پوشش رسانه‌ای خودکشی؛ عاملی تشدیدکننده یا پیشگیرانه؟

احمد قره خانی، دکترای تخصصی روانشناسی؛ دربسیاری از کشور‌ها بیشترین میزان خودکشی در جوانان اتفاق می‌افتد و در سطح جهان دومین علت اصلی مرگ و میر در سنین ۱۵ تا ۲۹ سال است. میانگین سالانه خودکشی ۱۲ مورد در هر ۱۰۰۰۰۰نفر است.

سابقه اقدام به خودکشی یکی از قوی‌ترین پیشگویی کننده‌های شناخته شده برای اقدام به خودکشی است و خطر خودکشی را ۱۰ برابر بخصوص در سال اول وقوع افزایش می‌دهد.

شیوع افکار خودکشی در طول دوره نوجوانی حدود ۱۳ تا ۳۰ درصد تخمین زده شده است و نتایج مقایسه ۴۹ کشور در حال توسعه متوسط کلی افکار خودکشی را ۱۵ درصد گزارش نموده است.

عوامل خودکشی در نوجوانان در سه دسته دموگرافیک: سن، جنسیت، نژاد و قومیت و محیطی و روانی طبقه بندی می‌شود.

عوامل محیطی عدم حمایت خانوادگی و اجتماعی، مهارت‌های ضعیف زندگی، سابقه خانوادگی خودکشی، فضای مجازی و رسانه‌های گروهی را شامل می‌شود.

محققین روابط مثبت پدر و مادر را به عنوان یکی از مهمترین عوامل محافظت کننده در برابر خودکشی نوجوانان می‌دانند. نوجوانانی که اقدام به خودکشی می‌کنند محیط خانواده استرس زا، غیر حمایتی، پرمشاجره و سرد از نظر عاطفی توصیف می‌کنند.

مهارت‌های اجتماعی و خودشناسی ضعیف می‌توانند عوامل خطر برای خودکشی نوجوانان باشند.

مطالعات اخیر نشان داده است که پوشش رسانه‌ای خودکشی می‌تواند به خودکشی گروهی منجر گردد که ۱۳درصد خودکشی نوجوانان ناشی از فضای مجازی است.

اختلالات عاطفی و روانی مانند افسردگی در علل افسردگی جوانان بسیار شایع می‌باشد و بیش از ۹۰ درصد افرادی که خودکشی می‌کنند دچار اضطراب، افسردگی، اختلالات شخصیتی مانند تکانشگری و تحریک پذیری می‌باشند.

لزوم آموزش مهارت‌های زندگی به نوجوانان، پیشگیری بهنگام در ارتباط با مشکلات روانی، ارتباط صمیمی والدین با یکدیگر، کنترل مناسب فضای مجازی در جهت جلوگیری از الگوگیری نوجوانان، جلوگیری از به وجود آمدن اتفاقات ناگوار و استرس زا از قبیل شکست عاطفی، افت تحصیلی و طلاق والدین و... می‌تواند گامی در چهت جلوگیری از خودکشی در بین نوجوانان و جوانان باشد.