحی شده است.
این هواپیما دارای یک نازل موتور جهت دهی رانشی چند محوره است که کنترل فعال بیشتری را در موقعیتهای پساتوقف، مانند مانور کبرا، امکانپذیر میسازد. این هواپیما میتواند کنترل گام و انحراف را در زوایای حمله بسیار بالا (عمودی) انجام دهد – چیزی که هواپیماهای سنتی قادر به دستیابی به آن نیستند. این هواپیما به یک مقاومت گیر تخصصی پشتی مجهز است که در طول بدنه عمل میکند.
خدمه: ۱ نفر
وزن خالی: ۱۳،۲۹۰ کیلوگرم
وزن ناخالص: ۲۲،۴۷۱ کیلوگرم
حداکثر وزن برخاست: ۲۹،۹۰۰ کیلوگرم
ظرفیت سوخت: ۸،۲۷۸ لیتر داخلی
موتور: ۱ موتور توربوفن پس سوز Pratt & Whitney F۱۳۵-PW-۱۰۰ با پیشرانه خشک ۲۸،۰۰۰ پوند (۱۲۵ کیلونیوتن) یا ۴۳،۰۰۰ پوند (۱۹۱ کیلونیوتن) با پس سوز
حداکثر سرعت: ۱.۶ ماخ در ارتفاع بالا، ۱.۰۶ ماخ (۱،۲۹۶ کیلومتر بر ساعت) در سطح دریا
برد: ۲،۸۰۰ کیلومتر
برد عملیاتی: ۱،۲۳۹ کیلومتر در عملیاتهای ممانعتی (هوا به سطح) با سوخت داخلی. ماموریتهای هوا به هوا ۱،۴۱۰ کیلومتر با سوخت داخلی
سقف پروازی: ۵۰،۰۰۰ فوت (۱۵،۰۰۰ متر)
همانطور که در بخش قبل ذکر شد، تنها یک هواپیمای شبیه ساز آمریکایی میتواند به لطف طراحی و پیکربندی خود چنین مانوری را انجام دهد. در حالی که بسیاری از هواپیماهای نسل چهارم و پنجم دیگر در ناوگان نیروی هوایی آمریکا دارای قابلیت مانور بالایی هستند، اما برای نمایشهای آیروبیک طراحی نشده اند.
الزامات مأموریت رزمی در بیشتر هواپیماهای نظامی، از جمله فناوری پنهانکاری، استفاده از چنین مانورهایی را محدود میکند. در حالی که یک هواپیمای نیروی هوایی آمریکا بتواند برای فریب دشمن مانور کبرا انجام دهد، با این کار دید خود نسبت به دشمن را از دست میدهد در حالی که تمامی سلاحها رو به آسمان هستند و انرژی هواپیما به طور موقت از بین میرود. علاوه بر این، چنین مانورهایی همواره میتواند یک ریسک ایمنی باشد به ویژه در شرایط که امکان برخورد در هوا در جریان انجام ماموریت را افزایش دهد.