رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: «اگر کسی فکر می‌کند می‌تواند بدون قوه مقننه، به دنبال اجرای عدالت برود، دچار سوءتفاهم شده است.»
به گزارش خبرنگار خانه ملت، "علی لاریجانی" صبح امروز ـ دوشنبه 19 اردیبهشت ماه ـ در دومین همایش ملی "الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت" اظهار کرد: «سازوکار حکومت از نظر کلان باید شئونی داشته باشد در واقع خود قوه مقننه نیز باید بر مبنای تئوریک و قانونگذاری حرکت کند.»
وی با تاکید بر این که قوه مقننه باید کاملا مستقل باشد، یادآور شد: «تنها مساله دستگاه قانونگذاری باید این باشد که حقوق مردم را در موضوع عدالت چارچوب‌بندی کند و جلوی برخی از آسیب‌ها را نیز بگیرد.»
لاریجانی ادامه داد: «وظیفه قوه مقننه این است که در راستای عدالت قانون ایجاد کند و در مقابل قوه مجریه نیز باید این قانون را در جامعه پیاده کند و از سوی دیگر قوه قضائیه نیز باید نظارت کامل بر اجرای درست آن داشته باشد.»
رییس مجلس شورای اسلامی هرگونه دخالت قوا در کار یکدیگر را مخل عدالت دانست و تصریح کرد: «اگر کسی فکر می‌کند می‌تواند قوه مقننه را جا بگذارد و عدالت را اجرا بکند دچار سوءتفاهم شده است؛ البته برعکس این موضوع هم صادق است.»
وی با تاکید بر اینکه سه قوه باید به طور مستقل در جای خود عمل کنند، در عین حال خاطرنشان ساخت: «اما ممکن است هرکدام به طور کامل به وظایف خود عمل نکنند. اینجاست که ولی امر با چشم بینا و تیزهوشی به این موارد نظارت دارد.»
لاریجانی در ادامه عدالت را موضوعی کانونی و حساس توصیف کرد و گفت: «نباید خیلی عجولانه با این موضوع برخورد کرد و نباید هم در مقابل آن بی‌خیال بود.»
وی یادآور شد: «نقش کانونی عدالت در حیات بشری مخصوصا برای انقلاب اسلامی که عدالت اساس آن است موضوعی حیاتی است.»
رئیس قوه مقننه عدالت را از موضوع‌هایی دانست که هم عامه مردم و هم فرهیختگان با آن نسبتی دارند.
وی توضیح داد: «عامه مردم معمولا رابطه مثبتی با عدالت برقرار می‌کنند چون آن را ضد تعدی و تجاوز می‌دانند. در واقع همه ملت‌ها در طول تاریخ با هر تصوری نگاه مثبتی به عدالت دارند.»
وی ادامه داد: «در بین متفکران هم عدالت موضوع کانونی و مهمی است. مثلا سقراط عدالت را فضیلت برتر می‌دانست و افلاطون در کتاب جمهوری عدالت را مساله اساسی برای تکوین جامعه بشر اعلام کرده بود.»
لاریجانی با بیان این که متفکران قرائت‌های مختلفی از عدالت دارند که یکسان نیز نیستند، گفت: «البته ما یک دوره غروب این فکر را نیز در تمدن غرب داریم.»
وی ادامه داد: «در واقع زمانی که پوزیتیویست‌ها و لیبرال‌ها به وجود آمدند دوره افول عدالت را شاهد هستیم. البته متفکران لیبرال در امروز نیز عدالت را مساله‌ای مزاحم برای توسعه می‌دانند.»
رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین به نقش و اهمیت عدالت در سنت اسلامی اشاره کرد و اظهار داشت: «در سنت اسلامی نیز عدالت یک موضوع برجسته است. در واقع فقها نیز شان والایی برای عدالت قائل هستند و در نزد فیلسوفان اسلامی نیز همین گونه است.»
لاریجانی تکوین جامعه یا مدینه فاضله را وابسته به عدالت دانست و تصریح کرد: «این که امام (ره) مساله عدالت را یک موضوع اساسی نامیدند به گونه‌ای که پیشرفت و آبادانی و معنویت کشور در پناه عدالت رخ می‌دهد، نشان می‌دهد که فیلسوفی مانند امام که حاکم جامعه اسلامی است دغدغه‌اش عدالت است. رهبر معظم انقلاب نیز بارها بر عدالت اجتماعی تاکید کرده‌اند.م
عدالت باید مطالبه مردم باشد
"علی لاریجانی" در ادامه سخنان خود در دومین همایش ملی الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت، گفت: «از نجاشی در مورد عدالت نقل شده است که یک حکومت ممکن است با کفر باقی بماند اما با ظلم استقامت ندارد.»
لاریجانی مساله عدالت را یک موضوع رکنی در جامعه عنوان کرد و ادامه داد: «مساله‌ای که وجود دارد این است که عدالت آیا یک موضوع برون دینی است یا درون دینی.»
وی با بیان اینکه عدالت می‌تواند موضوع برون دینی باشد اما از آن جهت که اسلام تاکید بر عدالت دارد می‌توان از تقرب درون دینی هم به عدالت رسید به این دلیل که نشات گرفته از فطرت انسان است. بنابراین ما می‌توانیم به تئوری عدالت برسیم و هر دو تقرب قابل و معقول است.
رییس قوه مقننه در ادامه یادآور شد: «در بدو ظهور انقلاب اسلامی، در باب عدالت تاکیدهای زیادی شد و کلام امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب مشحون از سخنانی در تاکید بر عدالت است.»
لاریجانی اظهار داشت: «نحوه اداره کشور ما در بعضی جهات مفهوم عدالت را به خود دیده است و به آن نزدیک شده است، مانند مبارزه با ظلم در سطح جهان که کشور را به عدالت نزدیک‌تر کرد و این نشان می‌دهد که این حرکت ایران حرکتی اصیل و درست است و شواهدش در موضوع‌های مختلف مانند مسائل هسته‌ای و منطقه‌ای مشخص است که گاهی برای ایران هزینه‌بر نیز بوده است اما نشان داد که رویکرد ما همواره همراه با عدالت بوده است.»
رئیس قوه مقننه در عین حال خاطرنشان ساخت: «در برخی جهات نیز ما دارای نقص بودیم به طوری که تفکر سوسیالیستی در برهه‌ای از زمان در کشور حاکم بود و تصور می‌شد که رقابت در کشور باعث اجحاف است به همین دلیل به نوعی به سوسیالیسم گرایش پیدا کردند در صورتی که اگر سوسیالیسم را به طور کامل می‌شناختند متوجه می‌شدند که هیچ گاه از سوسیالیسم به عدالت نخواهند رسید چرا که نوعی استعدادکشی در آن وجود دارد.»
وی ادامه داد: «زمانی هم در کشور ما به رقابت در کشور توجه وی‍ژه‌ای کردند اما از برخی آسیب‌ها و صدمات آگاهی نداشتند و زمینه‌های رقابت سالم را مهیا نکردند بنابراین نمی‌توان اظهار کرد که در این دوره نیز عدالت برقرار بوده است.»
رئیس مجلس تاکید کرد: «حتی گاهی برای این که فقر در جامعه کاسته شود با توزیع منابع فکر می‌کردند که به عدالت نزدیک می‌شوند البته این موضوع قابل مطالعه است و باید دید که با این سازوکارها به عدالت نزدیک می‌شویم یا نه؟»
در خصوص عدالت خلا تئوریک داریم
لاریجانی با تاکید بر این که ما درخصوص عدالت دچار خلأ تئوریک هستیم تصریح کرد: «بحث عدالت اگر افضل فضایل است جا دارد که تئوری آن به طور کامل ایجاد شود. در واقع پیشرفت از درون عدالت به وجود می‌آید اما بسیاری از فیلسوفان این موضوع را قبول ندارند.»
وی با طرح این سوال که آیا عدالت هدف است یا ابزار گفت: «برخی فیلسوفان در غرب عدالت را هدف می‌دانستند اما آیا در تفکر اسلامی نیز هدف است؟ و اگر آن را وسیله می دانیم برای چه کار و کجا آن را می‌خواهیم. در این زمینه از بیانات امام (ره) برمی‌آید که عدالت نمی‌تواند هدف غایی باشد بلکه می‌تواند مقصد متوسط باشد.»
رییس مجلس با بیان این که ما همه با توجه به این که عدالت مطابق با فطریات بشر است گرایش به اثبات آن داریم، افزود: «ثبات در عدالت حرف متینی است اما نمی‌توانیم ذهن‌مان را از شرایط فارغ کنیم. شرایط و اقتضائات عوض شده است. در واقع برخی امور می‌توانند در کارکردهای عدالت تاثیرگذار باشند.»
رئیس مجلس با بیان اینکه ما نباید قدر و منزلت بحث تئوریک را تنازل دهیم، یادآور شد: «ما در این زمینه دچار کمبود هستیم و باید با آن عالمانه برخورد کنیم و ارتباط عدالت را باید با سایر شمول بسنجیم. در واقع نمی‌توانیم به سادگی از تفکرات فیلسوفان دیگر گرته‌برداری کنیم.»
لاریجانی تحقق عدالت را در گرو نقشه راه دانست و گفت: «عدالت باید قسم‌بندی شود و نمی‌شود منتظر یک کار درازمدت شد.در واقع باید برنامه‌ای کوتاه‌مدت داشته باشیم و گرنه ممکن است اشتباه برویم.»
وی تصریح کرد: «ممکن است فردی شعار عدالت بدهد اما نباید فقط به شعار بسنده کرد.»
رئیس قوه مقننه بحث عدالت را مربوط به فلسفه حقوق و سیاست دانست و گفت: «سلایق متنوع است این که ما حقوق مختلفی را برای انسانها قائل شویم مهم است. از سوی دیگر باید بدانیم تعریف‌مان از عدالت چیست؟ اگر عدالت را یک رشد متوازن برای انسانها بدانیم که او را به سمت انسان کامل شدن می‌برد، آن وقت نمی‌توانیم بگوییم که آزادی در مقابل عدالت یک حق برجسته است.»
وی با بیان این که ما در بحث فلسفه حق به مبانی متافیزیکی احتیاج داریم، اظهار داشت: «برخی از فیلسوفان اسلامی معتقدند که انسانها به طور فطری دارای استعدادهایی هستند اما بالقوه.»
لاریجانی با بیان اینکه انسان استعداد پرستش، رشد سیاسی، رشد ذوقی و حتی رشد و عقل اقتصادی دارد، یاداور شد: «اگر در انسانها این استعدادها به طور فطری وجود دارد، کامل شدن آنها به این است که همه اینها به طور متوازن رشد کند و از حالت بالقوه به بالفعل دربیاید.»
رئیس قوه مقننه با تاکید بر این که حکومت عادلانه زمانی معنا پیدا می‌کند که استعدادها به طور متوازن رشد پیدا کنند، تصریح کرد: «اگر جامعه‌ای تمرکزش این باشد که فقط به رشد اقتصادی بپردازد این جامعه جامعه عادلانه‌ای نیست و باید به معنویت نیز رسیدگی کند. اگر در جامعه‌ای امر به معروف و نهی از منکر نبود و نتوانست خودش را بارور کند این جامعه نیز ناعادلانه است.»
وی به اهمیت عدالت در سیاست اشاره کرد و یادآور شد: «در سیاست نیز همین طور است اگر مردم می خواهند استعداد سیاسی‌شان بالفعل شود باید در امور کشور مشارکت داشته باشند.»
وی ادامه داد: «اگر ما از مردم‌سالاری دینی سخن می‌گوییم به این دلیل است که از تئوری عدالت برمی‌خیزد. به عبارت دیگر دموکراسی دینی با تئوری عدالت سازگار است.»
به گفته لاریجانی در حوزه فرهنگ نیز ما نمی‌توانیم یک فرهنگ غالبی را در جامعه وارد کنیم. زمانی عدالت در فرهنگ برقرار است که همه افراد در این حوزه فعالیت کنند.
لاریجانی ادامه داد: «اگر کسی فکر می‌کند عدالت را در جامعه فراهم کرده است اما سازوکار متانت اخلاقی را رعایت نکرده در مفهوم عدالت دچار سوءتفاهم شده است.»
رئیس مجلس شورای اسلامی با تاکید بر این که اگر رقابت را لازمه کار عدالت می‌دانیم باید سازوکار قانونی‌اش را نیز فراهم کنیم، افزود: «رقابت در حوزه اقتصاد نیز باید سالم باشد. البته هنوز به طور درست محقق نشده است و خیلی از شرایط باید تغییر کند و این تغییر شرایط باید مبنای کار ما باشد.»
لاریجانی همچنین جایگاه ولی امر را یک جایگاه تکمیلی و نظاره‌گر برای تحقق عدالت برشمرد و گفت: «اگر عدالت محقق شود جایگاه سه قوه و ولی‌امر باید وجهه داشته باشد و نباید به هم تعدی کنند. در واقع سه قوه باید هر کدام در جایگاه خودشان مستقل عمل کنند.»
رئیس قوه مقننه فضای افکار عمومی را نیز در بحث عدالت تاثیرگذار دانست و یادآور شد: «نظام‌های تربیتی ما باید به گونه‌ای باشد که عدالت مطالبه مردم باشد. در واقع تشتت آرا نسبت به عدالت در همه مسئولان و هم مردم زیاد است و منقح نیست. بنابراین باید سهم مشترکی از عدالت ایجاد شود.»
به گفته لاریجانی بعضی مسائل در جامعه امروز ما شاید جدید باشد، اگر ثروت جامعه مثلا در دست هزار نفر افتاد آن وقت نمی‌توانیم بگوییم که رقابت در جامعه وجود دارد. این گونه مسائل موضوع‌های جدیدی است و باید برای آنها فکر کرد.
وی تصریح کرد: «در بخش‌هایی از کشور امکانات کاملا متفاوتی برای افراد وجود دارد و این به دلیل عدم آمایش 1سرزمین است.»
